Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10122:2013 Chai chứa khí - Chai chứa khí nén và khí hóa lỏng

• Số hiệu: TCVN10122:2013
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2013

Dung tích nước của chai L	Sai lệch lớn nhất cho phép của khối lượng bì, g
0,5 £ V < 5,0	± 50
5,0 £ V £ 20	± 200
20 < V	± 400

5.4. Kiểm tra tình trạng bên trong chai

Trong trường hợp có sự xâm nhập của chất lỏng đối với một số kết hợp khí/vật liệu chai, có thể xảy ra sự ăn mòn bên trong [xem TCVN 6874-1 (ISO 11114-1)].

Đối với các khí này (ví dụ, hỗn hợp CO, hỗn hợp CO₂), các trạm phải tuân theo quy trình được viết thành văn bản dựa trên kinh nghiệm và phụ thuộc vào các điều kiện sử dụng.

Các chai không có các van chuyên dùng để ngăn ngừa sự xâm nhập của chất nhiễm bẩn (ví dụ các van không hồi lưu (áp suất dương) hoặc các chai có nguy cơ ăn mòn bên trong của vật liệu chai, cần được kiểm tra sự xâm nhập của chất lỏng khi có nghi ngờ về tình trạng bên trong của chúng.

Phải thực hiện kiểm tra này bằng kiểm tra áp suất dư, cân kiểm tra, phân tích hơi ẩm hoặc bằng phương pháp khác có thể xác nhận sự hiện diện của chất lỏng nhiễm bẩn.

Nếu phát hiện được chất lỏng hoặc khi van được tháo ra, người có thẩm quyền phải kiểm tra bên trong bằng mắt phù hợp với ISO 6406, ISO 10461 hoặc TCVN 6294(ISO 10460), khi thích hợp.

5.5. Kiểm tra tính toàn vẹn của các phụ tùng lắp cố định

Trước thời điểm nạp một chai, phải xác minh xem vành cổ chai/nút có ren và bộ phận bảo vệ (nếu được lắp) có thích hợp hay không đối với mục đích sử dụng, và vành cổ chai, nếu có, có được cố định chắc chắn với chai hay không.

Nếu có bộ phận bảo vệ van được gắn cố định hoặc đai bảo vệ được hàn trên chai thì phải kiểm tra để bảo đảm rằng các bộ phận này được kẹp chặt một cách thích hợp. Một cách tương tự, tính toàn vẹn của vành chân chai, nếu được lắp, phải được kiểm tra để bảo đảm nó được lắp thích hợp với mục đích sử dụng.

...

...

...

5.6.1. Trước mỗi lần nạp, phải xác minh xem van được lắp có thích hợp hay không với khi sử dụng, phù hợp với TCVN 6874-1 (ISO 11114-1) hoặc TCVN 6874-2 (ISO 11114-2), khi thích hợp và xác minh xem van có ở trong tình trạng tốt hay không. Tối thiểu phải xác minh để bảo đảm:

a) Van vận hành được dễ dàng;

b) Van không có chất nhiễm bẩn;

c) Tay vặn, hoặc trục được vận hành bằng chốt, có thể vận hành được;

d) Cơ cấu an toàn (ví dụ cơ cấu an toàn hoặc giảm áp hoặc cơ cấu áp suất dư), nếu có, không bị hư hỏng;

e) Ren ở đầu ra và thân van không bị hư hỏng,

f) Van được kẹp chặt chính xác với đầu nối nạp.

5.6.2. Trong chu trình nạp chai, người nạp phải xác định

a) Van không bị tắc, kẹt (xem Phụ lục B) và vận hành ngày càng tốt lên (ví dụ, bằng cách kiểm tra sự tăng lên của khối lượng) và

...

...

...

Nếu nghi ngờ có rò rỉ, nên kiểm tra nắp hoặc đai ốc giữ vòng bít.

5.6.3. Sau khi nạp chai, người nạp phải bảo đảm rằng van và cơ cấu an toàn hoặc giảm áp không được rò rỉ khi van được đóng kín và được tháo ra khỏi đầu nối nạp. Nếu nghi ngờ có rò rỉ, cần kiểm tra rò rỉ của mặt tựa tại đầu ra của van. Ngoài ra, phải kiểm tra mặt phân cách giữa van và chai để bảo đảm rằng không có rò rỉ. Đối với các chai hàn, phải quan tâm tới các mối hàn để bảo đảm rằng chai không bị rò rỉ.

5.7. Kiểm tra áp suất nạp đúng

Đối với các chai được nạp bởi áp suất, người nạp phải bảo đảm rằng áp suất nạp thích hợp với áp suất làm việc theo dự định. Cuối cùng, phải kiểm tra chai để bảo đảm rằng chai được ký hiệu và ghi nhãn đúng.

5.8. Kiểm tra khối lượng nạp đúng

Đối với các chai được nạp theo khối lượng, phải kiểm tra khối lượng ngay sau khi chai được tháo ra khỏi đường ống nạp bằng cân có khả năng xác định khối lượng của khí trong chai, trong phạm vi dung sai được chỉ dẫn trên Bảng 1, theo dung tích nước của chai. Khối lượng của chai được nạp đầy không được vượt quá khối lượng tổng cho phép đối với tổ hợp chai và khí.

Cuối cùng, phải kiểm tra để bảo đảm rằng chai được ký hiệu và ghi nhãn đúng.

5.9. Kiểm tra sự bảo vệ van

Nếu lắp bộ phận bảo vệ van hoặc nắp van trước khi gửi đi, phải kiểm tra mối nối của bộ phận bảo vệ hoặc nắp van-phụ tùng.

...

...

...

PHỤ LỤC A

(Tham khảo)

Ví dụ về quy trình xác định khối lượng bì chính xác

Có thể xác định khối lượng bì chính xác như sau

a) Nếu chai được lắp van, thực hiện tất cả các thao tác làm sạch và rút khí cần thiết để lắp van một cách an toàn.

b) Tháo van ra (xem Phụ lục B)

c) Kiểm tra bằng mắt sự ăn mòn bên trong và bên ngoài của chai, sự sơn dư thừa ở bên ngoài và sự nhiễm bẩn ở bên trong chai hoặc sự lắp ráp. Nếu cần thiết thì làm sạch (ví dụ bằng phun bi) và kiểm tra lại chất lượng.

CHÚ THÍCH: Dấu hiệu của sự ăn mòn quá mức chỉ ra rằng cần phải có kiểm tra và thử nghiệm định kỳ.

d) Cân chai trên cân đã được hiệu chuẩn

...

...

...

2) Từ số đọc của cân, xác minh khối lượng bì đúng của chai, van và bất cứ chi tiết nào được kẹp chặt cố định.

e) Ghi nhãn khối lượng bì trên chai, tính bằng kilogam, được biểu thị đến ba chữ số có nghĩa được làm tròn xuống chữ số cuối cùng (xem ISO 13769).

PHỤ LỤC B

(Tham khảo)

Các quy trình được chấp nhận khi tháo van và/hoặc khi nghi ngờ rằng van chai bị tắc

B.1. Kiểm tra đối với van bị tắc

Nên thực hiện các quy trình sau giành riêng cho nhân viên đã được huấn luyện, đào tạo. Xét về các mối nguy hiểm tiềm tàng trong các chai chứa khí nguyên công này có thể dẫn đến thương tích do sự phát ra năng lượng được tồn trữ, các rủi ro về cháy và độc hại. Do đó nhân viên kiểm tra phải có sự đề phòng cần thiết khi thực hiện công việc. Khi khí ở trong chai, nếu có, thoát ra và áp suất trong chai giảm đi tới áp suất khí quyển, và trong trường hợp các khí hóa lỏng, khi có sự đóng băng hoặc đọng sương trên mặt ngoài của chai, van có thể được tháo ra sau khi đã tiến hành kiểm tra bổ sung để xác minh rằng không có đường dẫn ngang qua van.

Như đã chỉ dẫn trong 5.6, phải thực hiện việc kiểm tra có hệ thống để xác minh rằng đường dẫn qua van không bị tắc. Phương pháp được chấp nhận nên là một quy trình có các biện pháp an toàn tương đương. Việc kiểm tra có thể được thực hiện:

...

...

...

- Bằng cách sử dụng cơ cấu được nêu trên Hình B.1 để bơm không khí bằng tay vào chai.

- Đối với chai chứa khí hóa lỏng, bằng cách kiểm tra trước tiên để bảo đảm rằng khối lượng tổng của chai tương tự như khối lượng bì được ghi nhãn trên chai. Nếu có độ chênh lệch dương, chai có thể chứa khí hóa lỏng có áp hoặc các chất nhiễm bẩn.

CHÚ THÍCH: Sự không có độ chênh lệch dương không loại trừ khả năng hiện diện của khí có áp.

- Đối với van được gắn với một cơ cấu áp suất dư [xem TCVN 9314 (ISO 15996)], bằng cách sử dụng một đầu nối riêng để giải phóng áp suất còn lại và bằng cách kiểm tra sự không có áp suất bằng một trong các phương pháp được mô tả ở trên.

B.2. Van không bị tắc

Chỉ khi xác minh được rằng lưu lượng khí hoặc dòng khí không bị tắc trong van chai thì van mới có thể được tháo ra. Phải đánh giá sự bảo vệ cá nhân trong quá trình tháo van.

B.3. Van bị tắc

B.3.1. Áp dụng các phương pháp sao cho các chai chứa khí không độc hại, không dễ cháy và không chứa cloflocacbon (non - CFC). Nên có sự đề phòng thích hợp để bảo đảm rằng không có nguy hiểm do sự sả không được kiểm soát của bất cứ khí còn sót lại nào. Khi chai có đường dẫn khí bị tắc trong van, chai phải được để ra một bên và được nhân viên được huấn luyện đào tạo chuyên nghiệp cho nhiệm vụ này xử lý theo một trong hai phương pháp sau.

a) Cưa hoặc khoan thân van tới khi chặn được đường dẫn khí giữa trụ thân van và mặt tựa trục van. Nguyên công này phải có sự làm nguội thích hợp, đặc biệt là khi xử lý các khí oxy hóa.

...

...

...

B.3.2. Áp dụng các phương pháp sau cho các chai chứa các khí độc hại, dễ cháy, có phản ứng với không khí, có phản ứng với nước, oxy hóa và CFC.

Sau khi thải ra, việc chứa và khử khí sau đó phải được thực hiện một cách an toàn và không có sự tác động đến môi trường bằng một trong ba phương pháp sau.

a) Vặn van ra một phần trong phạm vi nắp có vòng bít được kẹp chặt và nối với chai và được thông hơi tới một điểm xả an toàn (ví dụ về một cơ cấu thích hợp được minh họa trên Hình B.2). Quy trình này phải được thực hiện một cách có kiểm soát sao cho trách được thương tích cho cá nhân.

b) Tháo van ra bằng cơ khí trong một cơ cấu tự động, khép kín chứa khí và năng lượng thải ra.

c) Đặt chai chứa khí vào thùng chứa thích hợp để chứa khí xả và năng lượng xả sau đó lắc hoặc nén chai chứa khí để xả vật liệu và áp suất còn trong chai.

Kích thước tính bằng milimét

CHÚ DẪN:

1          Ống cao su (đường kính trong 8 mm, đường kính ngoài 13 mm) được mài tới dạng quả ô liu và được ghép nối.

...

...

...

3          Bầu cao su.

^a           Được ghép nối.

^b           Bóp bằng lay.

Hình B.1 - Cơ cấu điển hình để phát hiện van chai bị tắc

CHÚ DẪN:

1          Dẫn động cho máy tháo van.

2          Vòng bít kín khí.

3          Đệm kín khí.

...

...

...

5          Áp kế.

6          Van thông hơi.

^a           Chiều quay.

^b           Để xả khí.

Hình B.2 - Cơ cấu điển hình để tháo van chai chứa khí bị tắc

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] TCVN 6293 (ISO 32), Chai chứa khí dùng cho y tế - Ghi nhãn để nhận biết khí chứa.

[2] TCVN 6296 (ISO 7225), Chai chứa khí - Dấu hiệu phòng ngừa.

...

...

...

[4] TCVN 6873(ISO 11755), Chai chứa khí - Giá chai chứa khí nén và khí hóa lỏng (trừ axetylen) - Kiểm tra tại thời điểm nạp khí.

[5] ISO 13679, Gas cylinders - Stamp marking (Chai chứa khí - Ghi nhãn tấm).

[6] TCVN 9314 (ISO 15996), Chai chứa khí - Van áp suất dư - Yêu cầu chung và thử kiểu.

[7] ISO 80000-4, Quantities and units - Part 4: Mechanics (Đại lượng và đơn vị- Phần 4 : Cơ học).

[8] EN 1919, Quantities and units - Part 4: Mechanics (Các đại lượng và đơn vị - Phần 4: Cơ học).

[9] ASTM E165, Standard Practice for Liquid Penetrant Examination for General Industry (Quy trình kỹ thuật tiêu chuẩn cho kiểm tra bằng siêu âm vùng hàn của ống và đường ống hàn).