Thuế thu nhập cá nhân: Chơi chứng khoán đóng thuế ra sao?

Các quy định thuế về thu nhập từ đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn và từ kinh doanh cho thuê bất động sản được nhiều nhà đầu tư thắc mắc nhiều nhất hội thảo về thuế thu nhập cá nhân do Công ty cổ phần Chứng khoán Âu Việt và Cục Thuế TP.HCM tổ chức hôm qua (1-12).

Cổ tức chịu thuế 5%

Bà Trần Thị Lệ Nga cho biết bắt đầu từ năm 2009 thu nhập từ đầu tư vốn phải chịu thuế. Theo đó, tiền lãi cho vay, góp vốn đầu tư bằng hiện vật, danh tiếng, quyền sử dụng đất, phát minh, sáng chế đều phải chịu thuế. Mức thuế người đầu tư vốn phải chịu là 5%.

Đáng chú ý là kể từ năm 2009, thu nhập từ cổ tức nhà đầu tư cũng phải chịu thuế suất này. Cụ thể, nếu cổ tức chia không phải là tiền mặt mà là cổ phiếu thì giá để tính thuế 5% là mệnh giá của cổ phiếu đó. Ví dụ, cổ phiếu A có mệnh giá 10.000 đồng. Nhà đầu tư được chia cổ tức 100 cổ phiếu thì mức tính thuế là 100 cổ phiếu x 10.000 đồng x 5%.

Bà Nga cho biết các công ty phát hành, công ty niêm yết có trách nhiệm thu khoản thuế này cho nhà nước. Ngoài ra, với cổ tức là cổ phiếu, nếu nhà đầu tư bán đi thì lại chịu thuế ở mức 20% hoặc 0,1% trên giá bán. Bà Nga giải thích có việc này bởi thuế áp cho thu nhập từ cổ phiếu lúc đó dưới danh nghĩa chuyển nhượng vốn chứ không phải đầu tư vốn.

“Trong thu nhập về đầu tư vốn chỉ có đầu tư vào trái phiếu Chính phủ có lãi là không phải đóng thuế” - bà Nga nói.

Công ty chứng khoán sẽ tự động khấu trừ

Cùng với đầu tư vốn thì thu nhập từ chuyển nhượng vốn cũng phải đóng thuế. Theo đó, thuế sẽ đánh vào thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn trong tổ chức kinh tế, chuyển nhượng chứng khoán, chuyển nhượng vốn dưới các hình thức khác.

Việc xác định thu nhập chuyển nhượng vốn chịu thuế được tính cho cá nhân cư trú ổn định và không cư trú. Với cá nhân không cư trú thì tính thuế trên tổng số tiền mà cá nhân này nhận được từ chuyển nhượng vốn tại tổ chức, cá nhân Việt Nam nhân với 0,1%.

Với cá nhân cư trú, mức thuế thu nhập từ chuyển nhượng vốn được xác định theo hai cách như sau:

1. Tiền thuế phải nộp = giá bán - (giá mua + các khoản chi phí hợp lý liên quan) x thuế suất 20%. Hoặc:

2. Tiền thuế phải nộp = giá bán chứng khoán x 0,1%.

Bà Nga cho biết sang năm 2009 mỗi lần bán cổ phiếu nhà đầu tư không phải lo chuyện nộp thuế vì các công ty chứng khoán sẽ khấu trừ 0,1% trên giá bán. Nếu nhà đầu tư chọn đóng thuế theo cách thứ nhất (mức thuế suất 20%) thì ngay từ đầu năm phải đến cơ quan thuế làm thủ tục khai thuế để cuối năm làm thủ tục hoàn thuế. Nhà đầu tư đã đăng ký nộp thuế theo thuế suất 20% vẫn phải tạm nộp thuế theo thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. Nếu khi quyết toán mà thuế đóng chưa đủ thì phải nộp thêm, còn nộp thừa thì được hoàn thuế hoặc chuyển cho năm tính thuế tiếp theo.

Bà Nga giải thích: Các chi phí hợp lý tính cùng với giá mua cổ phiếu phải có các hóa đơn, chứng từ đúng theo quy định. “Chẳng hạn, phí lưu ký chứng khoán thì được tính. Nhưng nếu nhà đầu tư vay tiền ngân hàng mua cổ phiếu thì phần phí ngân hàng tính khi cho vay không được xem là chi phí hợp lý” - bà Nga nói.

Bán nhà chọn cách đóng thuế 2%

Ông Võ Quốc Tuấn - chuyên viên Cục Thuế TP cho biết sẽ tính thuế trên thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền đất, từ chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở, từ chuyển nhượng quyền thuê đất, thuê mặt nước, các khoản thu khác từ chuyển nhượng bất động sản.

Có hai cách tính thuế từ chuyển nhượng bất động sản.

1. Tiền thuế phải nộp = giá bán – (giá mua + chi phí hợp lý khác) x thuế suất 25%.

2. Tiền thuế phải nộp = giá bán bất động sản x 2%.

Với cá nhân cư trú, thu nhập chịu thuế được tính bằng giá chuyển nhượng bất động sản theo từng lần chuyển nhượng từ giá mua bất động sản. Cụ thể giá chuyển nhượng bất động sản là giá theo hợp đồng tại thời điểm chuyển nhượng.

Trường hợp không xác định được giá thực tế thì giá chuyển nhượng được tính theo cách: Phần giá trị đất chuyển nhượng được xác định căn cứ theo bảng giá đất do UBND cấp tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng. Phần giá trị nhà, kết cấu hạ tầng và công trình kiến trúc gắn liền với đất được xác định theo quy định của Bộ Xây dựng về phân loại nhà; tiêu chuẩn định mức xây dựng cơ bản; giá trị còn lại thực tế của công trình trên đất.

Giá mua bất động sản là giá trên hợp đồng từ thời điểm mua. Các chi phí liên quan được trừ căn cứ vào chứng từ, hóa đơn theo quy định pháp luật. Đó là loại phí, lệ phí liên quan đến quyền sử dụng đất; chi phí cải tạo đất, cải tạo nhà, chi phí san lấp mặt bằng; chi phí đầu tư xây dựng nhà ở, kết cấu hạ tầng, công trình kiến trúc trên đất; các chi phí khác liên quan đến chuyển nhượng bất động sản.

Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí liên quan, ông Tuấn cho biết thuế sẽ tính là 2% trên giá chuyển nhượng.

Thực tế, dựa vào thông tin mua bán nhà, đất hiện nay thì chỉ có cách tính thuế 2% trên giá chuyển nhượng là sẽ có nhiều người chọn nhất.