Lộ bí mật đời tư có thể bị phạt tù

Dưới góc độ pháp lý, quyền nhân thân là một loại quyền con người mang tính chất tinh thần là khả năng con người được hưởng, được làm nhằm vào đối tượng là tất cả những gì thuộc bản thân cá nhân của mình như họ tên, hình ảnh, thân thể, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, sự an toàn, hạnh phúc trong cuộc sống…

Về nguyên tắc, người nào cũng có quyền nhân thân được pháp luật bảo vệ. Trong các điều (từ Điều 26 đến Điều 51) Bộ luật Dân sự, pháp luật nhà nước ta đã liệt kê gần 40 quyền nhân thân như Quyền đối với họ tên (Điều 26); Quyền đối với hình ảnh (Điều 31)…

Bí mật đời tư là những gì thuộc đời sống riêng tư của mỗi người (tài sản, thân thể, sức khỏe, bút tích, lai lịch…) mà người đó không muốn tiết lộ cho người khác biết. Đó là những thông tin, tài liệu riêng tư, có khi mang tính chất thầm kín của cá nhân mà không làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, của xã hội, của cá nhân khác. Đối với những thông tin, tư liệu thuộc bí mật đời tư của một người thì không ai được thu thập, quảng bá, phổ biến cho người khác biết, trừ khi có sự đồng ý của người đó hoặc có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Thư tín, điện thoại, điện tín và nói chung là những phương tiện liên lạc, truyền tải qua mạng thông tin máy tính của cá nhân đều thuộc bí mật đời tư…

Quyền nhân thân của một người liên quan đến đời sống tinh thần, danh dự, danh tiếng, danh vọng, giá trị làm người của người đó nên không ai được thay thế người đó để hưởng, để phổ biến cho người khác nếu người đó không muốn.

Hiện tượng một số “trung tâm dữ liệu khách hàng” có trụ sở trong nước thu thập các thông tin, tài liệu chi tiết về các cá nhân cần biết trong xã hội để cung cấp, mua bán cho những người có yêu cầu nếu không kịp thời ngăn chặn thì sẽ có nguy cơ phát triển nhanh! Các thông tin, tư liệu này đều liên quan đến yếu tố cá nhân mà công dân đương sự không muốn tiết lộ cho người khác biết, phần lớn thuộc phạm vi quyền nhân thân, bí mật đời tư của công dân.

Những hoạt động trên đã vi phạm kỷ luật tuyên truyền bị nghiêm cấm trong giao dịch điện tử nhằm mục đích “quảng cáo, tuyên truyền hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục cấm đã được pháp luật quy định”. (Điều 12 Luật Công nghệ thông tin năm 2006, Điều 6 Nghị định số 97/2008 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin điện tử trên Internet).

Theo pháp luật, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật này tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự (Điều 226 Bộ luật Hình sự về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin trên mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng Internet). Về mặt khách quan, hành vi phạm tội này gây ra hậu quả nghiêm trọng vì xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm hoặc bí mật đời tư của cá nhân công dân. Đồng thời, nếu gây thiệt hại vật chất hay tinh thần thì phải bồi thường dân sự theo quy định của pháp luật.

LS-TS PHAN ĐĂNG THANH