Xử lý tài sản công là nhà, đất sử dụng không đúng quy định thế nào?

Việc xác định đối tượng và nhà, đất để sắp xếp lại, xử lý nhà, đất được thực hiện thế nào?

Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 4 Nghị định 03/2025/NĐ-CP, việc xác định đối tượng và nhà, đất để sắp xếp lại, xử lý nhà, đất được thực hiện như sau:

- Trường hợp một cơ sở nhà, đất giao cho một cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý với nhiều đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP sử dụng thì giao cho cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý đó kê khai, báo cáo để sắp xếp lại, xử lý theo quy định tại Nghị định 03/2025/NĐ-CP;

- Trường hợp giao cho một cơ quan, tổ chức, đơn vị quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thực hiện quản lý nhiều cơ sở nhà, đất để bố trí cho các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP sử dụng thì cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý nhà, đất thực hiện kê khai, báo cáo để sắp xếp lại, xử lý theo quy định tại Nghị định 03/2025/NĐ-CP;

- Trường hợp một cơ sở nhà, đất do nhiều đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP quản lý, sử dụng mà phân chia được diện tích nhà, đất thì phần nhà, đất do đối tượng nào quản lý, sử dụng thì đối tượng đó thực hiện kê khai, báo cáo để sắp xếp lại, xử lý theo quy định tại Nghị định 03/2025/NĐ-CP.

Trường hợp không phân chia được diện tích nhà, đất thì bộ, cơ quan trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giao cho một cơ quan, tổ chức, đơn vị trong các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP sử dụng nhà, đất thực hiện kê khai, báo cáo để thực hiện sắp xếp lại, xử lý theo quy định tại Nghị định 03/2025/NĐ-CP;

- Nhà, đất mà cả nhà và đất đều thuộc phạm vi quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thì thực hiện sắp xếp lại, xử lý đồng thời cả nhà và đất;

- Nhà, đất do cơ quan, tổ chức, đơn vị quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 03/2025/NĐ-CP quản lý, sử dụng mà đất hoặc nhà hoặc một phần diện tích nhà, đất hoặc một phần diện tích đất hoặc một phần diện tích nhà thuộc phạm vi quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thì chỉ sắp xếp lại, xử lý theo quy định tại Nghị định 03/2025/NĐ-CP đối với phần diện tích nhà, đất hoặc phần diện tích đất hoặc phần diện tích nhà đó; phần diện tích nhà, đất còn lại thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật khác có liên quan;

- Trường hợp một cơ sở nhà, đất áp dụng nhiều hình thức xử lý thì xác định cụ thể diện tích đất, diện tích nhà theo từng hình thức xử lý;

- Trường hợp nhà, đất do đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân quản lý, sử dụng được phê duyệt theo các hình thức (phương án) ngoài hình thức giữ lại tiếp tục sử dụng, tạm giữ lại tiếp tục sử dụng thì phải có quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền loại nhà, đất đó ra khỏi biên chế tài sản của đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân trước khi tổ chức xử lý nhà, đất.

Việc xử lý tài sản công là nhà, đất sử dụng không đúng quy định thực hiện thế nào?

Theo quy định tại Điều 15 Nghị định 03/2025/NĐ-CP, việc xử lý tài sản công là nhà, đất sử dụng không đúng quy định thực hiện như sau:

- Đối với nhà, đất đã được giao, bố trí làm nhà ở không đúng thẩm quyền và không đủ điều kiện chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 13 Nghị định 03/2025/NĐ-CP thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng nhà, đất phải thực hiện di dời các hộ gia đình, cá nhân ra khỏi khuôn viên cơ sở nhà, đất để sử dụng đúng mục đích. Việc hỗ trợ đối với các hộ gia đình, cá nhân phải di dời (nếu có) được thực hiện như quy định về việc hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời tài sản gắn liền với đất quy định tại khoản 2 Điều 21 Nghị định 88/2024/NĐ-CP.

Cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng nhà, đất đề nghị đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại địa phương (nơi có nhà, đất) lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt phương án theo quy định của pháp luật về đất đai. Đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng nhà, đất trong quá trình lập, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật.

- Nguồn kinh phí hỗ trợ di dời các hộ gia đình, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều 15 Nghị định 03/2025/NĐ-CP được thực hiện như sau:

+ Đối với nhà, đất đã được giao, bố trí làm nhà ở không đúng thẩm quyền trước ngày 19 tháng 01 năm 2007:

Trường hợp có dự án đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp tại cơ sở nhà, đất có bố trí nhà, đất làm nhà ở thì được bố trí trong vốn đầu tư của dự án;

Trường hợp không có dự án đầu tư theo quy định nêu trên thì được bố trí dự toán chi ngân sách nhà nước theo khả năng cân đối ngân sách hằng năm của bộ, cơ quan trung ương, địa phương theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước hoặc được sử dụng từ nguồn kinh phí được phép sử dụng của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

+ Đối với nhà, đất đã được giao, bố trí làm nhà ở không đúng thẩm quyền từ ngày 19 tháng 01 năm 2007 thì không được sử dụng nguồn kinh phí tại điểm a khoản 2 Điều 15 Nghị định 03/2025/NĐ-CP để hỗ trợ di dời (nếu có); tập thể, cá nhân bố trí nhà, đất làm nhà ở không đúng quy định chịu trách nhiệm chi trả chi phí hỗ trợ di dời (nếu phải hỗ trợ di dời).

- Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị xác định và xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong việc giao, bố trí nhà, đất làm nhà ở không đúng quy định.

- Trường hợp sử dụng toàn bộ cơ sở nhà, đất hoặc một phần cơ sở nhà, đất để cho mượn, cho thuê, hợp tác, kinh doanh, liên doanh, liên kết không đúng quy định hoặc các hình thức sử dụng khác không đúng quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, pháp luật khác có liên quan thì xử lý như sau:

+ Trường hợp sử dụng toàn bộ cơ sở nhà, đất không đúng quy định thì xử lý thu hồi;

+ Trường hợp sử dụng một phần cơ sở nhà, đất không đúng quy định mà có thể tách phần diện tích sử dụng không đúng quy định thành khuôn viên độc lập, có lối đi riêng thì xử lý thu hồi;

+ Trường hợp sử dụng một phần cơ sở nhà, đất không đúng quy định mà không thể tách phần diện tích sử dụng không đúng quy định thành khuôn viên độc lập, có lối đi riêng thì cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm chấm dứt việc sử dụng nhà, đất không đúng quy định;

+ Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm:

Chỉ đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị nộp toàn bộ số tiền thu được từ việc sử dụng nhà, đất không đúng quy định (sau khi đã trừ các khoản thuế đã nộp cho số thu đó) vào ngân sách trung ương (đối với nhà, đất thuộc trung ương quản lý), vào ngân sách địa phương (đối với nhà, đất thuộc địa phương quản lý). Tổ chức, cá nhân liên quan đến việc sử dụng nhà, đất hoặc sử dụng số tiền không đúng quy định có trách nhiệm hoàn trả số tiền sử dụng không đúng quy định vào ngân sách nhà nước;

Chỉ đạo cơ quan có chức năng thuộc phạm vi quản lý thực hiện thanh tra, kiểm tra và xử lý hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công theo quy định của pháp luật; trường hợp vượt thẩm quyền thì báo cáo cơ quan, người có thẩm quyền hoặc chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật.