Khi nào Nhà nước có quyền cưỡng chế phá dỡ nhà ở theo Luật Nhà ở 2023

Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Khi nào Nhà nước có quyền cưỡng chế phá dỡ nhà ở theo Luật Nhà ở 2023

Được biết, Luật Nhà ở 2023 sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025. Theo khoản 1 Điều 139 Luật Nhà ở 2023 quy định thì từ ngày 01/01/2025, Nhà nước sẽ có thẩm quyền cưỡng chế phá dỡ nhà ở trong trường hợp nhà ở phải bị phá dỡ theo quy định nhưng chủ sở hữu nhà ở, người đang quản lý, sử dụng nhà ở, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở, công trình không tự nguyện thực hiện việc phá dỡ.

Cụ thể những trường hợp nhà ở phải bị phá dỡ bao gồm:

- Nhà ở bị hư hỏng nặng, có nguy cơ sập đổ, không bảo đảm an toàn cho người sử dụng đã có kết luận kiểm định chất lượng của cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh nơi có nhà ở hoặc trong tình trạng khẩn cấp, phòng, chống thiên tai;

- Nhà chung cư thuộc trường hợp phải bị phá dỡ, gồm:

+ Nhà chung cư bị hư hỏng do cháy, nổ không còn đủ điều kiện bảo đảm an toàn để tiếp tục sử dụng;

+ Nhà chung cư bị hư hỏng do thiên tai, địch họa không còn đủ điều kiện bảo đảm an toàn để tiếp tục sử dụng;

+ Nhà chung cư có các kết cấu chịu lực chính của công trình xuất hiện tình trạng nguy hiểm tổng thể, có nguy cơ sập đổ, không đáp ứng điều kiện tiếp tục sử dụng, cần phải di dời khẩn cấp chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư;

+ Nhà chung cư bị hư hỏng nặng, xuất hiện tình trạng nguy hiểm cục bộ kết cấu chịu lực chính của công trình và có một trong các yếu tố: hệ thống hạ tầng kỹ thuật phòng cháy, chữa cháy; cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải; cấp điện, giao thông nội bộ không đáp ứng yêu cầu của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành hoặc có nguy cơ mất an toàn trong vận hành, khai thác, sử dụng cần phải phá dỡ để bảo đảm an toàn cho chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư và yêu cầu về cải tạo, chỉnh trang đô thị;

+ Nhà chung cư bị hư hỏng một trong các kết cấu chính của công trình sau đây: móng, cột, tường, dầm, xà không đáp ứng yêu cầu sử dụng bình thường mà chưa thuộc trường hợp phải phá dỡ nhưng thuộc khu vực phải thực hiện cải tạo, xây dựng đồng bộ với nhà chung cư thuộc trường hợp phải phá dỡ theo quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt;

- Nhà ở thuộc trường hợp phải giải tỏa để thu hồi đất theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

- Nhà ở xây dựng trong khu vực cấm xây dựng hoặc xây dựng trên đất không phải là đất ở theo quy hoạch đã được phê duyệt;

- Trường hợp phá dỡ nhà ở khác theo quy định của pháp luật về xây dựng ngoài các trường hợp nêu trên.

Như vậy, khi đối chiếu với Luật Nhà ở 2014 thì ta có thể thấy Luật Nhà ở 2023 đã quy định đầy đủ, rõ ràng và chi tiết hơn những trường hợp nhà ở phải bị tháo dỡ, cũng như trường hợp Nhà nước có thẩm quyền cưỡng chế phá dỡ nhà ở. Qua đó góp phần giải đáp những vướng mắc của người dân trong việc thực hiện phá dỡ nhà ở.

2. Thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ nhà ở

Cũng theo Điều 139 Luật Nhà ở 2023 thì thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế phá dỡ nhà ở thuộc về Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, cụ thể như sau:

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ nhà ở khi nhà ở thuộc trường hợp phải giải tỏa để thu hồi đất theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, hoặc phá dỡ nhà ở riêng lẻ quy định tại các điểm a,d,đ khoản 1 Điều 136 Luật Nhà ở 2023;

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế đối với trường hợp phá dỡ nhà chung cư quy định tại các điểm a, b, d và đ khoản 1 Điều 136 Luật Nhà ở 2023.

Trách nhiệm tổ chức cưỡng chế phá dỡ nhà ở theo quyết định của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh ban hành sẽ thuộc về Ủy ban nhân dân cấp huyện.

Trân trọng!