Hình phạt tù và cách tính thời gian chấp hành án phạt tù?

Chào anh, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Hình phạt tù là gì?

Hình phạt tù là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước; được quy định tại Điều 30 Bộ luật Hình sự 2015; do Tòa án quyết định áp dụng đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội; nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người, pháp nhân thương mại đó.

Phạt tù là hình thức phạt “tước quyền tự do” của người bị kết án; buộc họ phải cách ly khỏi cuộc sống xã hội trong một khoản thời gian nhất định. Người đã bị kết án phải chấp hành hình phạt tại trại giam; phải tuân thủ theo một chế độ sinh hoạt, lao động cải tạo của trại giam.

2. Các hình thức phạt tù theo quy định Bộ luật hình sự

Tù có thời hạn

Tù có thời hạn được quy định tại Điều 38 Bộ luật hình sự 2015 cụ thể:

- Tù có thời hạn là buộc người bị kết án phải chấp hành hình phạt; tại cơ sở giam giữ trong một thời hạn nhất định.

+ Tù có thời hạn đối với người phạm một tội; có mức tối thiểu là 03 tháng và mức tối đa là 20 năm.

+ Thời gian tạm giữ, tạm giam được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù; cứ 01 ngày tạm giữ, tạm giam bằng 01 ngày tù.

- Không áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng; do vô ý và có nơi cư trú rõ ràng.

Tù chung thân

Tù chung thân theo quy định tại Điều 39 Bộ luật hình sự 2015 như sau:

- Tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn được áp dụng; đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình.

- Không áp dụng hình phạt tù chung thân đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Như vậy:

+ Đối với tù có thời hạn thì khung hình phạt tù là từ 03 tháng đến 20 năm.

+ Đối với tù chung thân thì khung hình phạt tù; không được quy định cố định vì đây là tù không thời hạn. Khung hình phạt tù được tính từ khi người đó chấp hành hình phạt tù; đến khi được đặc xá, đại xá, giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc khi người đó chết…

3. Cách tính thời gian chấp hành án phạt tù?

Trong trường hợp phạm nhiều tội bị kết án trong cùng 1 bản án

Theo quy định tại điều 55 Bộ luật Hình sự 2015 thì khi xét xử cùng 01 lần một người phạm nhiều tội; Tòa án quyết định hình phạt đối với từng tội và tổng hợp hình phạt theo quy định sau đây:

Đối với hình phạt chính:

- Nếu các hình phạt đã tuyên cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn thì các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung; và không được vượt quá 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ; 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn.

- Nếu các hình phạt đã tuyên là cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn (không cùng loại) thì chuyển đổi hình phạt cải tạo không giam giữ sang hình phạt tù theo công thức; cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành 01 ngày tù; rồi cộng với hình phạt tù.

- Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tù chung thân thì hình phạt chung là tù chung thân;

- Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tử hình thì hình phạt chung là tử hình;

- Phạt tiền không tổng hợp với các loại hình phạt khác thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung;

- Trục xuất không tổng hợp với các loại hình phạt khác;

Đối với hình phạt bổ sung:

- Nếu các hình phạt đã tuyên là cùng loại thì hình phạt chung được quyết định trong giới hạn; do Bộ luật Hình sự 2015 quy định đối với loại hình phạt đó; riêng đối với hình phạt tiền thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung.

- Nếu các hình phạt đã tuyên là khác loại thì người bị kết án phải chấp hành tất cả các hình phạt đã tuyên.

Trong trường hợp bị kết án bởi nhiều bản án

- Theo quy định tại Điều 56 Bộ luật Hình sự 2015 thì trong trường hợp một người đang phải chấp hành một bản án; mà lại bị xét xử về tội đã phạm trước khi có bản án này thì:

+ Tòa án quyết định hình phạt đối với tội đang bị xét xử; sau đó quyết định hình phạt chung theo quy tắc của tổng hợp hình phạt; trong trường hợp phạm nhiều tội.

+ Thời gian đã chấp hành hình phạt của bản án trước; được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt chung

- Khi xét xử một người đang phải chấp hành một bản án; mà lại thực hiện hành vi phạm tội mới:

Tòa án quyết định hình phạt đối với tội mới; sau đó tổng hợp với phần hình phạt chưa chấp hành của bản án trước; rồi quyết định hình phạt chung theo quy tắc của tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội.

- Trong trường hợp một người phải chấp hành nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật; mà các hình phạt của các bản án chưa được tổng hợp:

Chánh án Tòa án có thẩm quyền ra quyết định; tổng hợp hình phạt của các bản án theo một trong 2 trường hợp trên.