Cổ tức là gì? Doanh nghiệp có được trả cổ tức bằng cổ phiếu cho cổ đông?

Chào anh, ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Cổ tức là gì?

Cổ tức có thể được hiểu là một phần lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần. Đây là khoản lợi nhuận mà công ty thu được từ hoạt động kinh doanh, sau khi đã trích lập các khoản dự phòng, chi phí và nộp thuế, được chia cho các cổ đông dựa trên số lượng cổ phần họ sở hữu.

Theo quy định tại khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức được định nghĩa như sau:

Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.

Như vậy, cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho các cổ đông của một công ty cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.

2. Doanh nghiệp có được trả cổ tức bằng cổ phiếu cho cổ đông?

Theo quy định tại Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020 về trả cổ tức như sau:

- Cổ tức trả cho cổ phần ưu đãi được thực hiện theo điều kiện áp dụng riêng cho mỗi loại cổ phần ưu đãi.

- Cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của công ty. Công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi có đủ các điều kiện sau đây:

+ Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật;

+ Đã trích lập các quỹ công ty và bù đắp lỗ trước đó theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty;

+ Ngay sau khi trả hết số cổ tức, công ty vẫn bảo đảm thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác đến hạn.

- Cổ tức có thể được chi trả bằng tiền mặt, bằng cổ phần của công ty hoặc bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và theo các phương thức thanh toán theo quy định của pháp luật.

Như vậy, doanh nghiệp (đối với công ty cổ phần) hoàn toàn có thể trả cổ tức bằng cổ phiếu cho cổ đông nếu được quy định tại Điều lệ công ty. Ngoài hình thức cổ phiếu, cổ tức còn có thể được chi trả bằng tiền mặt hoặc tài sản khác.

3. Công ty đại chúng phát hành cổ phiếu để trả cổ tức cần tuân thủ điều kiện gì?

Theo đó, công ty đại chúng phát hành cổ phiếu để trả cổ tức cho các cổ đông cần tuân thủ 04 điều kiện sau:

(1) Có phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức được Đại hội đồng cổ đông thông qua.

(2) Có lợi nhuận sau thuế chưa phân phối căn cứ báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận đủ để trả cổ tức.

Trường hợp công ty đại chúng là công ty mẹ phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, lợi nhuận quyết định phân phối không được vượt quá mức lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính hợp nhất được kiểm toán.

Trường hợp lợi nhuận quyết định phân phối thấp hơn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính hợp nhất và cao hơn mức lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ, công ty chỉ được thực hiện việc phân phối sau khi đã điều chuyển lợi nhuận từ các công ty con về công ty mẹ.

(3) Có phương án xử lý phần lẻ cổ phần, cổ phiếu lẻ (nếu có) được Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị thông qua.

(4) Được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chấp thuận về đề nghị tăng vốn điều lệ theo quy định của pháp luật về các tổ chức tín dụng đối với việc phát hành cổ phiếu của tổ chức tín dụng hoặc được Bộ Tài chính chấp thuận việc tăng vốn điều lệ theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm đối với việc phát hành cổ phiếu của tổ chức kinh doanh bảo hiểm.

Như vậy, để phát hành cổ phiếu trả cổ tức, công ty đại chúng cần tuân thủ 4 điều kiện sau: có nghị quyết ĐHĐCĐ, có lợi nhuận sau thuế chưa phân phối đủ, có phương án xử lý cổ phiếu lẻ và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.

Trong đó, việc xác định nguồn lợi nhuận phân phối cần căn cứ báo cáo tài chính kiểm toán, đặc biệt đối với công ty mẹ cần tuân thủ nguyên tắc về lợi nhuận hợp nhất.

(Căn cứ Điều 60 Nghị định 155/2020/NĐ-CP)

Trân trọng!