Xây dựng Luật Phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt

Phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (Hình từ Internet)

Dự thảo xây dựng Luật Phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt

Theo Điều 5 Dự kiến đề cương chi tiết Luật Phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt Bộ Quốc phòng gửi đi lấy ý kiến tại Công văn 1020/BQP-BCHH, một số nội dung chính sách được quy định như sau:

- Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt; xử lý nghiêm mọi hành vi phổ biến, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt;

- Nhà nước có chính sách hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ phục vụ công tác phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và có chính sách bảo đảm hoạt động hòa bình liên quan đến tác nhân sinh học, hóa chất, vật liệu hạt nhân; đầu tư trang thiết bị, công nghệ, nhân lực nhằm phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt theo quy định của pháp luật có liên quan;

- Nhà nước có chính sách, biện pháp bảo vệ tổ chức, cá nhân tham gia phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Trường hợp bị thương, thiệt hại về sức khỏe, thiệt mạng thì họ hoặc thân nhân của họ được bồi thường theo quy định của pháp luật. Tổ chức, cá nhân có tài sản được huy động để phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt nếu bị hư hỏng thì được bồi thường theo quy định của pháp luật có liên quan;

- Tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt thì được khen thưởng theo quy định của pháp luật về thi đua khen thưởng;

- Nhà nước thúc đẩy hợp tác khu vực và quốc tế về không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt thông qua trao đổi thông tin, kỹ thuật, đào tạo, nâng cao kiến thức, năng lực kỹ thuật về nguồn nhân lực và thực hiện các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

(Điều này được kế thừa từ Điều 5 Nghị định 81/2019/NĐ-CP)

Theo Điều 7 Dự kiến đề cương chi tiết Luật Phòng chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, các hành vi bị cấm được dự kiến quy định như sau:

Quy định các hành vi bị cấm đặc thù trong lĩnh vực phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt như: Phát triển, sản xuất, chế tạo, mua, tàng trữ, lưu giữ, sở hữu, sử dụng, vận chuyển, quá cảnh, chuyển tải hoặc chuyển giao vũ khí hủy diệt hàng loạt, tài trợ cho hoạt động vi phạm chế độ cấp phép, báo cáo hoặc khai báo quy định tại Luật Phòng chống phổ biến vũ khí hàng loạt; cản trở công tác thanh tra, kiểm tra và thanh sát quốc tế...

Xem thêm tại Công văn 1020/BQP-BCHH.

Định nghĩa vũ khí hủy diệt hàng loạt theo quy định pháp luật hiện hành

Theo Điều 4 Nghị định 81/2019/NĐ-CP, vũ khí hủy diệt hàng loạt được định nghĩa như sau:

(1) Vũ khí hủy diệt hàng loạt hay còn gọi là vũ khí hủy diệt lớn là các loại vũ khí được chế tạo, sản xuất có khả năng sát thương cao trên diện rộng, có khả năng hủy diệt, gây tổn thất lớn về sinh lực, phương tiện kỹ thuật, cơ sở vật chất, môi trường sinh thái và gây hoảng loạn về tâm lý, tinh thần con người, bao gồm: vũ khí hạt nhân, vũ khí phóng xạ, vũ khí hóa học, vũ khí sinh học và các vũ khí khác có tính năng, tác dụng tương tự vũ khí hủy diệt hàng loạt.

(2) Vũ khí hạt nhân là vũ khí dựa trên cơ sở sử dụng năng lượng được giải phóng từ các phản ứng phân chia hạt nhân và phản ứng tổng hợp hạt nhân không điều khiển. Các nhân tố sát thương chủ yếu gồm sóng xung kích, bức xạ quang, bức xạ xuyên, phóng xạ và xung điện từ; đạn dược hạt nhân, phương tiện đưa chúng tới mục tiêu và phương tiện điều khiển là bộ phận không thể tách rời của vũ khí hạt nhân.

(3) Vũ khí phóng xạ là vũ khí dùng chất phóng xạ để sát thương sinh lực bằng bức xạ ion hóa làm nhiễm xạ môi trường xung quanh, phương tiện kỹ thuật và các đối tượng khác. Chất phóng xạ có thể lấy từ sản phẩm của lò phản ứng hạt nhân hoặc điều chế nhân tạo. Vũ khí phóng xạ gồm đạn dược chứa chất phóng xạ, phương tiện đưa chúng tới mục tiêu hoặc các thiết bị phun rải khác. Vũ khí phóng xạ tác động bằng tia bức xạ do chiếu ngoài và chiếu trong cơ thể, gây tổn thương các bộ phận của cơ thể và gây bệnh phóng xạ.

(4) Vũ khí hóa học là vũ khí dựa trên đặc tính gây độc cao và tác động nhanh của các loại hóa chất. Vũ khí hóa học bao gồm hóa chất độc và các phương tiện sử dụng như đạn dược, phương tiện đưa hóa chất độc đến mục tiêu. Vũ khí hóa học có phạm vi tác động lớn cả về tính chất, mức độ sát thương lẫn không gian, thời gian tác động; hiệu quả sát thương cao, khó phát hiện kịp thời, gây khó khăn, phức tạp cho việc phòng, chống và khắc phục hậu quả; gây thiệt hại lớn cho môi trường sinh thái và hậu quả xấu đến tính mạng và sức khỏe con người.

(5) Vũ khí sinh học là vũ khí dựa trên đặc tính gây bệnh hoặc truyền bệnh của các tác nhân sinh học gây dịch giết hại hàng loạt cho người, động vật, thực vật. Thành phần của vũ khí sinh học là tác nhân sinh học như vi khuẩn, virut, nấm, độc tố và các phương tiện sử dụng như đạn dược, phương tiện đưa tác nhân sinh học đến mục tiêu.

(6) Phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt

- Là hoạt động làm lan rộng kiến thức, công trình nghiên cứu khoa học, các thành phần tiền chất, vật liệu liên quan của chủ thể nhà nước hoặc phi nhà nước nhằm thực hiện các hoạt động liên quan đến vũ khí hủy diệt hàng loạt được quy định tại điểm b khoản này;

- Hoạt động liên quan đến vũ khí hủy diệt hàng loạt bao gồm: nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, sở hữu, mua lại, dự trữ, lưu trữ, phát triển, vận chuyển, bán, cung cấp, chuyển nhượng, chuyển giao công nghệ, xuất khẩu, nhập khẩu, trung chuyển và sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt hoặc các hoạt động có liên quan được quy định trong các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc có liên quan; hoặc cung cấp đào tạo kỹ thuật, tư vấn, dịch vụ, môi giới, hỗ trợ liên quan đến bất kỳ hoạt động nào được xác định trong điểm này.

Xem thêm tại Nghị định 81/2019/NĐ-CP.

Lê Quang Nhật Minh