Trình tự và thủ tục xử lý kỷ luật lao động trong Hộ kinh doanh

Điều tiên quyết khi xử lý kỷ luật lao động, đó là: Hộ kinh doanh không được xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy lao động hoặc không thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã giao kết hoặc pháp luật về lao động không có quy định..

Và, với mỗi hành vi vi phạm chỉ được lựa chọn áp dụng 01 trong 04 hình thức xử lý kỷ luật lao động là:

- Khiển trách.

- Kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng.

- Cách chức.

- Sa thải

Xem chi tiết các trường hợp áp dụng hình thức này tại công việc “Xử lý kỷ luật sa thải người lao động”.

Tuyệt đối không được áp dụng biện pháp gây xâm phạm sức khỏe, danh dự, tính mạng, uy tín, nhân phẩm của người lao động; hoặc, dùng hình thức phạt tiền, cắt lương thay cho việc xử lý kỷ luật lao động.

Đồng thời, doanh nghiệp phải tuân thủ những nguyên tắc và tiến hành xử lý kỷ luật lao động, cụ thể:

Trường hợp phát hiện người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật lao động tại thời điểm xảy ra hành vi vi phạm

Khi phát hiện người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật lao động tại thời điểm xảy ra hành vi vi phạm, doanh nghiệp phải tiến hành lập biên bản vi phạm, thông báo đến tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở; cha, mẹ hoặc người đại diện theo pháp luật trong trường hợp người lao động là người dưới 18 tuổi để tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động.

Trường hợp người sử dụng lao động phát hiện hành vi vi phạm kỷ luật lao động sau thời điểm hành vi phạm đã xảy ra, việc xử lý kỷ luật lao động được thực hiện như sau:

1. Thời hiệu xử lý kỷ luật lao động tối đa là 06 tháng kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm;

Trường hợp hành vi vi phạm liên quan trực tiếp đến tài chính, tài sản, tiết lộ bí mật công nghệ, bí mật kinh doanh của doanh nghiệp thì thời hiệu xử lý kỷ luật lao động tối đa là 12 tháng.

2. Không được xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang trong các khoảng thời gian sau đây:

- Nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động;

- Đang bị tạm giữ, tạm giam;

- Đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra xác minh và kết luận đối với: người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc; người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;

- Người lao động nữ mang thai; người lao động nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Khi kết thúc các thời gian này mà hết thời hiệu hoặc còn thời hiệu nhưng không đủ 60 ngày thì được kéo dài thời hiệu để xử lý kỷ luật lao động nhưng không quá 60 ngày kể từ ngày hết thời gian nêu trên.

3. Việc xử lý kỷ luật lao động phải được tiến hành thông qua một cuộc họp có sự tham dự của ít nhất 03 bên; do đó, trước khi tiến hành cuộc họp, doanh nghiệp (cụ thể là: người đại diện theo pháp luật của hộ kinh doanh hoặc người đã được ủy quyền giao kết hợp đồng lao động với người lao động đang xem xét xử lý kỷ luật) phải gửi văn bản Thông báo mời họp về việc xử lý kỷ luật người lao động đến 02 bên còn lại. Nhưng, tùy vào từng trường hợp thì việc thông báo được thực hiện như sau:

- Trường hợp người sử dụng lao động phát hiện hành vi vi phạm kỷ luật lao động tại thời điểm hành vi xảy ra, khi đó người sử dụng lao động tiến hành lập biên bản vi phạm đồng thời tiến hành thông báo đến tổ chức đại diện tập thể lao động cơ sở và cha, mẹ hoặc người đại diện theo pháp luật trong trường hợp người lao động dưới 15 tuổi.

- Trường hợp người sử dụng lao động phát hiện hành vi vi phạm kỷ luật lao động sau thời điểm hành vi đã xảy ra mà có đủ căn cứ chứng minh lỗi là của người lao động và còn trong thời hiệu xử lý kỷ luật thì sẽ thông báo trước nội dung, thời gian, địa điểm cuộc họp cho tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở và người lao động.

Khi nhận được thông báo của hộ kinh doanh, trong thời hạn tối đa 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo, các bên phải xác nhận tham dự cuộc họp. Trường hợp không tham dự phải thông báo cho hộ kinh doanh và nêu rõ lý do.Trường hợp một trong các bên không xác nhận tham dự cuộc họp, hoặc nêu lý do không chính đáng, hoặc đã xác nhận tham dự nhưng không đến họp thì hộ kinh doanh vẫn tiến hành xử lý kỷ luật lao động.

Tổ chức cuộc họp này không có nghĩa là đương nhiên người lao động đã có hành vi vi phạm hay chắc chắn sẽ bị xử lý kỷ luật lao động; mà, thông qua cuộc họp này, hộ kinh doanh phải chứng minh được lỗi của người lao động và người lao động có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa cho mình.

Các bên phải bố trí người lập Biên bản cuộc họp xử lý kỷ luật lao động; trong đó, có đầy đủ chữ ký của các bên tham dự và người lập biên bản. Biên bản phải được thông qua các thành viên tham dự trước khi kết thúc cuộc họp. Trường hợp nào đã tham dự cuộc họp mà không ký vào biên bản thì phải ghi rõ lý do.

Từ biên bản này, nếu kết luận người lao động vi phạm kỷ luật lao động thì người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp phải có văn bản Quyết định xử lý kỷ luật lao động nêu rõ hình thức xử lý được áp dụng và gửi đến các bên tham dự phiên họp xử lý kỷ luật lao động đã diễn ra.

Cuộc họp và quyết định xử lý kỷ luật lao động phải được tổ chức, lập trong thời hạn của thời hiệu hoặc kéo dài thời hiệu xử lý kỷ luật lao động.

4. Sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể lao động, hộ kinh doanh có quyền tạm đình chỉ công việc của người lao động nếu xét thấy vụ việc vi phạm có những tình tiết phức tạp và để người lao động tiếp tục làm việc sẽ gây khó khăn cho việc xác minh.

Thời hạn tạm đình chỉ công việc không được quá 15 ngày, trường hợp đặc biệt cũng không được quá 90 ngày. Hết thời hạn tạm đình chỉ công việc, người sử dụng lao động phải nhận người lao động trở lại làm việc. Xem chi tiết tại công việc: "Tạm đình chỉ công việc do xử lý kỷ luật lao động"

5. Người lao động bị khiển trách sau 03 tháng hoặc bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương sau 06 tháng hoặc bị xử lý kỷ luật cách chức sau 03 năm kể từ ngày bị xử lý, nếu không tiếp tục vi phạm kỷ luật lao động thì đương nhiên được xóa kỷ luật.

Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương sau khi chấp hành được một nửa thời hạn nếu sửa chữa tiến bộ thì có thể được người sử dụng lao động xét giảm thời hạn.

Tái phạm là việc người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật khi chưa được xóa kỷ luật.

Tham khảo mẫu Quyết định xóa bỏ kỷ luật lao động.

Lưu ý:

- Khi một người lao động đồng thời có nhiều hành vi vi phạm kỷ luật lao động thì chỉ áp dụng hình thức kỷ luật cao nhất tương ứng với hành vi vi phạm nặng nhất.

- Không xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động vi phạm kỷ luật lao động trong khi mắc bệnh tâm thần; hoặc, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình.

- "Công đoàn cấp trên trực tiếp" bao gồm:

+ Liên đoàn lao động huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là liên đoàn lao động cấp huyện) nơi doanh nghiệp đặt trụ sở;

+ Hoặc, Công đoàn các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế (gọi chung là công đoàn các khu công nghiệp) nếu doanh nghiệp thuộc các khu vực này.