Doanh nghiệp

Tại sao lại quy định “Trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”?

14:11 01/03/23

Tôi thấy, nhiều văn bản có quy định “trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”, tại sao lại quy định như vậy mà không nêu rõ là trường hợp nào? – Hồng Nhung (Vĩnh Long).

>> Lệ phí đăng ký doanh nghiệp năm 2023 là bao nhiêu?

>> Điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm năm 2023?

Hiện nay, tại các văn bản quy phạm pháp luật thường có quy định “trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”, “trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác”, “trừ trường hợp luật có quy định khác”… (sau đây gọi chung là “trừ trường hợp pháp luật có quy định khác” dẫn đến nhiều người khó khăn trong việc áp dụng pháp luật.

Tuy nhiên, với việc quy định “trừ trường hợp pháp luật có quy định khác” sẽ đảm bảo (i) Luật chuyên ngành có quy định khác Luật chung thì áp dụng quy định của Luật chuyên ngành; (ii) lúc ban hành văn bản quy phạm pháp luật Nhà lập pháp chưa dự liệu được tất cả vấn đề thực tiễn trong tương lai nên quy định “trừ trường hợp pháp luật có quy định khác” để đảm bảo “tuổi thọ” của văn bản, khi văn bản ban hành sau có quy định khác thì áp dụng văn bản ban hành sau mà không dẫn đến việc mất hiệu lực của văn bản trước. Đơn cử, một số ví dụ sau đây:

1. Đảm bảo Luật chuyên ngành có quy định khác Luật chung thì áp dụng quy định của Luật chuyên ngành

Ví dụ 1: Khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Lãi suất vay do các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác”.

Với quy định này được hiểu, trường hợp cho vay thông thường (cá nhân cho cá nhân vay) thì lãi suất tối đa không được vượt quá 20%/năm. Nhưng pháp luật chuyên ngành có liên quan quy định khác (như cho vay tiêu dùng) thì lãi suất cho vay tiêu dùng sẽ áp dụng theo Luật chuyên ngành (không bị khống chế mức trần lãi suất 20%/năm).

Cụ thể, Điều 9 Thông tư 43/2016/TT-NHNN (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 18/2019/TT-NHNN) quy định về lãi suất cho vay tiêu dùng như sau:

- Lãi suất cho vay tiêu dùng của công ty tài chính thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng.

- Công ty tài chính ban hành quy định về khung lãi suất cho vay tiêu dùng áp dụng thống nhất trong toàn hệ thống trong từng thời kỳ, trong đó bao gồm mức lãi suất cho vay cao nhất, mức lãi suất cho vay thấp nhất đối với từng sản phẩm cho vay tiêu dùng.

- Trong thời hạn 10 (mười) ngày làm việc kể từ ngày ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung khung lãi suất cho vay tiêu dùng, công ty tài chính phải gửi trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính cho Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng và Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố nơi công ty tài chính đặt trụ sở chính, chi nhánh, văn phòng đại diện, điểm giới thiệu dịch vụ báo cáo về khung lãi suất cho vay tiêu dùng theo Phụ lục số 04 ban hành kèm theo Thông tư này.

Cách tìm hiểu và sử dụng văn bản pháp luật hiệu quả

Quy định về “Trừ trường hợp pháp luật có quy định khác” (Ảnh minh họa)

Ví dụ 2: Khoản 2 Điều 74 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Mọi cá nhân, pháp nhân đều có quyền thành lập pháp nhân, trừ trường hợp luật có quy định khác”.

Với quy định này được hiểu, trường hợp thông thường cá nhân, pháp nhân đều có quyền thành lập pháp nhân. Tuy nhiên, pháp luật chuyên ngành có quy định khác thì áp dụng quy định của pháp luật chuyên ngành (cụ thể, tổ chức, cá nhân tại khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam).

2. Đảm bảo “tuổi thọ” của văn bản pháp luật

Ví dụ 3: Tại khoản 2 Điều 58 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định: “Người thứ ba không có quyền trực tiếp yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài bồi thường, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”.

Với quy định này được hiểu, người thứ ba không có quyền trực tiếp yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài bồi thường. Tuy nhiên, Luật kinh doanh bảo hiểm 2022 cũng dự liệu rằng nếu trong tương lai phát sinh vấn đề mới dẫn đến người thứ ba có quyền trực tiếp yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài bồi thường là phù hợp với thực tiễn thì Luật khác được quy định khác với Luật kinh doanh bảo hiểm 2022.

3. Lưu ý khi gặp điều khoản “Trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”

Trong quá trình nghiên cứu và sử dụng văn bản quy phạm pháp luật nếu gặp điều khoản “Trừ trường hợp pháp luật có quy định khác” thì chúng ta phải tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật liên quan, giải thích tại sao văn bản lại quy định như thế; có như vậy mới đảm bảo việc hiểu đúng pháp luật, “…loại rủi ro pháp lý, nắm cơ hội làm giàu…”.

Chuyên viên pháp lý Văn Thanh

- Nội dung nêu trên là phần giải đáp, tư vấn của chúng tôi dành cho khách hàng của Pháp luật doanh nghiệp. Nếu quý khách còn vướng mắc, vui lòng gửi về Email [email protected].

- Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo;

- Điều khoản được áp dụng có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đang đọc.

Từ khóa