Khái niệm hàng hóa sức lao động là gì? Các thuộc tính của hàng hóa sức lao động như thế nào? Pháp luật có nghiêm cấm việc bóc lột sức lao động không? – Thu Nga (TP. Hồ Chí Minh).
>> Mẫu nội quy lao động mới nhất năm 2024 được quy định như thế nào?
>> Mẫu thư xin việc bằng tiếng Anh hiện nay là như thế nào?
Hàng hóa sức lao động là kết quả của việc biến đổi sức lao động của con người thành một loại hàng hóa có khả năng trao đổi và mua bán trên thị trường (như là tạo ra bức tranh, túi xách, bài hát…). Điều này phản ánh sự kết hợp giữa năng lực lao động và quá trình sản xuất để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ.
Hàng hoá sức lao động là hàng hóa đặc biệt, khác với hàng hóa thông thường ở chỗ:
- Người lao động chỉ bán quyền sử dụng, không bán quyền sở hữu; việc bán sức lao động này là có thời hạn (dù là ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn thì người lao động cũng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, chỉ cần báo trước 45 ngày cho người sử dụng lao động biết, theo Điều 35 Bộ luật Lao động 2019).
- Giá trị của hàng hóa sức lao động bao gồm yếu tố tinh thần và lịch sử.
- Càng sử dụng thì người lao động càng tích lũy được kinh nghiệm, nâng cao tay nghề, năng suất lao động cao hơn.
- Trong quá trình tiêu dùng hàng hóa sức lao động có khả năng tạo ra một lượng giá trị mới lớn hơn giá trị bản thân nó.
Bộ luật Lao động 2019 và văn bản hướng dẫn (có hiệu lực từ 18/9/2023) |
Khái niệm và đặc điểm của hàng hóa sức lao động (Ảnh minh họa – Nguồn từ Internet)
Hàng hóa nói chung và hàng hóa sức lao động nói riêng đều có hai thuộc tính; đó là, giá trị và giá trị sử dụng. Cụ thể như sau:
Giá trị của hàng hóa sức lao động phản ánh mức độ công sức và thời gian lao động mà người lao động đầu tư vào quá trình sản xuất. Điều này thể hiện thông qua mức lương mà họ nhận được. Giá trị của hàng hóa sức lao động không chỉ dựa vào khả năng lao động cơ bản mà còn liên quan đến sự học hỏi, kỹ năng, và trình độ của người lao động.
Giá trị của hàng hóa sức lao động cũng phản ánh mức độ cần thiết của lao động để sản xuất một sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể. Điều này thể hiện rõ trong quá trình định giá và trao đổi của hàng hóa sức lao động trên thị trường. Sự biến đổi trong giá trị hàng hóa sức lao động phản ánh sự thay đổi của môi trường kinh tế và xã hội.
Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động liên quan đến khả năng của người lao động trong việc tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ có giá trị và ý nghĩa cho xã hội. Điều này bao gồm cả khả năng sáng tạo, chất lượng sản phẩm, và khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Hàng hóa sức lao động không chỉ là sản phẩm vật chất mà còn là một nguồn tài nguyên đóng góp vào sự phát triển của xã hội. Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động thể hiện sự tương tác giữa người lao động và môi trường kinh doanh, tạo ra giá trị thực sự và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của mọi người.
Căn cứ khoản 4 và khoản 6 Điều 8 Bộ luật Lao động 2019, nghiêm cấm các hành vi sau đây:
- Lợi dụng danh nghĩa dạy nghề, tập nghề để trục lợi, bóc lột sức lao động hoặc lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người học nghề, người tập nghề vào hoạt động trái pháp luật.
- Lôi kéo, dụ dỗ, hứa hẹn, quảng cáo gian dối hoặc thủ đoạn khác để lừa gạt người lao động hoặc để tuyển dụng người lao động với mục đích mua bán người, bóc lột, cưỡng bức lao động hoặc lợi dụng dịch vụ việc làm, hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để thực hiện hành vi trái pháp luật.