Điểm mới Luật Tổ chức chính quyền địa phương có hiệu lực từ 1/3/2025?

Nội dung chính

• Tổng hợp điểm mới Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 có hiệu lực từ 1/3/2025?
• Các khoản lệ phí thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh?

Tổng hợp điểm mới Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 có hiệu lực từ 1/3/2025?

(1) Bổ sung tiêu chuẩn về Đại biểu Hội đồng nhân dân

Căn cứ pháp lý: khoản 3 Điều 5 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 quy định tiêu chuẩn của đại biểu Hội đồng nhân dân được bổ sung yêu cầu phải cư trú hoặc công tác tại cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp ở đơn vị hành chính mà mình là đại biểu Hội đồng nhân dân.

(2) Thay đổi về cơ cấu tổ chức của Hội đồng nhân dân

Căn cứ pháp lý: Điều 27 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 quy định cơ cấu tổ chức của Hội đồng nhân dân gồm Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và các đại biểu Hội đồng nhân dân.

Trong khi đó, Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 chỉ quy định Hội đồng nhân dân gồm các đại biểu do cử tri bầu ra, là cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương. Việc điều chỉnh này nhằm tăng cường tính chuyên nghiệp và trách nhiệm của các đại biểu, phân định rõ vai trò và chế độ hoạt động không chuyên trách cho Ủy viên các ban, tránh tình trạng kiêm nhiệm quá nhiều.

(3) Điều chỉnh, tinh gọn số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp

Căn cứ pháp lý: khoản 1 Điều 28 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025, điều chỉnh số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp theo hướng tinh gọn hơn so với Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015. Cụ thể:

- HĐND cấp tỉnh: Điều chỉnh cách tính số đại biểu theo dân số, giảm số lượng đại biểu ở một số tỉnh và thành phố lớn (như TP.HCM giảm từ 105 xuống 95 đại biểu).

- HĐND cấp huyện: Cũng giảm số lượng đại biểu tối đa ở nhiều loại huyện, đặc biệt là các huyện có dân số lớn.

- HĐND cấp xã: Tinh gọn số đại biểu ở các xã, phường, đặc biệt là các đơn vị hành chính có dân số nhỏ.

(4) Cụ thể hóa nội dung và phạm vi phân quyền

Căn cứ khoản 1 Điều 12 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 quy định rõ ràng việc phân quyền cho các cấp chính quyền địa phương phải được quy định trong luật và nghị quyết của Quốc hội.

(5) Linh hoạt hơn trong tổ chức chính quyền tại các địa phương

Căn cứ pháp lý: Điều 2 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 giữ nguyên tổ chức chính quyền địa phương ở các cấp tỉnh, huyện, xã với Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân.

Tuy nhiên, luật bổ sung quy định mới nếu Quốc hội quyết định không tổ chức chính quyền địa phương tại một đơn vị hành chính, chỉ có Ủy ban nhân dân hoạt động mà không có Hội đồng nhân dân. Trong trường hợp này, Uỷ ban nhân dân vẫn thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước nhưng không có HĐND giám sát trực tiếp.

(6) Điểm mới về trình tự sáp nhập các đơn vị hành chính

Căn cứ pháp lý: Điều 10 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 điều chỉnh quy trình sáp nhập đơn vị hành chính, với những điểm chính sau:

- Chính phủ lập đề án cấp tỉnh trình Quốc hội, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh lập đề án cấp huyện, xã trình Chính phủ.

- Yêu cầu thêm báo cáo đánh giá tác động và dự thảo nghị quyết.

- Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lấy ý kiến theo hình thức linh hoạt, không bắt buộc phát phiếu.

- Hội đồng nhân dân các cấp chỉ cho ý kiến về đề án, không cần thông qua nghị quyết.

- Đề án phải được thẩm định và thẩm tra trước khi trình cơ quan có thẩm quyền.

Điểm mới Luật Tổ chức chính quyền địa phương có hiệu lực từ 1/3/2025? (Hình từ Internet)

Các khoản lệ phí thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh?

Cụ thể tại Điều 3 Thông tư 85/2019/TT-BTC, danh mục các khoản lệ phí thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh được quy định như sau:

- Lệ phí đăng ký cư trú (đối với hoạt động do cơ quan địa phương thực hiện).

- Lệ phí cấp chứng minh nhân dân (đối với hoạt động do cơ quan địa phương thực hiện).

- Lệ phí hộ tịch.

- Lệ phí cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam (đối với cấp phép do cơ quan địa phương thực hiện).

- Lệ phí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất.

- Lệ phí cấp giấy phép xây dựng.

- Lệ phí đăng ký kinh doanh.