Bản án 02/2019/HS-ST ngày 17/01/2019 về tội hủy hoại tài sản

TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN TIỂU CẦN, TỈNH TRÀ VINH

BẢN ÁN 02/2019/HS-ST NGÀY 17/01/2019 VỀ TỘI HỦY HOẠI TÀI SẢN

Trong ngày 17 tháng 01 năm 2019, tại trụ sở Tòa án nhân dân huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự thụ lý số:02/2018/TLST-HS, ngày 28 tháng 12 năm 2018, theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 01/2019/QĐXXST-HS ngày 03 tháng 01 năm 2019 đối với bị cáo:

Thạch Răc Sa M (tên gọi khác Sa M), sinh ngày 09/07/1993; tại huyện T, tỉnh Trà Vinh; Nơi cư trú: ấp A, xã B, huyện T, tỉnh Trà Vinh; Nghề nghiệp: Không; Trình độ văn hóa (học vấn): 04/12; Dân tộc: Khmer; Giới tính: Nam; Tôn giáo: Phật giáo; Quốc tịch: Việt Nam; con ông Thạch S, sinh năm 1961 (đã chết) và bà Thạch Thị T, sinh năm 1960; Bị cáo chưa có vợ; Tiền án, tiền sự: Không có; Nhân thân: tốt; Bị bắt tạm giam từ ngày 20/10/2018 cho đến nay (Bị cáo có mặt tại phiên tòa).

Người bào chữa cho bị cáo Thạch Răc Sa M là ông Phạm Minh L, là luật sư thuộc đoàn Luật sư tỉnh Trà Vinh, thực hiện quyền trợ giúp pháp lý cho bị cáo.(Có mặt)

Bị hại: Chùa ấp A; Địa chỉ: Ấp A, xã B, huyện T, tỉnh Trà Vinh.

Người đại diện theo pháp luật là: Ông Thạch Sâm N, chức vụ: Sư cả Chùa ấp A;(Có đơn xin xét xử vắng mặt);

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Bà Thạch Thị T, sinh năm 1960; Trú tại: Ấp A, xã B, huyện T, tỉnh Trà Vinh.(Có đơn xin xét xử vắng mặt).

Người làm chứng:

1. Anh Thạch Sa R, sinh năm 1999; Trú tại: Ấp A, xã B, huyện T, tỉnh Trà Vinh. (Vắng mặt không có lý do).

2. Anh Thạch Sô Phắc T1, sinh năm 1998; Trú tại: Ấp C, xã D, huyện T, tỉnh Trà Vinh.(Vắng mặt không có lý do).

3. Anh Lâm Ngọc P, sinh năm 1998;(Vắng mặt không có lý do).

4. Anh Thạch Thanh L1, sinh năm 1991;(Vắng mặt không có lý do).

5. Anh Lâm Sa M1, sinh năm 1999;(Vắng mặt không có lý do). Cùng trú tại: Ấp M, xã D, huyện T, tỉnh Trà Vinh.

6. Anh Thạch S1, sinh năm 1984; Trú tại: Ấp P, xã Q, huyện C, tỉnh Trà Vinh.(Vắng mặt không có lý do).

Người phiên dịch: Ông Thạch C; Trú tại: Khóm 2, thị trấn T, huyện T, tỉnh Trà Vinh. (Có mặt).

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Do sử dụng chất ma túy, loại Methamphetamine, dẫn đến bị hoang tưởng nên khoảng 21 giờ ngày 25/3/2018 bị cáo Thạch Răc Sa M đi bộ từ nhà tại ấp A, xã B, huyện T, tỉnh Trà Vinh đến Chùa ấp A đang được xây dựng. Khi bị cáo vào phía trước bậc thềm chánh điện, bị cáo nhìn thấy 02 (hai) tượng chằn được dựng đứng phía trước chánh điện, thành một hàng dọc, quay mặt vào bên trong chánh điện. Lúc đó, bị cáo tưởng như thấy ma quỷ đến ám hại, ăn thịt nên bị cáo không dám đi vào bên trong chánh điện mà ngồi ở bậc thềm bên ngoài, được một lúc rồi bị cáo đi về nhà. Khi bị cáo ra khỏi cổng Chùa ấp A, lúc đó khoảng 22 giờ cùng ngày, bị cáo tiếp tục quay lại chổ hai tượng chằn, tìm cách vào bên trong chánh điện với mục đích để ngồi thiền nên bị cáo nghỉ phải giết chết hai tượng chằn để vào bên trong. Sau đó, bị cáo đến tượng chằn thứ nhất nhảy lên eo tượng, dùng tay trái nắm chóp đầu, tay phải chặt vào phần cổ tượng chằn, rồi dùng tay kéo, làm ngã tượng chằn về phía sau. Đồng thời, bị cáo tiếp tục đến tượng chằn thứ hai, dùng tay trái nắm chóp đầu, tay phải chặt vào phần cổ tượng chằn, rồi dùng tay kéo ngã tượng chằn về phía sau, phần đầu tượng chằn thứ hai ngã đè dọc lên phần chân tượng chằn thứ nhất. Sau đó, bị cáo đi vào chánh điện cởi bỏ quần áo và la hét. Khi đó, có các sư trong chùa, nghe tiếng động lớn và tiếng la hét nên các sư gồm: Thạch Sa R, Thạch Sô Phắc T1, Kim Ngọc H, Lâm Ngọc P, Thạch Thanh L1, Lâm Sa M1 và Thạch S1 đến chánh điện kiểm tra thì phát hiện hai tượng chằn bị ngã, sứt mẻ nhiều chổ. Đồng thời, các sư vào trong chánh điện nhìn thấy bị cáo đang ngồi thiền, nói nhảm một mình nên các sư về phòng ngủ. Riêng bị cáo tiếp tục ngồi thiền khoảng 01 giờ, rồi bị cáo đi về nhà. Đến sáng ngày 26/3/2018 các sư báo lại cho sư cả Thạch Sâm N biết và sư cả báo cho ông Sương L2, là Phó Trưởng Ban quản trị Chùa biết để trình báo đến cơ quan Công an.

Vật chứng thu giữ gồm có: 02 (hai) tượng chằn, màu vàng, được đấp bê tông cốt thép, mỗi tượng cao khoảng 2,2 mét, đã bị nứt nhiều chỗ khác nhau, chưa qua sử dụng.

Sau khi tiếp nhận tin báo, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tiểu Cần xác định bị cáo Thạch Răc Sa M làm ngã hai tượng chằn trên nên mời bị cáo làm việc. Qua làm việc, bị cáo thừa nhận do có sử dụng chất ma túy nên khi nhìn thấy hai tượng chằn, nghỉ là ma quỷ, sợ bị ăn thịt nên đã dùng tay kéo ngã hai tượng chằn tại Chùa ấp A. Đồng thời, cơ quan Công an tiến hành kiểm tra chất ma túy trong cơ thể người ngày 26/3/2018 xác định: Thạch Răc Sa M kết quả dương tính với Methamphetamine.

Tại bản kết luận số: 28 ngày 20/9/2018 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện Tiểu Cần kết luận: 01 (một) tượng chằn được đấp bê tông cốt thép, giá thị trường tại thời điểm ngày 25/3/2018 có giá 5.000.000 đồng/tượng. Tổng giá trị hai tượng chằn bị thiệt hại là 10.000.000 đồng.

Qua xác minh, nhận thấy bị cáo Thạch Răc Sa M có biểu hiện tâm thần nên cơ quan điều tra Công an huyện Tiểu Cần đã tiến hành trưng cầu giám định pháp y tâm thần. Tại kết luận giám định pháp y tâm thần số: 254/KL-VPYTW ngày 28/5/2018 của Viện pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa kết luận:

- Về y học: Trước, trong và sau khi gây án: Đương sự bị bệnh rối loạn thần do sử dụng chất kích thích với hoang tưởng chiếm ưu thế: Hiện nay tâm thần ổn định;

Về năng lực nhận thức và điều khiển hành vi: Tại thời điểm gây án: Đương sự mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi;

Hiện nay: Đương sự có đủ năng lực nhận thức và điều khiển hành vi.

Tại Bản cáo trạng số: 02/CT-VKSTC-HS ngày 27/12/2018 của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh đã truy tố bị cáo Thạch Răc Sa M về tội “Hủy hoại tài sản”, theo quy định tại khoản 1 Điều 178 Bộ luật hình sự năm 2015.

Tại phiên tòa hôm nay, bị cáo Thạch Răc Sa M đã thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội như nội dung Bản cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tiểu Cần truy tố đối với hành vi phạm tội của bị cáo là đúng, bị cáo không có ý kiến bổ sung theo nội dung cáo trạng, bị cáo chỉ mong Hội đồng xét xử xét giảm nhẹ mức án cho bị cáo.

Tại phiên tòa hôm nay, đại diện cho bị hại là sư cả Chùa ấp A ông Thạch Sâm N có đơn xin xét xử vắng mặt, đồng thời trong đơn có nêu rõ: Về trách nhiệm hình sự ông Sâm N yêu cầu xử phạt bị cáo theo qui định pháp luật; về trách nhiệm dân sự do mẹ bị cáo là bà Thạch Thị T đã khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền bằng 10.000.000 đồng và Chùa ấp A đã nhận lại hai tượng chằn do cơ quan điều tra giao trả nên không có yêu cầu gì khác.

Đối với người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan bà Thạch Thị T có đơn xin xét xử vắng mặt và trong đơn không yêu cầu bị cáo Thạch Răc Sa M trả lại số tiền đã khắc phục hậu quả hai tượng chằn cho Chùa ấp A bằng 10.000.000 đồng.

Phần tranh luận, Vị đại diện Viện kiểm sát vẫn giữ nguyên như quyết định truy tố, về các tình tiết giảm nhẹ Vị đại diện Viện kiểm sát xin rút lại tình tiết giảm nhẹ theo điểm q Điều 51 của Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung năm 2017 người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi và đề nghị Hội đồng xét xử: áp dụng khoản 1 Điều 178, điểm b, i, s khoản 1, 2 Điều 51 và Điều 38 của Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung năm 2017 xử phạt bị cáo Thạch Răc Sa M từ 06 tháng đến 12 tháng tù về tội “Hủy hoại tài sản”.

Về vật chứng: Do cơ quan điều tra đã giao trả cho Chùa ấp A nhận lại hai tượng chằn xong nên đề nghị Hội đồng xét xử không xem xét.

Về trách nhiệm dân sự:

Ông Thạch Sâm N là sư cả đại diện cho Chùa ấp A đã nhận tiền khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền bằng 10.000.000 đồng và Chùa ấp A đã nhận lại hai tượng chằn do cơ quan điều tra giao trả không có yêu cầu gì khác nên đề nghị Hội đồng xét xử không xem xét.

Đối với người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan bà Thạch Thị T là mẹ ruột bị cáo không yêu cầu bị cáo trả lại số tiền đã khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền 10.000.000 đồng nên đề nghị Hội đồng xét xử không xem xét.

Về án phí đề nghị áp dụng Điều 136 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 và Nghị quyết số: 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội buộc bị cáo phải chịu án phí hình sự sơ thẩm.

Quan điểm của người bào chữa cho bị cáo Thạch Răc Sa M cho rằng cơ quan điều tra và Viện kiểm sát nhân dân huyện Tiểu Cần khởi tố, truy tố bị cáo Thạch Răc Sa M về tội danh “Hủy hoại tài sản” qui định tại khoản 1 Điều 178 Bộ luật hình sự là đúng pháp luật. Tuy nhiên, bị cáo Thạch Răc Sa M phạm tội là do thiếu hiểu biết về pháp luật, trong quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa hôm nay bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, bị cáo phạm tội lần đầu thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, bị cáo cùng gia đình tự nguyện khắc phục hậu quả bồi thường toàn bộ số tiền gây thiệt hại hai tượng chằn cho Chùa ấp A bằng 10.000.000 đồng, bị cáo có nơi cư trú rõ ràng nên đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm b, i, s khoản 1, 2 Điều 51 Bộ luật hình sự xem xét áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ đối với bị cáo.

Về trách nhiệm dân sự: Do mẹ ruột bị cáo là bà Thạch Thị T đã khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền 10.000.000 đồng, đồng thời bà T không yêu cầu bị cáo trả lại số tiền này và Chùa ấp A đã nhận lại hai tượng chằn cũng không có yêu cầu gì khác đề nghị Hội đồng xét xử không xem xét.

Lời nói sau cùng của bị cáo Thạch Răc Sa M xin Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về thủ tục tố tụng: Người đại diện theo pháp luật của bị hại ông Thạch Sâm N là sư cả chùa ấp A, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan bà Thạch Thị T vắng mặt tại phiên tòa nhưng cùng có đơn yêu cầu Tòa án xét xử vắng mặt và những người làm chứng anh Thạch Sa R, anh Thạch Sô Phắc T1, anh Lâm Ngọc P, anh Thạch Thanh L1, anh Lâm Sa M1, anh Thạch S1 vắng mặt nhưng đồng thời có lời khai đầy đủ trong hồ sơ vụ án nên Tòa án tiến hành xét xử vắng mặt người đại diện theo pháp luật của bị hại ông Thạch Sâm N, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan bà Thạch Thị T và những người làm chứng theo quy định tại Điều 292, Điều 293 của Bộ luật Tố tụng hình sự.

[2] Xét thấy, trong quá trình tố tụng từ giai đoạn điều tra, truy tố và xét xử thì hành vi của Kiểm sát viên và Điều tra viên đã thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo, người đại diện bị hại và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan không có ai có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

[3] Về hành vi phạm tội của bị cáo: Tại phiên tòa hôm nay, bị cáo Thạch Răc Sa M thừa nhận toàn bộ hành vi hủy hoại tài sản đúng như Cáo trạng của Viện kiểm sát đã mô tả và không có ý kiến gì khác.

Xét lời khai của bị cáo tại phiên tòa là hoàn toàn phù hợp với lời khai của bị cáo tại Cơ quan điều tra, phù hợp với lời khai của người đại diện bị hại, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Vụ án còn được chứng minh qua các tài liệu chứng cứ khác như biên bản khám nghiệm hiện trường, bản ảnh hiện trường, sơ đồ hiện trường và các tài liệu khác có trong hồ sơ vụ án. Đủ cơ sở kết luận: Vào lúc 21 giờ ngày 25/3/2018 bị cáo Thạch Răc Sa M do trước đó bị cáo có sử dụng chất ma túy, loại Methamphetamine dẫn đến bị hoang tưởng, nên bị cáo đi bộ từ nhà tại ấp A, xã B đến Chùa ấp A đang được xây dựng với mục đích để ngồi thiền. Khi bị cáo vào phía trước bậc thềm chánh điện bị cáo nhìn thấy 02 (hai) tượng chằn được dựng đứng phía trước chánh điện, lúc đó, bị cáo tưởng như thấy ma quỷ đến ám hại, ăn thịt nên bị cáo không dám đi vào bên trong chánh điện mà ngồi ở bậc thềm bên ngoài. Đến khoảng 22 giờ cùng ngày, bị cáo tiếp tục quay lại chỗ hai tượng chằn và suy nghỉ phải giết chết hai tượng chằn để vào bên trong. Sau đó, bị cáo đi đến tượng chằn thứ nhất nhảy lên eo tượng, dùng tay trái nắm chóp đầu, tay phải chặt vào phần cổ tượng chằn, rồi dùng tay kéo, làm ngã tượng chằn về phía sau. Đồng thời, bị cáo tiếp tục đến tượng chằn thứ hai dùng tay trái nắm chóp đầu, tay phải chặt vào phần cổ tượng chằn, rồi dùng tay kéo ngã tượng chằn về phía sau, phần đầu tượng chằn thứ hai ngã đè dọc lên phần chân tượng chằn thứ nhất làm cho hai tượng chằn bị nứt và hư hỏng nhiều chỗ. Hành vi của bị cáo đã đủ yếu tố cầu thành tội “Hủy hoại tài sản” quy định tại khoản 1 Điều 178 Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung năm 2017.

[4] Xét thấy, hành vi phạm tội của bị cáo là ít nghiêm trọng nhưng nguy hiểm cho xã hội, bị cáo là người thành niên, đã đủ tuổi trưởng thành không lo tìm việc làm lương thiện phụ giúp cho gia đình mà lại ăn chơi liêu lỏng và còn sử dụng chất ma túy để không kiểm soát được bản thân nên bị cáo đã cố ý thực hiện hành vi hủy hoại tài sản của Chùa, làm hư hỏng hoàn toàn hai tượng chằn trong khi bị cáo biết rõ Chùa là nơi thờ cúng linh thiêng thể hiện sự tôn nghiêm và tín ngưỡng của đạo phật giáo. Hành vi phạm tội của bị cáo gây dư luận xấu và bất bình trong quần chúng nhân dân, khi thực hiện hành vi phạm tội bị cáo có đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự, bị cáo trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý. Do đó cần xử phạt bị cáo mức hình phạt tương xứng với hành vi của bị cáo, cách ly bị cáo ra khỏi xã hội một thời gian để bị cáo cải tạo trở thành công dân tốt, có ích cho xã hội và phòng ngừa chung cho toàn xã hội.

[5] Khi lượng hình, Hội đồng xét xử có xem xét, cân nhắc về nhân thân, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ hình phạt đối với bị cáo; về nguyên nhân và động cơ phạm tội của bị cáo.

Về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự cho bị cáo không có.

Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Trong quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, bị cáo phạm tội lần đầu thuộc trường hợp ít nghiêm trọng; bị cáo chưa có tiền án, tiền sự; bị cáo là người dân tộc Khmer có học vấn thấp nên nhận thức pháp luật còn hạn chế; bị cáo cùng gia đình tự nguyện khắc phục hậu quả bồi thường toàn bộ số tiền gây thiệt hại hai tượng chằn cho Chùa ấp A bằng 10.000.000 đồng, đây là tình tiết giảm nhẹ được quy định tại điểm b, i, s khoản 1 khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự.

[6] Về trách nhiệm dân sự: Ông Thạch Sâm N là sư cả đại diện cho Chùa ấp A đã nhận tiền khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền bằng 10.000.000 đồng và Chùa ấp A đã nhận lại hai tượng chằn do cơ quan điều tra giao trả không có yêu cầu gì khác nên Hội đồng xét xử không xem xét.

Đối với người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan bà Thạch Thị T là mẹ ruột bị cáo không yêu cầu bị cáo trả lại số tiền đã khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền 10.000.000 đồng nên Hội đồng xét xử không xem xét.

[7] Về vật chứng: Cơ quan điều tra đã giao trả cho Chùa ấp A nhận lại hai tượng chằn xong nên Hội đồng xét xử không xem xét.

[8]Xét quan điểm của vị Kiểm sát viên đề nghị Hội đồng xét xử xem xét xử phạt bị cáo từ 06 tháng đến 12 tháng tù là tương xứng với tính chất, mức độ phạm tội của bị cáo.

[9] Xét đề nghị của người bào chữa cho bị cáo xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo được hưởng mức hình phạt cải tạo không giam giữ là chưa có cơ sở nên Hội đồng xét xử chỉ chấp nhận một phần.

[10] Về án phí: Bị cáo phải chịu án phí hình sựsơ thẩm theo qui định pháp luật.

Vì các lẽ trên;

QUYẾT ĐỊNH

1. Tuyên bố: Bị cáo Thạch Răc Sa M (tên gọi khác Sa M) phạm tội “Hủy hoại tài sản”. Áp dụng khoản 1 Điều 178; điểm b, i, s khoản 1, 2 Điều 51; Điều 38 Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung năm 2017. Xử phạt bị cáo Thạch Răc Sa M 09 (chín) tháng tù. Thời hạn tính tù từ ngày tạm giam (Ngày 20/10/2018).

2. Về trách nhiệm dân sự:

Do ông Thạch Sâm N sư cả Chùa ấp A đã nhận tiền khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền bằng 10.000.000 đồng và Chùa ấp A đã nhận lại hai tượng chằn do cơ quan điều tra giao trả không có yêu cầu gì khác nên Hội đồng xét xử không xem xét.

Đối với người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan bà Thạch Thị T là mẹ ruột bị cáo không yêu cầu bị cáo trả lại số tiền đã khắc phục hậu quả cho Chùa ấp A hai tượng chằn với số tiền 10.000.000 đồng nên Hội đồng xét xử không xem xét.

Về vật chứng: Cơ quan điều tra đã giao trả cho Chùa ấp A nhận lại hai tượng chằn xong nên Hội đồng xét xử không xem xét.

3. Về án phí: Áp dụng Điều136 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 và Nghị quyết số: 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án. Buộc bị cáo Thạch Răc Sa M phải chịu 200.000 đồng án phí hình sự sơ thẩm

4. Về quyền kháng cáo: Bị cáo, người bào chữa cho bị cáo biết được quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án. Riêng sư cả ông Thạch Sâm N đại diện Chùa ấp A, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan bà Thạch Thị T vắng mặt tại phiên tòa có quyền kháng cáo trong hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được bản án hoặc kể từ ngày bản án được niêm yết theo quy định.

Trong trường hợpbản án được thi hành theo quy định tại Điều 2 Luật Thi hành án dân sự thì người được thi hành án dân sự, người phải thi hành án dân sự có quyền thỏa thuận thi hành án, quyền yêu cầu thi hành án, tự nguyện thi hành án hoặc bị cưỡng chế thi hành án theo quy định tại các Điều 6, 7, 7a, 7b và 9 Luật Thi hành án dân sự; thời hiệu thi hành án được thực hiện theo quy định tại Điều 30 Luật Thi hành án dân sự.