Trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng thì phải giải quyết như thế nào? Người thực hiện công bố di chúc có thể là thành viên trong gia đình hay không?

Nội dung chính

• Di chúc sẽ bắt đầu có hiệu lực kể từ thời điểm nào theo quy định của pháp luật?
• Nội dung của di chúc phải bảo đảm thể hiện được những nội dung nào?
• Người thực hiện công bố di chúc có thể là thành viên trong gia đình hay không?
• Trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng thì phải giải quyết như thế nào?

Di chúc sẽ bắt đầu có hiệu lực kể từ thời điểm nào theo quy định của pháp luật?

Căn cứ Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định hiệu lực của di chúc như sau:

"Điều 643. Hiệu lực của di chúc

1. Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế.

2. Di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong trường hợp sau đây:

a) Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc;

b) Cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Trường hợp có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, một trong nhiều cơ quan, tổ chức được chỉ định hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực.

3. Di chúc không có hiệu lực, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.

4. Khi di chúc có phần không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần đó không có hiệu lực.

5. Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực."

Tại Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thời điểm mở thừa kế như sau:

“Điều 611. Thời điểm, địa điểm mở thừa kế

1. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.

…”

Như vậy, ngay sau khi người để lại di sản theo di chúc chết hoặc người để tại di sản được Tòa án tuyên bố là đã chết thì di chúc hợp pháp sẽ có hiệu lực pháp luật.

Trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng thì phải giải quyết như thế nào? Người thực hiện công bố di chúc có thể là thành viên trong gia đình hay không?

Nội dung của di chúc phải bảo đảm thể hiện được những nội dung nào?

Căn cứ Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nội dung di chúc như sau:

"Điều 631. Nội dung của di chúc

1. Di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau:

a) Ngày, tháng, năm lập di chúc;

b) Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

c) Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

d) Di sản để lại và nơi có di sản.

2. Ngoài các nội dung quy định tại khoản 1 Điều này, di chúc có thể có các nội dung khác.

3. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa."

Từ quy định trên thì nội dung di chúc phải đảm bảo thể hiện được các nôi dung như:

- Ngày, tháng, năm lập di chúc;

- Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

- Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

- Di sản để lại và nơi có di sản.

Người thực hiện công bố di chúc có thể là thành viên trong gia đình hay không?

Căn cứ Điều 647 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc công bố di chúc như sau:

“Điều 647. Công bố di chúc

1. Trường hợp di chúc bằng văn bản được lưu giữ tại tổ chức hành nghề công chứng thì công chứng viên là người công bố di chúc.

2. Trường hợp người để lại di chúc chỉ định người công bố di chúc thì người này có nghĩa vụ công bố di chúc; nếu người để lại di chúc không chỉ định hoặc có chỉ định nhưng người được chỉ định từ chối công bố di chúc thì những người thừa kế còn lại thỏa thuận cử người công bố di chúc.

3. Sau thời điểm mở thừa kế, người công bố di chúc phải sao gửi di chúc tới tất cả những người có liên quan đến nội dung di chúc.

4. Người nhận được bản sao di chúc có quyền yêu cầu đối chiếu với bản gốc của di chúc.

5. Trường hợp di chúc được lập bằng tiếng nước ngoài thì bản di chúc đó phải được dịch ra tiếng Việt và phải có công chứng hoặc chứng thực”.

Như vậy, nếu di chúc được lưu giữ tại Văn phòng/Phòng công chứng thì Công chứng viên công bố di chúc.

Trường hợp người để lại di sản chỉ định một người trong thành viên gia đình thực hiện công bố di chúc thì thành viên trong gia đình có nghĩa vụ công bố di chúc.

Sau thời điểm mở thừa kế, người công bố di chúc phải sao gửi di chúc tới tất cả những người có liên quan đến nội dung di chúc.

Trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng thì phải giải quyết như thế nào?

Căn cứ Điều 648 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc giải thích nội dung di chúc như sau:

“Điều 648. Giải thích nội dung di chúc

Trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau thì những người thừa kế theo di chúc phải cùng nhau giải thích nội dung di chúc dựa trên ý nguyện đích thực trước đây của người chết, có xem xét đến mối quan hệ của người chết với người thừa kế theo di chúc. Khi những người này không nhất trí về cách hiểu nội dung di chúc thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

Trường hợp có một phần nội dung di chúc không giải thích được nhưng không ảnh hưởng đến các phần còn lại của di chúc thì chỉ phần không giải thích được không có hiệu lực”.

Như vậy, nếu nội dung di chúc không rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau thì những người thừa kế theo di chúc phải cùng nhau giải thích nội dung di chúc dựa trên ý nguyện đích thực trước đây của người chết, có xem xét đến mối quan hệ của người chết với người thừa kế theo di chúc.

Trường hợp, không có sự thống nhất về cách hiểu giữa các người thừa kế về nội dung di chúc thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

Trường hợp có một phần nội dung di chúc không giải thích được nhưng không ảnh hưởng đến các phần còn lại của di chúc thì chỉ phần không giải thích được không có hiệu lực.