Hành vi nợ xấu là gì và vì sao lại trở thành vấn đề đáng lo ngại? Nợ xấu có vay ngân hàng được không?

Nội dung chính

Hành vi nợ xấu là gì và vì sao lại trở thành vấn đề đáng lo ngại?

Nợ xấu là một thuật ngữ thường được sử dụng trong lĩnh vực tài chính để chỉ những khoản vay mà người vay không còn khả năng trả nợ đúng hạn hoặc đã bị quá hạn trong một thời gian dài. Đây không chỉ là một khái niệm tài chính khô khan mà còn mang theo những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cá nhân, doanh nghiệp và cả nền kinh tế.

Hành vi nợ xấu là việc cá nhân, tổ chức không thực hiện đúng nghĩa vụ trả nợ theo hợp đồng vay mượn, dẫn đến việc khoản vay không được thanh toán đúng hạn hoặc không thể thu hồi. Nợ xấu thường xảy ra khi người vay không trả đủ số tiền gốc hoặc lãi theo thỏa thuận, hoặc khoản vay bị quá hạn trong thời gian dài mà không có dấu hiệu thanh toán.

Nguyên nhân dẫn đến hành vi nợ xấu

Có rất nhiều nguyên nhân khiến một khoản vay trở thành nợ xấu. Trong đó, một số nguyên nhân chính bao gồm:

Khả năng quản lý kế hoạch tài chính kém: Nhiều cá nhân hoặc doanh nghiệp không có kế hoạch tài chính rõ ràng, dẫn đến việc chi tiêu vượt quá khả năng chi trả.

Biến động kinh tế: Suy thoái kinh tế, lạm phát hoặc khủng hoảng tài chính đều có thể làm giảm thu nhập và khả năng trả nợ.

Rủi ro trong đầu tư: Các khoản đầu tư thất bại hoặc kinh doanh không hiệu quả có thể làm tăng nguy cơ nợ xấu.

Thay đổi trong chính sách tín dụng: Một số ngân hàng hoặc tổ chức tài chính thiếu chặt chẽ trong việc thẩm định khách hàng vay vốn, dẫn đến việc giải ngân cho những đối tượng không đủ khả năng trả nợ.

Hậu quả của hành vi nợ xấu

Hành vi nợ xấu mang lại những hậu quả đáng lo ngại không chỉ cho cá nhân mà còn cho cả nền kinh tế:

Đối với cá nhân: Người vay sẽ bị mất uy tín tín dụng, gặp khó khăn khi vay vốn hoặc thực hiện các giao dịch tài chính khác trong tương lai.

Đối với ngân hàng: Nợ xấu làm giảm lợi nhuận và tăng rủi ro, có thể dẫn đến khủng hoảng thanh khoản.

Đối với nền kinh tế: Tỷ lệ nợ xấu cao làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư, ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ thống tài chính.

Xem thêm Nợ xấu nhóm 5 là gì? Nợ xấu thuộc nhóm 5 bao gồm những khoản nợ nào?

Hành vi nợ xấu là gì và vì sao lại trở thành vấn đề đáng lo ngại? Nợ xấu có vay ngân hàng được không? (Hình từ Internet)

Nợ xấu có vay ngân hàng được không?

Nợ xấu được hiểu là các khoản nợ khó đòi khi người vay không thể trả nợ khi đến hạn phải thanh toán như đã cam kết trong hợp đồng tín dụng. Cụ thể, nếu quá thời gian quá hạn thanh toán trên 90 ngày thì bị coi là nợ xấu.

Theo đó, khoản 5 Điều 3 Thông tư 31/2024/TT-NHNN, nợ xấu (NPL) là nợ xấu đang hạch toán trong bảng cân đối kế toán (nợ xấu nội bảng), gồm nợ thuộc các nhóm 3, 4 và 5.

Đồng thời, tại Điều 7 Thông tư 39/2016/TT-NHNN (được sửa đổi bổ sung tại Thông tư 06/2023/TT-NHNN và Thông tư 12/2024/TT-NHNN) quy định tổ chức tín dụng xem xét, quyết định cho vay khi khách hàng có đủ các điều kiện sau đây:

- Khách hàng là pháp nhân có năng lực pháp luật dân sự theo quy định của pháp luật. Khách hàng là cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật hoặc từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.

- Nhu cầu vay vốn để sử dụng vào mục đích hợp pháp.

- Có phương án sử dụng vốn khả thi. Điều kiện này không bắt buộc đối với khoản cho vay có mức giá trị nhỏ.

- Có khả năng tài chính để trả nợ.

Như vậy, một trong những điều kiện để được vay vốn ngân hàng là khách hàng phải có khả năng tài chính để trả nợ. Trong khi đó, những khách hàng có nợ xấu là nợ không có khả năng thu hồi, đồng nghĩa với việc sẽ không có khả năng tài chính để trả nợ. Do đó khi mắc nợ xấu sẽ không được vay ngân hàng.

Làm thế nào để phòng tránh và xử lý nợ xấu hiệu quả?

Để hạn chế tác động tiêu cực của nợ xấu, việc phòng tránh và xử lý hiệu quả là điều cần thiết. Vậy đâu là những giải pháp tối ưu mà cá nhân, doanh nghiệp và ngân hàng có thể áp dụng?

Các biện pháp phòng tránh nợ xấu:

(1) Quản lý tài chính cá nhân và doanh nghiệp

Việc lập kế hoạch chi tiêu và đầu tư hợp lý là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ nợ xấu. Các nguyên tắc như tiết kiệm, chỉ chi tiêu trong khả năng và đầu tư vào những lĩnh vực an toàn sẽ giúp duy trì sự ổn định tài chính.

(2) Kiểm tra kỹ lưỡng trước khi vay vốn

Trước khi quyết định vay tiền, cần cân nhắc kỹ về khả năng trả nợ. Người vay nên tính toán cụ thể mức thu nhập hàng tháng, các khoản chi tiêu cố định và dư nợ dự kiến để đảm bảo không vay vượt quá khả năng.

(3) Đầu tư vào giáo dục tài chính

Hiểu biết về tài chính giúp người dân nhận thức rõ hơn về các rủi ro tín dụng và cách quản lý nợ một cách hiệu quả.

Các giải pháp xử lý nợ xấu:

(1) Đối với cá nhân và doanh nghiệp

Nếu đã rơi vào tình trạng nợ xấu, việc đầu tiên cần làm là xác định mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Người vay nên liên hệ với ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng để thương lượng, xin gia hạn thời gian trả nợ hoặc giảm lãi suất. Trong một số trường hợp, có thể cân nhắc đến việc bán tài sản để trả nợ.

(2) Đối với ngân hàng

Các ngân hàng cần cải thiện quy trình thẩm định tín dụng và giám sát chặt chẽ các khoản vay. Việc áp dụng công nghệ trong quản lý tín dụng và phân tích dữ liệu khách hàng có thể giúp giảm thiểu rủi ro nợ xấu.

(3) Vai trò của chính phủ và các tổ chức tài chính

Chính phủ cần có những chính sách hỗ trợ nhằm giảm tỷ lệ nợ xấu trên toàn hệ thống. Điều này có thể bao gồm việc tạo ra các quỹ xử lý nợ xấu, khuyến khích ngân hàng bán nợ xấu cho các công ty quản lý tài sản hoặc áp dụng các chính sách tài chính linh hoạt.

Tầm quan trọng của việc nâng cao ý thức tài chính

Một trong những cách bền vững nhất để giảm thiểu nợ xấu là nâng cao nhận thức của cộng đồng về quản lý tài chính. Các chương trình giáo dục tài chính cần được phổ biến rộng rãi để người dân hiểu rõ hơn về hậu quả của nợ xấu và cách phòng tránh.

Xem thêm Nợ xấu ngân hàng là gì? Theo quy định pháp luật thì nhóm nợ nào sẽ được xem là nợ xấu ngân hàng?