Mỗi dịp Tết đến, nhu cầu đổi tiền mới của người dân gia tăng mạnh dẫn đến nhiều người lợi dụng việc này để kiếm lời. Vậy có được phép hay không? Kinh doanh dịch vụ đổi tiền bị xử phạt ra sao? Hướng dẫn các bước đổi tiền tại ngân hàng.

(1) Có được đổi tiền mới để lì xì đầu năm hay không?

Căn cứ theo Điều 12, Điều 13 Thông tư 25/2013/TT-NHNN quy định về trách nhiệm của các đơn vị Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước,  tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước, như sau:

- Đối với Ngân hàng nhà nước chi nhánh, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước:

+ Thực hiện thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức, cá nhân.

+ Niêm yết công khai mẫu tiêu biểu và quy định thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của Ngân hàng Nhà nước tại nơi giao dịch.

+ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh hướng dẫn, kiểm tra việc thu, đổi, tuyển chọn tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước trên địa bàn.

- Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, kho bạc Nhà nước

+ Tuyển chọn, phân loại tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông. 

+ Thực hiện thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức, cá nhân. 

+ Niêm yết công khai mẫu tiêu biểu và quy định thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của Ngân hàng Nhà nước tại nơi giao dịch.

Như vậy, ngoài các cơ quan đề cập trên thì bất kỳ hành vi đổi tiền để kiếm lợi nhuận của cá nhân hoặc tổ chức khác đều bị xem là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, để làm rõ thì việc thu, đổi tiền mới này chỉ áp dụng cho những loại tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông.

(2) Kinh doanh dịch vụ đổi tiền bị xử phạt ra sao?

Như đã giải thích tại mục (1) thì việc thu, đổi tiền mới là trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền. Cho nên, bất kỳ cá nhân nào có hành vi trao đổi tiền mới mà phát sinh thu phí, thu lời thì sẽ bị xử phạt từ 20 triệu đến 40 triệu đồng theo quy định tại Điều 30 Nghị định 88/2019/NĐ-CP.

Lưu ý: mức phạt này chỉ áp dụng đối với cá nhân, trường hợp phát hiện tổ chức vi phạm thì mức phạt sẽ gấp 02 lần mức phát đối với cá nhân là từ 40 triệu đến 80 triệu đồng theo quy định tại Khoản 3 Điều 3 của Nghị định 88/2019/NĐ-CP.

(3) Các bước đổi tiền tại ngân hàng

Ngân hàng là một trong những địa chỉ hợp pháp cho phép người dân được đổi tiền. Tại các ngân hàng, mỗi nhân viên thường được phân bổ một lượng tiền lẻ nhất định để đổi cho khách hàng. Sau khi tiếp nhận nhu cầu đổi tiền, 

- Giao dịch viên sẽ cung cấp một Phiếu kê khai và yêu cầu khách hàng điền đầy đủ thông tin cá nhân cùng số tiền mong muốn đổi để ngân hàng nắm rõ. Đồng thời, khách hàng cũng phải nêu ra được số tiền mệnh giá thấp cần chuyển đổi cùng số lượng bao nhiêu tờ để ngân hàng có thể chuẩn bị và giao đúng như yêu cầu khách hàng. 

- Tiếp theo giao dịch viên sẽ thu lại Phiếu kê khai và tiến hành xử lý yêu cầu đổi tiền của khách hàng. Nếu yêu cầu của khách hàng được chấp nhận thì hoạt động đổi tiền sẽ được diễn ra ngay sau đó và khách hàng sẽ sớm nhận được số tiền mới như mong muốn. 

- Sau khi nhận được tiền, khách hàng nên kiểm tra lại số tiền và mệnh giá tiền để đảm bảo giao dịch chính xác. Và cuối cùng khách hàng sẽ ký vào Biên bản Giao Nhận tiền do giao dịch viên cung cấp để xác nhận giao dịch hoàn thành.

Tuy nhiên, vào mỗi dịp Tết đến, nhu cầu đổi tiền mới với mệnh giá nhỏ của người dân rất cao mà số lượng tiền mới với mệnh giá nhỏ lại có giới hạn, không đủ để thỏa mãn hết nhu cầu của người tiêu dùng. Chính vì vậy, các ngân hàng thường sẽ ưu tiên thực hiện đổi tiền mới cho những đối tượng khách hàng VIP - tức là những khách hàng thân thiết và đội ngũ nhân viên.

Nếu trường hợp không phải là khách hàng VIP thì người dân nên tranh thủ trước thời gian cao điểm cận Tết để đăng ký đổi tiền mới, nhờ vậy mà việc đổi tiền trở nên dễ dàng và khả thi hơn.

Để tổng kết lại, chỉ có các cơ quan đủ thẩm quyền theo Nhà nước quy định mới được thực hiện việc thu, đổi tiền. Bất kỳ hành vi đổi tiền để kiếm lợi nhuận của cá nhân hoặc tổ chức khác đều bị xem là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử phạt theo quy định. Để tránh tình trạng “Tiền mất tật mang”, khi có nhu cầu mọi người nên lựa chọn các đơn vị đổi tiền uy tín và hợp pháp.