Quyết định giám đốc thẩm về tội buôn lậu số 05/2022/HS-GĐT

TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM 05/2022/HS-GĐT NGÀY 18/01/2022 VỀ TỘI BUÔN LẬU

Ngày 18 tháng 01 năm 2022, tại trụ sở Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh mở phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án hình sự đối với:

Đỗ Ngọc Minh P, sinh năm 1983 tại Thành phố Hồ Chí Minh; nơi ĐKHKTT: 98A, đường số 21, khu dân cư BH, xã BH, huyện BC, Thành phố Hồ Chí Minh; trình độ học vấn: 11/12 (Tốt nghiệp thạc sỹ marketing Đại học Rmit); nghề nghiệp: Giám đốc Công ty TNHH Phố Mỹ Phẩm; dân tộc: Kinh; giới tính: Nam; tôn giáo: Không; con ông Đỗ Ngọc A, sinh năm 1955 và bà Trần Thị Thu V, sinh năm 1960; anh, chị, em ruột có 04 người, bị cáo là con lớn nhất trong gia đình; vợ Phạm Thị Hồng X, sinh năm 1985 và có hai con, lớn nhất sinh năm 2008, nhỏ nhất sinh năm 2012; tiền án, tiền sự: Không. Bị cáo tại ngoại.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Đỗ Ngọc Minh P là giám đốc và là người đại diện theo pháp luật của Công ty TNHH Phố MP (sau dây viết tắt là Công ty Phố MP), địa chỉ: 15/9A HH, Phường 2, quận TB, Thành phố Hồ Chí Minh. Ngày 04/01/2016, P đại diện Công ty ký kết hợp đồng mua mỹ phẩm của Công ty Tan - Alize A.s - Omerli Mah - Uran Cad.No: 32 Cekmekoy 34797 Istanbul/Turkey (sau đây viết tắt là Công ty Tan Alize).

Ngày 05/04/2016, Công ty Phố MP ký hợp đồng dịch vụ với Công ty TNHH Tư vấn Hà Lê, địa chỉ: 35/12 Phan Đình Phùng, phường Quán Thánh, quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội. Theo đó, Công ty Hà Lê được thay mặt công ty Phố MP thực hiện các công việc nộp hồ sơ và nhận kết quả công bố sản phẩm tại Cục quản lý dược - Bộ y tế.

Ngày 02/6/2016, Công ty Phố MP do P làm đại diện đã ký kết hợp đồng mua bán về 29 sản phẩm mỹ phẩm với Công ty Tan Alize, trị giá 24.428 USD tương đương 544.114.419 đồng.

Ngày 09/6/2016, Công ty Phố MP đã thanh toán cho Công ty Tan Alize số tiền trị giá 29 sản phẩm là 13.755 USD tương đương 301.055.685 đồng. Sau đó, P chỉ đạo nhân viên kế toán mở tờ khai nhập khẩu hàng hóa trong đó có 29 mặt hàng mỹ phẩm do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất và P biết 29 sản phẩm này chưa được cấp phép công bố sản phẩm theo quy định của Cục quản lý dược - Bộ y tế.

Ngày 21/06/2016, khi lô hàng về đến cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất thuộc Thành Phố Hồ Chí Minh, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất phát hiện 29 danh mục mặt hàng mỹ phẩm không khai báo hải quan và chưa được cấp công bố sản phẩm mỹ phẩm theo quy định của Cục quản lý dược - Bộ y tế. Ngày 29/7/2016, Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc nêu trên đến Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an Thành phố Hồ Chí Minh để điều tra xử lý theo thẩm quyền. Sau khi bị phát hiện, công ty chủ động khai tăng thêm một số mặt hàng khác cho phù hợp với giá của lô hàng và chủ động khắc phục hậu quả nộp đủ số tiền thuế cho nhà nước đối với toàn bộ lô hàng nhập khẩu theo hợp đồng mua bán.

Ngày 28/7/2017, Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Kết luận định giá tài sản căn cứ trên Chứng thư thẩm định giá số Vc 17/07/09/ĐS ngày 06/07/2017 của Công ty Cổ phần Thẩm định giá và Tư vấn Đầu tư Việt Nam, theo đó giá trị của 29 sản phẩm có giá trị 1.792.640.000 đồng (không tính sản phẩm số 26, 27 vì đây là sản phẩm quà tặng). Sau đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra và Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh dựa trên kết quả định giá này đề nghị truy tố, ban hành Cáo trạng truy tố P về tội “Buôn lậu”, theo khoản 4 Điều 188 Bộ luật hình sự.

Ngày 22/6/2020, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã Quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung và đề nghị định giá tài sản trên cơ sở hợp đồng mua bán giữa Công ty TNHH Phố MP với Công ty Tan Alize.

Ngày 28/9/2020, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã ký kết hợp đồng định giá với Công ty Cổ phần Thẩm định giá và Tư vấn Đầu tư Việt Nam (cơ quan ban hành chứng thư thẩm định giá lần đầu) để định giá bổ sung đối với 29 sản phẩm nêu trên. Ngày 14/10/2020, Công ty đã thẩm định giá ban hành Chứng thư thẩm định giá số Vc 20/10/19/ĐS, phương pháp cách tính như lần trước nhưng có giá trị 957.219.000 đồng. Sau đó, Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh dựa trên kết quả định giá này truy tố P về tội “Buôn lậu”, theo điểm a khoản 3 Điều 188 Bộ luật hình sự.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 484/2020/HS-ST ngày 08/12/2020, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh quyết định xử phạt Đỗ Ngọc Minh P 450.000.000 đồng về tội “Buôn lậu”, theo điểm a khoản 3 Điều 188 Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Ngoài ra, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh còn quyết định về biện pháp tư pháp; án phí và quyền kháng cáo theo quy định của pháp luật.

Bản án nêu trên không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm.

Ngày 16/12/2021, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 11/QĐ/VC3-V1, kháng nghị đối với bản án hình sự sơ thẩm nêu trên để điều tra lại. Bởi vì, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh nhận định Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh có những sai sót như sau:

Thứ nhất, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với Đỗ Ngọc Minh P.

Thứ hai, Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng Thành phố Hồ Chí Minh đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử về định giá lại tài sản, dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án.

Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Hội đồng giám đốc thẩm chấp nhận toàn bộ Kháng nghị số 11/QĐ/VC3-V1 ngày 16/12/2021 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

[1] Ngày 21/6/2016, tại Cửa khẩu Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất phát hiện Đỗ Ngọc Minh P có hành vi nhập khẩu 29 mặt hàng mỹ phẩm từ Thổ Nhĩ Kỳ về Việt Nam để buôn bán nhưng không kê khai và đóng các loại thuế theo quy định của pháp luật.

[2] Xem xét nội dung kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh:

2.1 Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ:

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 484/2020/HS-ST ngày 08/12/2020, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng các tình tiết giảm nhẹ quy định tại điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 54 Bộ luật hình sự để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với Đỗ Ngọc Minh P. Tại nội dung kháng nghị, Viện trưởng Viện kiểm sát nhận định việc Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng tình tiết giảm nhẹ tại khoản 2 Điều 51; Điều 54 Bộ luật hình sự nêu trên là sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật. Xét thấy:

Tại bản án hình sự sơ thẩm nêu trên kết luận: “bị cáo là lao động chính đang nuôi cha mẹ già, cha bị tai biến, vợ bị cáo mới sinh con không có công việc ổn định, và con nhỏ đang đi học, bị cáo đang phải trực tiếp chăm sóc hỗ trợ, bị cáo chỉ có công việc mưu sinh duy nhất nhưng vì tính chất công việc phải đi công tác nước ngoài” nên quyết định áp dụng tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự đối với P. Tuy nhiên, theo hồ sơ lý lịch của P thể hiện P có 04 anh chị em, trong đó P là con lớn nhất trong gia đình, cha có nghề nghiệp là kinh doanh, mẹ làm nội trợ, cha mẹ của P không sống cùng với P mà đang sống chung với 03 người em của P tại Phường 5, Quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh. P có hai con, con lớn nhất sinh năm 2008, nhỏ nhất sinh năm 2012. Như vậy, kết luận, quyết định trong bản án hình sự sơ thẩm nêu trên không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án. Đồng thời, việc Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng tình tiết giảm nhẹ nêu trên là sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật vì các tình tiết nêu trên không được quy định tại khoản 1 hoặc khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự.

Ngoài ra, tại khoản 1 Điều 54 Bộ luật hình sự quy định Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật khi người phạm tội ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật này. Như vậy, Đỗ Ngọc Minh P chỉ có một tình tiết giảm nhẹ: thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải quy định tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự. Tuy nhiên, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng Điều 54 Bộ luật hình sự, quyết định xử phạt P Phạt tiền 450.000.000 đồng là một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật (tại khoản 2 Điều 188 Bộ luật hình sự) là sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật. Vì vậy, Viện trưởng Viện kiểm sát kháng nghị nội dung trên là có căn cứ chấp nhận.

2.2 Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng Thành phố Hồ Chí Minh đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử về định giá lại tài sản, dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án:

Việc định giá 29 sản phẩm nêu trên có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định định khung tội danh đối với Đỗ Ngọc Minh P. Tuy nhiên, giá trị tài sản vi phạm theo định giá lần 1 là 1.792.640.000 đồng, lần 2 là 957.219.000 đồng do cùng một đơn vị định giá. Căn cứ vào Điều 218 Bộ luật tố tụng hình sự quy định, trường hợp có nghi ngờ kết luận định giá lần đầu, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng tự mình hoặc theo đề nghị của người buộc tội, người tham gia tố tụng khác ra văn bản yêu cầu định giá lại tài sản. Việc định giá lại tài sản do Hội đồng định giá cấp trên trực tiếp thực hiện. Tuy nhiên, khi thực hiện định giá lần 2 không phải do Hội đồng cấp trên trực tiếp thực hiện là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử, cụ thể: vi phạm tại Điều 218 Bộ luật tố tụng hình sự và Điều 21 Nghị định số 30/2018/NĐ-CP ngày 07/3/2018 của Chính phủ, dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án. Do đó, để xét xử đúng người đúng tội, phải hủy toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm nêu trên để điều tra lại về giá trị tài sản vi phạm để làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Đỗ Ngọc Minh P. Vì vậy, nội dung kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh là có căn cứ chấp nhận.

[3] Từ những phân tích trên, chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào Điều 382, khoản 3 Điều 388, Điều 391, Điều 395 Bộ luật Tố tụng hình sự;

1. Chấp nhận Kháng nghị giám đốc thẩm số 11/QĐ/VC3-V1 ngày 16/12/2021 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.

2. Hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 484/2020/HS-ST ngày 08/12/2020 của Toà án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh để điều tra lại theo đúng quy định pháp luật.

3. Chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.

4. Quyết định của Hội đồng giám đốc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày ra quyết định.