Trách nhiệm khai, nộp thuế thu nhập cá nhân của doanh nghiệp trong Doanh Nghiệp Tư Nhân

Ảnh minh họa - Nguồn từ Internet

Doanh nghiệp tư nhân trả thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân (sau đây gọi tắt là thuế TNCN) có trách nhiệm thực hiện khai, nộp thuế thu nhập cá nhân theo tháng, quý hoặc theo từng lần phát sinh như sau:

1. Doanh nghiệp trả thu nhập có phát sinh khấu trừ thuế thu nhập cá nhân thì phải khai, nộp thuế theo tháng hoặc quý

Các trường hợp doanh nghiệp tư nhân khai và nộp thuế thay cho cá nhân nhận thu nhập theo tháng/quý:

- Doanh nghiệp tư nhân khấu trừ thuế đối với cá nhân trực tiếp ký hợp đồng làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm, bán hàng đa cấp, cá nhân có thu nhập từ phí tích lũy bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm không bắt buộc khác.

Tuy nhiên, thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm, bán hàng đa cấp mà trong năm chưa khấu trừ do chưa đến mức phải nộp thuế nhưng đến cuối năm cá nhân xác định thuộc diện phải nộp thuế thì doanh nghiệp tư nhân khai theo năm.

- Doanh nghiệp tư nhân trả thu nhập và khấu trừ thuế đối với tiền lương, tiền công.

- Doanh nghiệp tư nhân là bên thứ ba được tổ chức tín dụng ủy quyền khai thác tài sản bảo đảm thực hiện khai thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động khai thác tài sản bảo đảm trong thời gian chờ xử lý thay cho người nộp thuế có tài sản đảm bảo.

Lưu ý: Doanh nghiệp tư nhân trả thu nhập thuộc trường hợp khai thuế thu nhập cá nhân theo tháng, quý mà trong tháng quý đó không phát sinh việc khấu trừ thuế thu nhập cá nhân của đối tượng nhận thu nhập thì không phải nộp hồ sơ khai thuế.

Việc xác định kỳ khai thuế thu nhập cá nhân theo tháng hoặc theo quý được quy định như sau:

1.1. Khai thuế thu nhập cá nhân theo quý

Doanh nghiệp tư nhân khai thuế thu nhập cá nhân theo quý trong các trường hợp sau:

(i) Trường hợp 1: Doanh nghiệp tư nhân thuộc diện khấu trừ thuế thuộc diện khai thuế giá trị gia tăng theo quý và lựa chọn khai thuế thu nhập cá nhân theo quý.

Doanh nghiệp tư nhân thuộc diện khai thuế giá trị gia tăng theo quý nếu đáp ứng các tiêu chí sau:

- Doanh nghiệp có tổng doanh thu bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ của năm trước liền kề từ 50 tỷ đồng trở xuống. Doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ được xác định là tổng doanh thu trên các tờ khai thuế giá trị gia tăng của các kỳ tính thuế trong năm dương lịch.

Trường hợp doanh nghiệp tư nhân thực hiện khai thuế tập trung tại trụ sở chính cho đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh thì doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ bao gồm cả doanh thu của đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh.

- Hoặc, doanh nghiệp tư nhân mới bắt đầu hoạt động, kinh doanh (hoạt động, kinh doanh dưới 12 tháng) được lựa chọn khai thuế theo quý.

Lưu ý:

- Sau khi sản xuất kinh doanh đủ 12 tháng thì từ năm dương lịch liền kề tiếp theo năm đã đủ 12 tháng sẽ căn cứ theo mức doanh thu của năm dương lịch trước liền kề (đủ 12 tháng) để thực hiện khai thuế giá trị gia tăng theo kỳ tính thuế tháng hoặc quý.

- Việc khai thuế theo quý được xác định một lần kể từ quý đầu tiên phát sinh nghĩa vụ khai thuế và được áp dụng ổn định trong cả năm dương lịch.

(ii) Trường hợp 2: Doanh nghiệp tư nhân là bên thứ ba được tổ chức tín dụng ủy quyền khai thác tài sản bảo đảm trong thời gian chờ xử lý khai thay cho người nộp thuế có tài sản bảo đảm.

1.2. Khai thuế thu nhập cá nhân theo tháng

Doanh nghiệp tư nhân không đáp ứng các tiêu chí khai thuế thu nhập cá nhân theo quý tại mục 1.1 nêu trên thì thực hiện khai thuế thu nhập cá nhân theo tháng.

Lưu ý: Doanh nghiệp tư nhân trả thu nhập từ tiền lương, tiền công thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân có trách nhiệm khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm thay cho các cá nhân có uỷ quyền không phân biệt có phát sinh khấu trừ thuế hay không phát sinh khấu trừ thuế. Trường hợp doanh nghiệp tư nhân không phát sinh trả thu nhập thì mới không phải khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân.

1.3. Chuyển đổi giữa khai thuế thu nhập cá nhân theo tháng và theo quý

- Người nộp thuế đáp ứng tiêu chí khai thuế theo quý được lựa chọn khai thuế theo tháng hoặc quý ổn định trọn năm dương lịch.

- Trường hợp doanh nghiệp tư nhân đang thực hiện khai thuế theo tháng mà đủ điều kiện khai thuế theo quý và lựa chọn chuyển sang khai thuế theo quý thì gửi Văn bản đề nghị thay đổi kỳ tính thuế từ tháng sang quý theo mẫu 01/ĐK-TĐKTT tại Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư 80/2021/TT-BTC để đề nghị thay đổi kỳ tính thuế đến cơ quan thuế quản lý trực tiếp chậm nhất là 31/01 của năm bắt đầu khai thuế theo quý. Nếu sau thời hạn này mà doanh nghiệp tư nhân không gửi văn bản đến cơ quan thuế thì doanh nghiệp tư nhân tiếp tục thực hiện khai thuế theo tháng ổn định trọn năm dương lịch.

- Trường hợp doanh nghiệp tư nhân tự phát hiện không đủ điều kiện khai thuế theo quý thì doanh nghiệp tư nhân phải thực hiện khai thuế theo tháng kể từ tháng đầu của quý tiếp theo. Doanh nghiệp tư nhân không phải nộp lại hồ sơ khai thuế theo tháng của các quý trước đó nhưng phải nộp Bản xác định số tiền thuế phải nộp theo tháng tăng thêm so với số đã kê khai theo quý theo mẫu 02/XĐ-PNTT tại Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư 80/2021/TT-BTC và phải tính tiền chậm nộp theo quy định.

- Trường hợp cơ quan thuế phát hiện doanh nghiệp tư nhân không đủ điều kiện khai thuế theo quý thì cơ quan thuế phải xác định lại số tiền thuế phải nộp theo tháng tăng thêm so với số người nộp thuế đã kê khai và phải tính tiền chậm nộp theo quy định. Doanh nghiệp tư nhân phải thực hiện khai thuế theo tháng kể từ thời điểm nhận được văn bản của cơ quan thuế.

2. Doanh nghiệp trả thu nhập chịu thuế TNCN phải khai, nộp thuế thu nhập cá nhân theo từng lần phát sinh thay cho các cá nhân có các thu nhập sau:

2.1. Đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản

- Trường hợp cá nhân có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà nhưng đem thế chấp, bảo lãnh vay vốn hoặc thanh toán tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; đến hết thời hạn trả nợ, cá nhân không có khả năng trả nợ thì tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài làm thủ tục phát mại, bán bất động sản đó đồng thời thực hiện khai thuế, nộp thuế thu nhập cá nhân thay cho cá nhân trước khi thực hiện thanh quyết toán các khoản nợ của cá nhân.

- Trường hợp cá nhân có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà nhưng đem thế chấp để vay vốn hoặc thanh toán với tổ chức, cá nhân khác, nay thực hiện chuyển nhượng toàn bộ (hoặc một phần) bất động sản đó để thanh toán nợ thì doanh nghiệp tư nhân làm thủ tục chuyển nhượng thay phải khai thuế, nộp thuế thu nhập cá nhân thay cho cá nhân trước khi thanh quyết toán các khoản nợ.

- Trường hợp bất động sản do cá nhân chuyển nhượng cho tổ chức, cá nhân khác theo quyết định thi hành án của Tòa án thì doanh nghiệp tổ chức bán đấu giá phải khai thuế, nộp thuế thu nhập cá nhân thay cho cá nhân chuyển nhượng. 

(Riêng đối với bất động sản của cá nhân bị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện tịch thu, bán đấu giá nộp vào Ngân sách Nhà nước theo quy định của pháp luật thì không phải khai, nộp thuế thu nhập cá nhân).

- Bên mua bất động sản mà trong hợp đồng chuyển nhượng bất động sản có thoả thuận doanh nghiệp tư nhân (bên mua) nộp thuế thay cho bên bán (trừ trường hợp được miễn thuế, không phải nộp thuế hoặc tạm thời chưa phải nộp thuế); bên thứ ba có liên quan được phép bán tài sản của cá nhân theo quy định của pháp luật thì bên mua (doanh nghiệp tư nhân), bên thứ ba có trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân theo quy định.

Lưu ý: Doanh nghiệp tư nhân khai thay ghi thêm “Khai thay” vào phần trước cụm từ “Người nộp thuế hoặc Đại diện hợp pháp của người nộp thuế” đồng thời người khai ký, ghi rõ họ tên, sau khi ký tên phải đóng dấu của doanh nghiệp tư nhân. Trên hồ sơ tính thuế, chứng từ thu thuế vẫn phải thể hiện đúng người nộp thuế là cá nhân chuyển nhượng bất động sản.

2.2. Đối với thu nhập của cá nhân không cư trú từ hợp tác kinh doanh

Doanh nghiệp tư nhân hợp tác kinh doanh với cá nhân thì cá nhân không trực tiếp khai thuế. Doanh nghiệp tư nhân có trách nhiệm khai thay và nộp thay thuế thu nhập cá nhân cho cá nhân hợp tác kinh doanh; trừ trường hợp:

Doanh nghiệp tư nhân hợp tác kinh doanh với cá nhân là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có quy mô về doanh thu, lao động đáp ứng từ mức cao nhất về tiêu chí của doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phải thực hiện chế độ kế toán và nộp thuế theo phương pháp kê khai; mà cá nhân có ngành nghề đang hoạt động cùng với ngành nghề hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp tư nhân thì doanh nghiệp và cá nhân tự thực hiện khai thuế tương ứng với kết quả thực tế hợp tác kinh doanh theo quy định.

>> Tham khảo thêm tại: Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa kể từ năm 2021

2.3. Đối với cá nhân có thu nhập từ cho thuê tài sản

Cá nhân ký hợp đồng cho thuê tài sản với doanh nghiệp tư nhân mà trong hợp đồng thuê tài sản có thỏa thuận doanh nghiệp tư nhân (bên đi thuê) nộp thuế thay cho cá nhân thì doanh nghiệp tư nhân có trách nhiệm khai thuế và nộp thuế thu nhập cá nhân thay cho cá nhân cho thuê tài sản theo quy định.

2.4. Đối với thu nhập từ các khoản thưởng, hỗ trợ đạt doanh số, khuyến mại, chiết khấu, chi hỗ trợ cho cá nhân

Doanh nghiệp tư nhân chi trả các khoản thưởng, hỗ trợ đạt doanh số, khuyến mại, chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, chi hỗ trợ bằng tiền hoặc không bằng tiền cho cá nhân là các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán thì doanh nghiệp tư nhân có trách nhiệm khai thuế thay và nộp thuế thay cho cá nhân theo quy định.

2.5. Đối với thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại

Doanh nghiệp tư nhân trả thu nhập và khấu trừ thuế đối với thu nhập từ bản quyền, từ nhượng quyền thương mại, từ trúng thưởng của cá nhân cư trú và cá nhân không cư trú.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp tư nhân thuộc diện khai thuế giá trị theo quý và lựa chọn khai thuế thu nhập cá nhân theo quý thì việc khai, nộp thuế thay cho cá nhân thực hiện theo quý.