Viện kiểm sát nhân dân rút kinh nghiệm sai phạm - Minh họa 

Ngày 15/4/2021, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Phước ra Thông báo 76/TB-VKS-P7 rút kinh nghiệm một số vi phạm trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện. Đáng chú ý trong đó là các vi phạm về áp dụng pháp luật và áp dụng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ TNHS.

1. Về áp dụng pháp luật

Bản án nhận định các quy định của Bộ luật hình sự (BLHS) năm 2015 nhưng phần quyết định lại áp dụng điều luật của BLHS năm 1999, không áp dụng điều | luật, cụ thể:

- Bản án hình sự sơ thẩm số 82/2019/HS-ST ngày 07/11/2019 của TAND huyện H xét xử bị cáo Phan Công Đ về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Bản án nhận định Phan Công Đ phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” quy định tại khoản 1 Điều 104 BLHS và áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại điểm h, g khoản 1 Điều 52 BLHS, các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm s khoản 1 Điều 51 BLHS. Nhưng phần quyết định của bản án lại quyết định áp dụng khoản 1 Điều 174; điểm s khoản 1 Điều 51; điểm g, h khoản 1 | Điều 52, Điều 33 BLHS năm 1999.

Tuyên buộc bị cáo Phan Công Đ phải chịu án phí nhưng khi áp dụng điều luật lại áp dụng Điều 12 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc Hội, quy định về miễn án phí. Trong khi đó, bị cáo không thuộc trường hợp được miễn án phí.

- Bản án hình sự sơ thẩm số 70/2020/HSST ngày 26/6/2020 của TAND huyện X. Tuyên xử bị cáo Nguyễn Thanh C phạm tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” quy định tại Điều 260 BLHS và xử phạt bị cáo Nguyễn Thanh C 30 tháng tù, xử dưới khung hình phạt nhưng không áp dụng Điều 54 BLHS.

- Bản án hình sự sơ thẩm số 95/2013/HSST ngày 30/11/2019 của TAND huyện Ba Tuyên xử bị cáo Lê Tiến L, Nguyễn Thị N phạm tội “Hủy hoại tài sản” quy định tại Điều 178 BLHS, xử phạt các bị cáo dưới khung hình phạt nhưng không áp dụng Điều 54 BLHS.

2. Về áp dụng các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Bản án nhận định các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không đúng quy định của pháp luật làm ảnh hưởng đến quá trình giải quyết vụ án cụ thể:

- Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 71/2014/HS-ST ngày 19/11/2019 của TAND huyện Q, xét xử bị cáo Nguyễn Thị D về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 104 BLHS là không đúng. Bởi vì, trong thời gian từ ngày 15/01/2018 đến ngày 26/3/2019, bị cáo Nguyễn Thị D đã dùng thủ đoạn gian dối lừa đảo chiếm đoạt tài sản đối với 5 bị hại (05 lần khác nhau) để chiếm đoạt tài sản (tiền) của các bị hại. Tổng số tiền chiếm đoạt là 159.000.000 đồng. Các lần phạm tội bị cáo D chiếm đoạt tài sản đều đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Như vậy, ngoài việc bị cáo D phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng giá trị tài sản chiếm đoạt thì bị cáo phải chịu tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đó là, phạm tội 02 lần trở lên theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 BLHS. Nhưng Tòa án cấp sơ thẩm không áp dụng tình tiết tăng nặng “phạm tội 02 lần trở lên” theo quy định tại điểm g Điều 52 BLHS.

- Bản án hình sự sơ thẩm số 29/2020/HS-ST ngày 19/5/2020 của TAND thị xã K. Tuyên xử bị cáo Huỳnh Phúc H về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” quy định tại khoản 2 Điều 260 BLHS.

Bị cáo Huỳnh Phúc H phạm tội trong thời gian thử thách của án treo và lần phạm tội mới thuộc trường hợp rất nghiêm trọng nên bị cáo phải chịu tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đó là, “Tái phạm” quy định tại điểm h khoản 1 Điều 52 BLHS. Nhưng bản án không nhận định và không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “Tái phạm”, dẫn đến việc quyết định hình phạt đối với bị cáo không đúng quy định của BLHS.

- Bản án hình sự sơ thẩm số 31/2000/HS-ST ngày 30/7/2020 của TAND huyện P, xét xử bị cáo Hồ Thị Thanh Ch về tội “Đánh bạc” quy định tại khoản 1 Điều 321 BLHS. Bị cáo Hồ Thị Thanh Ch có cha, mẹ là người có công với cách mạng, đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại khoản 2 Điều 51 BLHS. Nhưng Tòa án lại nhận định và áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “Người phạm tội là người có công với cách mạng...” theo quy định tại điểm x khoản 1 Điều 51 BLHS.

- Bản án hình sự sơ thẩm số 74/2020/HS-ST ngày 19/8/2020 của TAND huyện N, tuyên xử bị cáo Nguyễn Tuấn H phạm tội “Cướp tài sản” quy định tại Điều 168 BLHS, bị cáo phạm tội trong trường hợp đó là, bị cáo nảy sinh ý định trộm cắp tài sản, khi tài sản đã chuyển dịch, bị hại phát hiện thì bị cáo đã dùng bình xịt hơi cay tấn công bị hại nhằm chiếm đoạt bằng được tài sản, tội phạm đã đạt và đã hoàn thành. Vì tội cướp tài sản cấu thành hình thức. Nhưng Tòa án cấp sơ thẩm lại nhận định bị cáo phạm tội trong trường hợp “Phạm tội chưa đạt”.

Những nội dung khác được thông báo rút kinh nghiệm là:

- Bản án nhận định không đúng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ TNHS

- Việc giải quyết phần bồi thường dân sự, án phí trong bản án còn thiếu sót

- Về tình tiết phạm tội lần đầu thuộc trường hợp ít nghiêm trọng

- Những vi phạm, thiếu sót trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của KSV

- Xác định không đúng tội danh

Xem chi tiết tại file đính kèm dưới đây.