Kháng nghị phúc thẩm: sai nội dung, không đúng thẩm quyền!

Bản kháng nghị cho rằng bản án sơ thẩm đã áp dụng điều 298 Bộ luật hình sự để xét xử năm công an về tội dùng nhục hình là có căn cứ, đúng người, đúng tội. Khẳng định này chắc chắn sẽ không được dư luận đồng tình.

Hành vi của năm công an đã tra tấn anh Ngô Thanh Kiều đến chết, tuy có tính chất nhục hình nhưng không phải hành vi phạm tội “dùng nhục hình”.

Tội dùng nhục hình quy định tại điều 298 Bộ luật hình sự là hành vi xâm phạm hoạt động đúng đắn của các cơ quan điều tra, kiểm sát, xét xử và thi hành án trong việc bảo vệ quyền lợi của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân (xâm phạm hoạt động tư pháp).

Hành vi tra tấn anh Kiều của năm công an không “xâm phạm hoạt động đúng đắn của các cơ quan điều tra”, vì anh Kiều chưa phải là bị can, anh Kiều bị bắt không đúng pháp luật, công an bắt người lúc 3g sáng lại không thuộc trường hợp bắt khẩn cấp hay bắt người phạm tội quả tang... Hoạt động điều tra chỉ được tính từ sau khi khởi tố. Khi chưa bị khởi tố thì nghi can nằm ngoài vòng tố tụng. Như vậy, tội dùng nhục hình chỉ xảy ra khi và chỉ khi cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt người phạm tội theo đúng quy định của pháp luật.

Hành vi tra tấn anh Kiều đến chết cũng không phải là hành vi làm chết người trong khi thi hành công vụ, vì trong vụ việc này năm công an là người có chức vụ, quyền hạn nhưng việc làm của họ không phải là thực hiện một công vụ hợp pháp.

Nếu thi hành một công vụ không hợp pháp hoặc lợi dụng việc thi hành công vụ mà đánh chết người thì phải xử về tội giết người với tình tiết “thực hiện tội phạm một cách man rợ” và “bằng cách lợi dụng nghề nghiệp”. Hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao từ năm 1986 đã khẳng định như vậy.

Kháng nghị của viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh còn cho rằng đối với ông Lê Đức Hoàn - phó trưởng Công an TP Tuy Hòa, trưởng ban chuyên án, ông Hoàn đã có hành vi thiếu trách nhiệm trong việc chỉ đạo, kiểm tra, để xảy ra việc dùng nhục hình gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Hành vi của ông có dấu hiệu phạm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại điều 285 Bộ luật hình sự nhưng chưa được cấp sơ thẩm điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật. Nhận định này tuy đúng nhưng chưa đủ, mà trước hết phải xem xét trách nhiệm của ông Hoàn về hành vi “bắt người trái pháp luật”, rồi mới xem xét về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Tuy nhiên, ông Hoàn chưa bị khởi tố, cáo trạng của viện kiểm sát cũng chưa truy tố ông Hoàn về bất cứ hành vi phạm tội nào, nên tòa án cấp sơ thẩm cũng không thể xét xử và kết án ông Hoàn được. Những gì mà bản án sơ thẩm chưa đề cập, chưa quyết định thì không thuộc đối tượng kháng nghị phúc thẩm; thẩm quyền xem xét trách nhiệm của ông Hoàn là của cấp giám đốc thẩm; bản án của tòa án cấp phúc thẩm cũng không thể căn cứ vào việc bỏ lọt tội phạm do chưa khởi tố, điều tra, truy tố để hủy bản án sơ thẩm điều tra lại hay xét xử lại được.

Luật sư Đinh Văn Quế - nguyên chánh tòa hình sự, Tòa án nhân dân tối cao

(Theo Tuổi trẻ)