Tổng thống Philippines tuyên bố ‘chia tay’ với Mỹ

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte phát biểu tại Diễn đàn Đầu tư và Thương mại Philippines-Trung Quốc ở thủ đô Bắc Kinh ngày 20.10.2016

“Tôi tuyên bố chia tay với Mỹ. Mỹ không kiểm soát cuộc sống của chúng tôi”, Tổng thống Duterte tuyên bố khi đang có chuyến thăm Trung Quốc kéo dài bốn ngày, theo AFP. "Làm sao Mỹ có thể là quốc gia công nghiệp hùng mạnh nhất khi mắc nợ Trung Quốc và vẫn chưa trả hết?”, ông Duterte nói thêm.

Ông Duterte đưa ra tuyên bố trên sau cuộc họp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh. Trong cuộc họp này, hai lãnh đạo tuyên bố tăng cường sự tin tưởng và tình bằng hữu, cùng lúc làm dịu đi tình hình căng thẳng hai bên liên quan đến tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.

Ông Tập gọi Trung Quốc và Philippines là “hai quốc gia láng giềng trên biển thì không có lý do gì phải thù địch hoặc đối đầu”, theo Tân Hoa xã.

Trong một thông cáo, Bộ Ngoại giao Trung Quốc dẫn lời Chủ tịch Tập nói với Tổng thống Duterte rằng nền tảng mối quan hệ láng giềng, bằng hữu tốt đẹp giữa hai bên là không thay đổi, và những vấn đề khó thảo luận “có thể tạm thời gác lại”. Và ông Duterte gọi cuộc hội đàm với ông Tập là “mang tính lịch sử”, cũng theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Khi được hỏi liệu hai lãnh đạo có thảo luận về vấn đề Biển Đông trong buổi họp báo ngày 20.10, nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho hay hai bên đã “trao đổi thẳng thắn và thân thiện về những biện pháp nhằm giải quyết các vấn đề tranh chấp”.

Cuộc gặp gỡ giữa ông Tập và ông Duterte thể hiện “sự trở lại đúng hướng của việc đối thoại và tham vấn”, bà Hoa nói, đồng thời nhấn mạnh Bắc Kinh sẽ sẵn sàng “dàn xếp” để hợp tác về các vấn đề liên quan đến nghề cá.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân cho biết cuộc gặp gỡ giữa lãnh đạo hai nước đánh dấu “sự hồi phục hoàn toàn tình bằng hữu truyền thống” giữa Trung Quốc và Philippines.

Ông Tập và ông Duterte đã chứng kiến lễ ký kết 13 văn kiện hợp tác song phương về kinh doanh, cơ sở hạ tầng, nông nghiệp và những lĩnh vực khác, ông Lưu cho biết thêm.

Bắc Kinh cũng đã đề xuất cho Philippines vay 9 tỉ USD với lãi suất ưu đãi để đầu tư vào các dự án phát triển, theo thông cáo của Văn phòng Tổng thống Philippines. Trung Quốc cũng sẽ gỡ bỏ lệnh cấm vận đối với 27 công ty xuất khẩu trái cây nhiệt đới của Philippines.

Quan hệ song phương Trung Quốc - Philippines xấu đi dưới thời chính quyền Tổng thống Benigno Aquino, người tiền nhiệm của ông Duterte; bởi vì ông Aquino thách thức hoạt động bành trướng của Bắc Kinh ở Biển Đông, kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế, theo nhận định của AFP.

Và hồi tháng 7.2016, Tòa trọng tài thường trực (PCA, trụ sở tại The Hague, Hà Lan) ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan vấn đề Biển Đông. Theo phán quyết của PCA, Bắc Kinh không có “quyền lịch sử” ở Biển Đông, không có cơ sở pháp lý cho cái gọi là “đường lưỡi bò” hay "đường chín đoạn" chiếm trọn gần cả Biển Đông. Bắc Kinh đã tuyên bố phớt lờ phán quyết của PCA và sẽ tiếp tục hoạt động xây đảo nhân tạo ở Biển Đông.

Nhưng kể từ khi nhậm chức vào ngày 30.6, Tổng thống Duterte được cho là chuyển hướng chính sách ngoại giao sang thân Nga, Trung Quốc và tránh xa Mỹ, vốn là đồng minh lâu năm của Philippines.

Trong bài phát biểu trước cộng đồng người Philippines tại Bắc Kinh ngày 19.10, ông Duterte còn nói Philippines chẳng có lợi ích gì trong mối quan hệ đồng minh với Mỹ. Trước đó, ông Duterte đã hủy các cuộc tuần tra chung với Mỹ trên Biển Đông và tuyên bố chấm dứt các cuộc tập trận chung với Mỹ.

Tuy nhiên AFP dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên ngày 20.10 cho biết Washington vẫn chưa nhận được bất kỳ yêu cầu chính thức nào từ chính quyền Tổng thống Duterte về việc hủy bỏ hợp tác với Mỹ.

Phúc Duy

Theo Thanh niên