Có nên bỏ tội cố ý làm trái?

Dự thảo BLHS(sửa đổi) bỏ tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Thay vào đó, dự thảo bổ sung 41 tội danh xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, thuộc ba nhóm: nhóm sản xuất kinh doanh, thương mại; nhóm thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm và nhóm kinh tế khác.

Cái “túi gom tội” chung chung

Tại hội thảo góp ý sửa đổi BLHS do Bộ Tư pháp vừa tổ chức tại TP Đà Nẵng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự-hành chính Nguyễn Văn Hoàn cho rằng việc bỏ tội danh này là hợp lý vì quy định hiện hành (Điều 165 BLHS) quá rộng, quá chung chung, không chỉ ra được vi phạm ở cấp nào, ngành nào.

Đồng tình, nguyên Thẩm phán TAND Tối cao Nguyễn Quang Lộc phân tích: Luật phải chỉ ra được vi phạm trong quản lý kinh tế là vi phạm nào chứ không thể nói chung chung. Bởi lẽ quản lý kinh tế hết sức đa dạng, mỗi vi phạm có tác động đến xã hội khác nhau, mức độ nguy hiểm khác nhau nên phải có khung hình phạt, chế tài khác nhau.

Mặt khác, tội danh này như một cái “túi gom tội”, nghĩa là khi cơ quan tố tụng không khép nghi phạm được vào tội danh cụ thể nào khác thì vận dụng tội này. “Điều này chẳng khác gì không chứng minh được tội giết người thì chuyển sang tội cố ý gây thương tích; không chứng minh được tội cố ý gây thương tích thì chuyển sang tội gây rối trật tự công cộng. Như vậy là không đảm bảo khách quan, đúng người, đúng tội” - ông Lộc nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, một thẩm phán TAND tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết thực tế có nhiều vụ có dấu hiệu tham ô nhưng cơ quan tố tụng không chứng minh được nên vận dụng tội cố ý làm trái...

Một phiên xét xử mà các bị cáo bị truy tố về tội cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng. Ảnh: HTD

Cụ thể hóa vi phạm phổ biến

Ở góc nhìn khác, TS Lê Đăng Doanh (ĐH Luật Hà Nội) băn khoăn: Nếu bỏ tội danh này thì sẽ không còn điều luật nào để truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp có cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng nhưng lại không có việc chiếm đoạt tài sản, không có động cơ vụ lợi cá nhân khác. Mà nếu không xử lý hình sự thì chẳng khác nào dung túng cho cán bộ làm sai, không thu hồi được tài sản hay khắc phục hậu quả.

Từ đó, TS Doanh cho rằng nếu bỏ tội cố ý làm trái… thì dự thảo BLHS (sửa đổi) cần phải cụ thể hóa hành vi khách quan của tội phạm này thành các tội phạm khác nhau, trước hết là những hành vi cố ý làm trái phổ biến (ví dụ, tội cố ý làm trái quy định về mua sắm tài sản công…). Không cụ thể hóa như vậy thì sẽ tạo khoảng trống rất lớn mà người có chức vụ, quyền hạn sẽ lợi dụng.

Dương Hằng

Theo Pháp luật TP.HCM