Bản án về tội vi phạm quy định an toàn lao động, vệ sinh lao động và an toàn nơi đông người số 106/2022/HS-PT

TÒA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BẢN ÁN 106/2022/HS-PT NGÀY 23/03/2022 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH AN TOÀN LAO ĐỘNG, VỆ SINH LAO ĐỘNG VÀ AN TOÀN NƠI ĐÔNG NGƯỜI

Ngày 23 tháng 3 năm 2022, tại trụ sở Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm công khai vụ án hình sự phúc thẩm thụ lý số 13/2022/HSPT ngày 10/01/2022 đối với bị cáo Phạm Đắc H, do có kháng cáo của bị cáo đối với bản án hình sự sơ thẩm số 184/2021/HS-ST ngày 30/11/2021 của Tòa án nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh.

Bị cáo có kháng cáo:

Phạm Đắc H; sinh năm 1967; tại: Thành phố Hồ Chí Minh; giới tính: Nam; nơi cư trú: 160/29/19D Đường số 11, phường B, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh; nghề nghiệp: Thầu xây dựng tư nhân; trình độ học vấn: 9/12; quốc tịch: Việt Nam; dân tộc: Kinh; tôn giáo: Không; con ông Phạm Đắc A (Chết) và bà Nguyễn Thị M (Chết); vợ: Lưu Thị H; con: có 03 con (con lớn nhất sinh năm 1990, nhỏ nhất sinh năm 2003); tiền án, tiền sự: Không; bị áp dụng biện pháp ngăn chặn “Cấm đi khỏi nơi cư trú” từ ngày 24/5/2021.

- Bị cáo tại ngoại - Có mặt tại phiên tòa.

Những người tham gia tố tụng khác trong vụ án: Không có kháng cáo và không bị kháng nghị nên không triệu tập.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Anh Nguyễn Thành N(là chủ nhà và chủ đầu tư công trình xây dựng nhà ở riêng lẻ tại địa chỉ số 52/41/20 Đường số 8, phường B, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh) thuê Phạm Đắc H là thầu xây dựng công trình xây dựng căn nhà nêu trên từ ngày 19/9/2019 và dự kiến hoàn thành vào ngày 10/12/2019. Quá trình thi công công trình, H thuê ông Thạch S làm công nhân xây dựng cho mình. Khoảng 15h30’ ngày 12/11/2019, H phân công ông Thạch S lên tầng 3 để tời cát phục vụ lót gạch. Trong lúc ông Thạch S đứng phía ngoài lầu 3 của công trình (không có lan can tạm, không có dây đeo bảo hộ) với lấy xô cát thì bị trượt chân té ngã xuống đất. Ông Thạch S được mọi người đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Bình Tân nhưng đã tử vong trước khi nhập viện.

Sau khi tai nạn lao động xảy ra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận Bình Tân phối hợp Thanh tra An toàn lao động Thành phố Hồ Chí Minh tiến hành khám nghiệm hiện trường, điều tra vụ tai nạn lao động và chuyển vụ việc đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh tiến hành khám nghiệm hiện trường, điều tra vụ tai nạn lao động để thụ lý theo thẩm quyền.

Tại bản kết luận giám định pháp y về tử thi số 1428/TT.19 ngày 04/12/2019 của Trung tâm Pháp y Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, kết luận: Nguyên nhân chết của ông Thạch S do đa chấn thương.

Kết quả khám nghiệm hiện trường ghi nhận: Công trình xây dựng riêng lẻ xảy ra tai nạn có quy mô xây dựng, gồm: 01 tầng trệt, 02 tầng lầu và 01 tầng áp mái, với tổng diện tích xây dựng 181,76m2. Nạn nhân ngã cao tại vị trí ban công sàn tầng 03 xuống tầng trệt công trình với độ cao 11m. Vị trí nạn nhân ngã phía trước công trình. Tời thủ công có tải trọng <1.000kg sử dụng mô tơ điện áp 220V và 01 cuộn dây dù dùng cho việc nâng hạ tải. Phía trước ban công sàn tầng 3 có 01 khung chịu lực nâng hạ tải của tời nâng hàng thủ công và khoảng cách của 02 chân thanh kim loại là 1,7m, khung chịu lực được cố định mép ngoài ban công sàn tầng 3 khoảng 30cm, được cố định bởi các dây kim loại buộc vào thép chờ của sàn tầng 3. Ban công sàn tầng 3 nơi vị trí nạn nhân ngã cao có kích thước 4 x 0,9m, không có rào chắn bao che, biển cảnh báo chống ngã cao, lưới hứng vật rơi công trình. Tại vị trí mép phải (từ ngoài nhìn vào) ban công sàn tầng 02 ghi nhận có 01 xô chứa đầy cát đã bị vỡ. Tại vị trí tầng trệt công trình vị trí nạn nhân ngã xuống ở tư thế ngồi đè lên 01 xô nhựa bị phá hủy liên kết hoàn toàn.

Qua khám nghiệm hiện trường, tử thi, kết luận của đoàn điều tra tai nạn lao động Sở Lao động Thương binh và Xã hội Thành phố Hồ Chí Minh và các tài liệu chứng cứ đã thu thập được có đủ cơ sở xác định:

Nguyên nhận trực tiếp dẫn đến vụ tại nạn lao động là do Phạm Đắc H là người chịu trách nhiệm tổ chức thi công tại công trình nhưng không thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn lao động cho người lao động làm việc tại công trình: Không lắp đặt lan can tạm, lưới bảo vệ, rào chắn chống ngã cao tại khu vực mép sàn tầng đã bị té ngã từ sàn tầng 3 xuống đất (từ độ cao 11m) dẫn đến tai nạn chết người; không thực hiện kiểm tra, đánh giá các yếu tố nguy hiểm tại nơi làm việc để phát hiện khu vực mép sàn tầng không được lắp đặt lan can tạm, rào chắn chống ngã cao, đảm bảo an toàn cho công nhân làm việc trên cao (dây đai an toàn, nón bảo hộ lao động); không tổ chức huấn luyện an toàn lao động, vệ sinh lao động cho người lao động theo đúng quy định của pháp luật để người lao động có ý thức đề phòng tai nạn lao động cho bản thân. Hành vi nêu trên của Phạm Khắc H đã vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 138, 149, 150 Bộ luật Lao động; Điều 14, 16 Luật An toàn, vệ sinh lao động; Điều 2.1.5; Điều 2.19.1.2;

Điều 2.19.1.4 QCVN 18:2014/BXD “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong xây dựng” của Bộ xây dựng; Nghị định số 44/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ “Quy định chi tiết một số Điều của luật An toàn, Vệ sinh lao động và hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động, Huấn luyện vệ sinh lao động và Quan trắc môi trường lao động”.

Nạn nhân Thạch S cùng có một phần lỗi trong vụ tai nạn trên là trong quá trình lao động còn sơ ý, bất cẩn dẫn tới trượt chân té ngã dẫn đến vụ tai nạn.

Tại Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận Bình Tân, bị cáo Phạm Đắc H khai nhận hành vi phạm tội như sau: Do không có bằng cấp về xây dựng nên Hiệp nhờ Công ty TNHH MTV kiến trúc xây dựng Đường Chân Trời do Phạm Văn T làm đại diện theo pháp luật của công ty đứng ra đại diện ký hợp đồng để có giá trị pháp nhân khi thi công công trình. Hiệp làm quản lý công trình, nhận trực tiếp công trình từ chủ đầu tư, giám sát và chịu trách nhiệm toàn bộ liên quan đến công trình.

Tại bản án hình sự sơ thẩm số 184/2021/HS-ST ngày 30/11/2021 của Tòa án nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh, đã quyết định:

- Căn cứ vào điểm a khoản 1 Điều 295; điểm b, s khoản 1 Điều 51; Điều 38 Bộ luật Hình sự năm 2015 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2017):

Tuyên bố bị cáo Phạm Đắc H phạm tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn nơi đông người”.

Xử phạt bị cáo Phạm Đắc H 02 (hai) năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày bắt hành án.

- Ngoài ra, án sơ thẩm còn tuyên về xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo theo quy định pháp luật.

Ngày 06/12/2021, bị cáo Phạm Đắc H kháng cáo yêu cầu xem xét giảm nhẹ hình phạt bằng hình cải tạo không giam giữ vì bản thân có nhiều tình tiết giảm nhẹ, lỗi dẫn đến tai nạn một phần do sơ ý bất cẩn của nạn nhân, và là lao động chính trong gia đình đang chăm sóc, nuôi dưỡng mẹ già, con nhỏ.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Phạm Đắc H giữ nguyên yêu cầu kháng cáo xin được xem xét giảm nhẹ hình phạt và được hưởng án treo như đề nghị của đại diện Viện kiểm sát ở phiên tòa sơ thẩm.

Trong phần tranh luận, đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố sau khi tóm tắt nội dung vụ án, phân tích về tính chất, mức độ phạm tội đã kết luận: Đủ căn cứ xác định bị cáo Phạm Đắc H, phạm tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động” theo điểm a khoản 1 Điều 295 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Tuy nhiên, cấp sơ thẩm lại nghị án và ra bản án để tuyên bố và xét xử bị cáo Phạm Đắc H phạm tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn nơi đông người” theo điểm a khoản 1 Điều 295 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), là tội ghép và xét xử bị cáo về 03 nhóm hành vi khách quan là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng giai đoạn xét xử.

Ngoài ra tại phiên tòa, bị cáo Phạm Đắc H khai đưa 03 triệu đồng cho C là em rể của H để C nhờ Phạm Văn T là giám đốc Công ty TNHH MTV kiến trúc xây dựng Đường Chân T (sau đây gọi tắt là Công ty Đường Chân T) đứng ra đại diện ký hợp đồng để lấy pháp nhân khi thi công công trình. Nhưng quá trình điều tra, Cơ quan điều tra mới xác minh tại thôn Xuân Đài (nay là thôn Xuân Kỳ), xã Điện Quang, huyện Điện Bàn, Quảng Nam và đăng 01 kỳ trên Báo Công an Thành phố Hồ Chí Minh để mời Phạm Văn T đến làm việc; mà chưa tiến hành xác minh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh về tình trạng pháp lý của Công ty Đường Chân T do Phạm Văn T làm đại diện theo pháp luật, là việc điều tra chưa đầy đủ.

Do cấp sơ thẩm vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong giai đoạn xét xử và việc điều tra chưa đầy đủ mà cấp phúc thẩm không thể bổ sung được. Nên đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm c khoản 1 Điều 355 Bộ luật Tố tung hình sự: Hủy toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm số 184/2021/HS-ST ngày 30/11/2021 của Tòa án nhân dân quận Bình Tân để điều tra, truy tố, xét xử lại theo thủ tục chung.

Do bản án sơ thẩm bị hủy toàn bộ để điều tra lại nên không xem xét đối với kháng cáo của bị cáo Phạm Đắc H.

Bị cáo Phạm Đắc H không tranh luận, chỉ nói lời sau cùng đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt và cho bị cáo hưởng án treo để có cơ hội sửa chữa lỗi lầm, lao động và chăm sóc gia đình.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

Tại phiên tòa, bị cáo Phạm Đắc H đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình phù hợp với nội dung bản án sơ thẩm và bản Cáo trạng truy tố; phù hợp với các tài liệu, chứng cứ: biên bản tiếp nhận nguồn tin tố giác về tội phạm, biên bản khám nghiệm hiện trường, sơ đồ hiện trường vụ án, các biên bản khám nghiệm hiện trường, bản kết luận giám định pháp y tử thi, lời khai của người làm chứng; cùng các tài liệu, biên bản về hoạt động tố tụng khác của Cơ quan điều tra đã thu thập có tại hồ sơ vụ án.

Đã đủ cơ sở để kết luận: Bị cáo Phạm Đắc H là người chịu trách nhiệm tổ chức thi công công trình nhà ở riêng lẻ tại địa chỉ: số 52/41/20 Đường số 8, phường B, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh do anh Nguyễn Thành N (là chủ nhà và làm chủ đầu tư công trình xây dựng nhà) có quy mô xây dựng, gồm: 01 tầng trệt, 02 tầng lầu và 01 tầng áp mái, với tổng diện tích xây dựng 181,76m2. Trong quá trình tổ chức thi công, do chủ quan và không có kiến thức về quy định an toàn lao động nên bị cáo Phạm Đắc H không thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn lao động cho người lao động làm việc tại công trình, đã có lỗi: Điều kiện thi công không đảm bảo an toàn, không lắp lan can tạm, rào chống ngã cao; Không thực hiện kiểm tra, đánh giá các yếu tố nguy hiểm tại nơi làm việc; Không trang bị đầy đủ phương tiện bảo vệ cá nhân cho người lao động khi làm việc trên cao (dây đai an toàn, nón bảo hộ lao động); Không tổ chức huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động cho người lao động - Vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 138, 149, 150 Bộ luật lao động; Điều 14, Điều 6 Luật An toàn, vệ sinh lao động; Điều 2.1.5, Điều 2.19.1.2, Điều 2.19.1.4 QCVN 18:2014/BXD “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong xây dựng” của Bộ xây dựng và Nghị định số 44/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ “Quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn, Vệ sinh lao động và Quan trắc môi trường lao động”. Gây ra vụ tai nạn lao động vào khoảng 15h30’ ngày 12/11/2019, mà hậu quả làm ông Thạch S trong quá trình lao động bị té ngã từ sàn tầng 3 xuống đất (từ độ cao 11m) tử vong. Đối với nạn nhân Thạch Sone cùng có một phần lỗi trong vụ tai nạn do trong quá trình lao động còn sơ ý, bất cẩn, dẫn đến bị trượt chân té ngã.

Như vậy, với hậu quả gây ra trong vụ án làm chết một người và hành vi nêu trên của bị cáo Phạm Đắc H, đã có đầy đủ yếu tố cấu thành tội “Vi phạm quy định về an toàn về an toàn lao động”; tội phạm và hình phạt được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 295 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) như truy tố của Viện kiểm sát nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh, là có cơ sở pháp luật. Tuy nhiên quá trình giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm đã ban hành Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 199/2021/QĐXXST-HS ngày 17/11/2021, nghị án và ra bản án ngày 30/11/2021 để xét xử bị cáo Phạm Đắc H, về tội ghép “Vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn nơi đông người”, với 03 nhóm hành vi khách quan phạm tội - là có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, gây bất lợi cho bị cáo khi quyết định hình phạt.

Tại phiên tòa và trong quá trình điều tra, bị cáo Phạm Đắc H khai đã đưa 03 triệu đồng cho C là em rể của H để C nhờ Phạm Văn T là giám đốc Công ty TNHH MTV kiến trúc xây dựng Đường Chân T đứng ra đại diện ký hợp đồng cho có pháp nhân khi thi công công trình. Nhưng cấp sơ thẩm chưa tiến hành điều tra, xác minh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về tình trạng pháp lý của Công ty Đường Chân T, nhằm xác định nơi cư trú của Phạm Văn T là đại diện theo pháp luật của công ty để ghi lời khai, làm rõ các tình tiết khách quan trong vụ án và xử lý theo quy định của pháp luật tránh bỏ lọt tội phạm.

Ngoài ra, cần đính chính cho chính xác tại các tài liệu: Năm sinh của Phạm Đắc H tại Yêu cầu tra cứu (bút lục 86) và quê quán của Phạm Đắc H tại Trích lục tiền án, tiền sự (bút lục 124A).

Xét thấy, có căn cứ cho rằng cấp sơ thẩm điều tra chưa đầy đủ mà cấp phúc thẩm không thể bổ sung được và việc xét xử có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật như lập luận nêu trên của Hội đồng xét xử phúc thẩm. Do đó, cần hủy toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm số 184/2021/HS-ST ngày 30/11/2021 của Tòa án nhân dân quận Bình Tân để điều tra, truy tố, xét xử lại theo thủ tục chung.

Lập luận nêu trên cũng là căn cứ để Hội đồng xét xử chấp nhận ý kiến đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tại phiên tòa.

Khi hủy bản án sơ thẩm để điều tra, truy tố, xét xử lại, Hội đồng xét xử không quyết định trước những chứng cứ mà cấp sơ thẩm cần phải chấp nhận hoặc cần bác bỏ, cũng như không quyết định trước về điểm, khoản, điều của Bộ luật Hình sự cần áp dụng và hình phạt đối với bị cáo; nên không xem xét kháng cáo của bị cáo xin giảm nhẹ hình phạt của bị cáo Phạm Đắc H.

Vì các lẽ nêu trên;

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào điểm c khoản 1 Điều 355 và điểm b khoản 1 và điểm đ khoản 2 Điều 358 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.

1. Hủy toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm số 184/2021/HS-ST ngày 30/11/2021 của Tòa án nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh.

2. Giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh chuyển hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh để điều tra, truy tố, xét xử lại theo thủ tục chung.

- Duy trì Lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú số 49/2021/HSST-LCĐKNCT ngày 03/6/2021 của Tòa án nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh đối với bị cáo Phạm Đắc H cho đến khi Viện kiểm sát nhân dân quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh thụ lý lại vụ án.

3. Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.