Bản án về khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai số 410/2022/HC-PT

TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI HÀ NỘI

BẢN ÁN 410/2022/HC-PT NGÀY 15/09/2022 VỀ KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Ngày 15 tháng 9 năm 2022, tại trụ sở Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội, mở phiên tòa xét xử phúc thẩm công khai vụ án hành chính thụ lý số 276/2021/TLPT-HC ngày 13 tháng 9 năm 2021 về việc “Khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai” do có kháng cáo của người khởi kiện đối với Bản án hành chính sơ thẩm số 06/2021/HC-ST ngày 25 tháng 3 năm 2021 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 8446/2022/QĐ-PT ngày 31 tháng 8 năm 2022, giữa các đương sự:

* Người khởi kiện: Công ty CT.

Địa chỉ: Tổ 2, khu 9, thị trấn R, huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh.

Người đại diện theo pháp luật: Ông Lê Khả Ph, chức vụ: Giám đốc Công ty; có mặt.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện:

- Ông Nguyễn Chí C và ông Nguyễn Cửu Đức B - Luật sư Văn phòng Luật sư Tam C, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội; (Luật sư Cường vắng mặt, Luật sư B có mặt).

- Ông Tạ Anh T và ông Đỗ Tùng D - Luật sư Văn phòng Luật sư Bách Gia L và Liên doanh, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội; có mặt.

* Người bị kiện: Chủ tịch UBND huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh.

Người đại diện theo ủy quyền: Ông Nguyễn Đức M, chức vụ: Phó Chủ tịch UBND; vắng mặt và có Đơn đề nghị xét xử vắng mặt.

* Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan:

1. Công ty Trách nhiệm hữu hạn QM; địa chỉ: Thôn 11, xã H, huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh.

Người đại diện theo pháp luật: Ông Hoàng Văn C, chức vụ: Giám đốc Công ty.

Người đại diện theo ủy quyền: Bà Bùi Thanh V - Công ty Luật Trách nhiệm hữu hạn Công Lý B, Chi nhánh Quảng Ninh; địa chỉ: Tổ 6, khu 2, phường Yết Kiêu, thành phố H, tỉnh Quảng Ninh (theo Giấy ủy quyền ngày 02/3/2022); vắng mặt.

2. Ủy ban nhân dân xã H, huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh.

Người đại diện theo ủy quyền: Ông Dương Văn N, chức vụ: Phó Chủ tịch UBND; vắng mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

- Theo nội dung đơn khởi kiện và các lời khai có trong hồ sơ vụ án và tại phiên tòa, người khởi kiện, người đại diện theo pháp luật, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện trình bày:

Công ty CT (sau đây viết tắt là Công ty Chiến Thắng) nhận chuyển nhượng từ ông Nguyễn Trọng Quỳnh quyền sử dụng đất diện tích 25.000m2, trong đó diện tích được giao là 20.000m2, diện tích cho thuê là 5.000m2. Diện tích này được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AM 055919 ngày 07/5/2008 mang tên ông Nguyễn Trọng Quỳnh. Ngày 06/11/2008, Ủy ban nhân dân huyện Đ (sau đây viết tắt là UBND huyện Đ) công nhận việc chuyển nhượng trên và đã ghi biến động trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ngày 20/10/2016, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh (sau đây viết tắt là UBND tỉnh Quảng Ninh) ra Quyết định số 3436/QĐ-UBND về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư đô thị Ocean Park tại khu vực hòn Cặp Xe, xã H, huyện Đ. Toàn bộ diện tích đất Công ty Chiến Thắng đang sử dụng (bao gồm 25.000m2 nhận chuyển nhượng và 29.270,7m2 tự tôn tạo) nằm trong quy hoạch đất đô thị thuộc dự án khu đô thị Ocean Park tại khu vực hòn Cặp Xe, xã H, huyện Đ.

Ngày 26/02/2020, UBND huyện Đ ra Quyết định kiểm đếm bắt buộc số 463/QĐ-CT đối với Công ty Chiến Thắng. Công ty khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy Quyết định nêu trên vì lý do sau:

Thứ nhất, dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư đô thị Ocean Park không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi theo Điều 62, 63 Luật đất đai năm 2013. Mục tiêu và mục đích của dự án do Công ty trách nhiệm hữu hạn QM (sau đây viết tắt là Công ty QM) làm chủ đầu tư không phải để phát triển kinh tế - xã hội vì mục đích quốc gia, công cộng mà chỉ là dự án thuần kinh tế, chỉ phục vụ cho mục tiêu lợi nhuận của nhà đầu tư.

Thứ hai, diện tích đất mà Công ty Chiến Thắng đang quản lý, sử dụng đã đầu tư xây dựng các hạng mục như đắp bờ bao xung quanh, kè đá, xây cống để nuôi cá Song thương phẩm cung cấp cho thị trường trong nước và nước ngoài, thu lại lợi nhuận kinh tế cao, tạo công ăn việc làm ổn định cho nhiều người dân tại khu vực này.

Thứ ba, dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư đô thị Ocean Park thuộc trường hợp chủ đầu tư và người sử dụng đất tự thỏa thuận việc sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh thông qua hình thức nhận chuyển nhượng, thuê, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 73 Luật đất đai, Điều 16 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, khoản 15 Điều 50 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP, Điều 4 Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT.

Như vậy, Quyết định kiểm đếm bắt buộc số 463/QĐ-CT đối với Công ty Chiến Thắng là không đúng quy định pháp luật, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của Công ty.

- Người bị kiện, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện trình bày: Không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện, vì lý do sau:

Về căn cứ pháp lý: Ngày 26/7/2007, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 120/2007/QĐ-Ttg về thành lập và ban hành quy chế hoạt động của Khu kinh tế Đ, tỉnh Quảng Ninh. Ngày 19/8/2009, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 1296/QĐ-Ttg về việc phê duyệt quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Đ.

Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư đô thị Ocean Park được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt quy hoạch sử dụng đất huyện Đ giai đoạn 2011- 2020 tại Quyết định số 1454/QĐ-UBND ngày 29/5/2015 và nằm trong danh mục kế hoạch sử dụng đất năm 2017 của huyện Đ và được phê duyệt tại Quyết định số 1144/QĐ-UBND ngày 17/4/2017 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2017 huyện Đ.

Căn cứ quy định tại điểm a khoản 2 Điều 62, Điều 63, Điều 151 của Luật đất đai 2013, Điều 53 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP thì đối với dự án đầu tư sử dụng đất trong khu kinh tế phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt trong khu kinh tế thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Do đó, UBND huyện Đ khẳng định đây là dự án do Nhà nước thu hồi đất.

Về căn cứ ban hành Quyết định kiểm đếm bắt buộc số 463/QĐ-CT: Ngày 20/10/2016, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 3436/QĐ-UBND về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật (Dự án cấp I) khu dân cư đô thị Ocean Park tại khu vực hòn Cặp Xe, xã H, huyện Đ.

Sau khi UBND huyện ban hành Thông báo số 432/TB-UBND “Về việc thông báo thu hồi đất để thực hiện xây dựng dự án khu đô thị Ocean Park tại khu vực hòn Cặp Xe, xã H, huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh”, Trung tâm phát triển quỹ đất đã phối hợp với UBND xã H mời đại diện Công ty Chiến Thắng tiến hành đo đạc bản đồ hiện trạng giải phóng mặt bằng và biên bản xác định ranh giới, mốc giới, diện tích thửa đất làm cơ sở kiểm đếm đất và tài sản gắn liền với đất nằm trong ranh giới giải phóng mặt bằng của dự án nhưng đại diện Công ty không hợp tác trong việc kiểm đếm.

Ngày 04/01/2019, UBND huyện Đ ban hành Quyết định số 02/QĐ-CT “Về việc kiểm đếm bắt buộc đối với Công ty CT”. Tuy nhiên, ông Lê Khả Phấn gửi đơn khiếu nại đến UBND huyện Đ. Sau khu rà soát lại trong quá trình thực hiện, UBND xã H không gửi cho Công ty Chiến Thắng Thông báo số 432/TB-UBND.

Ngày 24/5/2019, Chủ tịch UBND huyện Đ ban hành Quyết định số 1821/QĐ- CT “Về việc giải quyết khiếu nại của ông Lê Khả Phấn - Giám đốc Công ty CT, địa chỉ: Khu 9, thị trấn R, huyện Đ”, trong đó tại Điều 2 có nội dung: Hủy bỏ Quyết định số 02/QĐ-CT ngày 04/01/2019 của Chủ tịch UBND huyện Đ về việc kiểm đếm bắt buộc đối với Công ty CT, địa chỉ tại khu 9, thị trấn R, huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh”.

Sau đó, UBND xã H, Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đ đã hoàn thiện các quy trình thực hiện theo quy định. Ngày 26/02/2020, Chủ tịch UBND huyện Đ ban hành Quyết định số 463/QĐ-CT “Về việc kiểm đếm bắt buộc” đối với Công ty Chiến Thắng là đảm bảo quy định.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

+ Ủy ban nhân dân xã H, huyện Đ: Có cùng quan điểm với người bị kiện.

+ Công ty TNHH QM có quan điểm: Ngày 06/01/2011, Công ty QM được UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 36/QĐ-UBND về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu dân cư đô thị Ocean Park tại khu vực hòn Cặp Xe, xã H, huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh.

Do Công ty Chiến Thắng không chấp hành các quyết định của UBND huyện Đ trong việc kiểm đếm, thực hiện phương án thu hồi nên UBND huyện Đ ban hành Quyết định số 463/QĐ-CT “Về việc kiểm đếm bắt buộc” đối với Công ty Chiến Thắng là đảm bảo quy định.

Tại Bản án hành chính sơ thẩm số 06/2021/HC-ST ngày 25/3/2021, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã căn cứ điểm a khoản 2 Điều 193 Luật Tố tụng hành chính năm 2015; Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí, lệ phí Tòa án.

Xử: Bác yêu cầu khởi kiện của Công ty CT về việc hủy Quyết định số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 của Chủ tịch UBND huyện Đ “Về việc kiểm đếm bắt buộc”.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí và thông báo quyền kháng cáo theo quy định pháp luật.

Sau khi xét xử sơ thẩm, ngày 05/4/2021 người khởi kiện là Công ty CT có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tại phiên tòa phúc thẩm:

Đại diện Công ty Chiến Thắng đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận khởi kiện, đề nghị hủy Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 của UBND huyện Đ và Quyết định kiểm đếm bắt buộc số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 của Chủ tịch UBND huyện Đ.

Đại diện Công ty nộp cho Tòa án Quyết định số 2306/QĐ-CT ngày 27/4/2022 về việc kiểm đếm bắt buộc. Đây là văn bản Công ty mới nhận được. Quyết định này cũng căn cứ vào Thông báo số 432/TB-UBND, đại diện Công ty đề nghị hủy cả văn bản này.

Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện cho rằng: Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 của UBND huyện Đ là không đúng thẩm quyền vì Công ty Chiến Thắng là tổ chức. Thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất là của UBND tỉnh.

Quyết định kiểm đếm bắt buộc số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 dựa trên văn bản trái pháp luật nên không có giá trị. Dự án khu Ocean Park là dự án thương mại nên Công ty QM phải thương lượng với chủ sử dụng đất, không thuộc dự án do Nhà nước thu hồi đất.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội tham gia phiên tòa đã tóm tắt nội dung vụ án, đánh giá phân tích các tài liệu tại hồ sơ vụ án, diễn biến phiên tòa. Đề nghị Hội đồng xét xử xem xét Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 là văn bản có liên quan đến Quyết định số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 và hoãn phiên tòa để xác minh, thu thập chứng cứ.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Sau khi nghiên cứu các tài liệu tại hồ sơ vụ án được thẩm tra tại phiên tòa, căn cứ kết quả tranh tụng tại phiên tòa, quan điểm giải quyết vụ án của đại diện Viện kiểm sát, Hội đồng xét xử nhận định:

Sau khi xét xử sơ thẩm, người khởi kiện là Công ty Chiến Thắng kháng cáo toàn bộ bản án, đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hủy bỏ các quyết định hành chính, văn bản hành chính liên quan đến Quyết định số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 của Chủ tịch UBND huyện Đ về việc kiểm đếm bắt buộc đối với Công ty Chiến Thắng. Sau khi xem xét, Hội đồng xét xử thấy:

[1]. Về tố tụng:

Tòa án cấp sơ thẩm xác định đối tượng khởi kiện, thẩm quyền và thời hiệu giải quyết là có căn cứ. Tuy nhiên, việc không xác định Thông báo số 432/TB- UBND ngày 28/8/2017 của UBND huyện Đ là văn bản hành chính có liên quan là thiếu sót.

[2]. Về nội dung:

Công ty Chiến Thắng được thành lập ngày 18/10/2007 đăng ký thay đổi lần thứ 3 ngày 30/5/2014 theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp Công ty cổ phần của Phòng đăng ký kinh doanh - Sở Kế hoạch và đầu tư tỉnh Quảng Ninh. Như vậy, Công ty Chiến Thắng là một tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân đầy đủ.

Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 69 Luật đất đai năm 2013: “Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền thu hồi đất ban hành thông báo thu hồi đất.

Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 66 Luật đất đai năm 2013 quy định về thẩm quyền thu hồi đất: “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thu hồi đất trong các trường hợp sau đây: “Thu hồi đất đối với tổ chức...”.

Như vậy, trường hợp thu hồi đất của Công ty Chiến Thắng - một tổ chức có tư cách pháp nhân thì thẩm quyền thu hồi đất, ban hành thông báo thu hồi đất thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh Quảng Ninh.

Việc UBND huyện Đ ban hành Thông báo thu hồi đất số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 đối với Công ty Chiến Thắng là không phù hợp với quy định tại điểm a khoản 1 Điều 69 và điểm a khoản 1 Điều 66 Luật đất đai 2013, trái thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Mặt khác, về nội dung văn bản là giao nhiệm vụ cho các đơn vị, không cụ thể là tổ chức, cá nhân nào đó. Do đó, không có cơ sở thực hiện thông báo này.

Quyết định số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 của Chủ tịch UBND huyện Đ căn cứ vào Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 của UBND huyện Đ là văn bản trái thẩm quyền như đã phân tích trên. Do đó, Quyết định số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 của Chủ tịch UBND huyện Đ về việc kiểm đếm bắt buộc đối với Công ty Chiến Thắng là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Trong vụ án này, Tòa án không xem xét tính hợp pháp của văn bản hành chính có liên quan là Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 của UBND huyện Đ là có thiếu sót vì căn cứ ban hành Quyết định số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 của Chủ tịch UBND huyện Đ là Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 của UBND huyện Đ. Tại phiên tòa phúc thẩm, phía người khởi kiện xuất trình thêm 02 Quyết định kiểm đếm bắt buộc mới của UBND huyện Đ ngày 15/11/2021 và ngày 27/4/2022 đều căn cứ vào Thông báo số 432/TB-UBND là văn bản trái thẩm quyền. Do đó, Hội đồng xét xử thấy cần thiết phải hủy các văn bản này theo quy định tại khoản 2 Điều 193 Luật Tố tụng hành chính. Tại phiên tòa, người khởi kiện cũng đề nghị hủy các quyết định này.

Tại phần thủ tục phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát đề nghị xét xử vụ án. Sau khi kết thúc phần tranh luận, đại diện Viện kiểm sát đề nghị hoãn phiên tòa để xác minh, thu thập chứng cứ. Hội đồng xét xử thấy hiện tại các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án đã đầy đủ; do đó, không cần thiết phải hoãn phiên tòa.

Từ những phân tích, đánh giá trên, Hội đồng xét xử thấy có cơ sở để chấp nhận kháng cáo của Công ty Chiến Thắng, sửa bản án sơ thẩm.

[3] Về án phí : Người bị kiện phải chịu án phí hành chính sơ thẩm.

Công ty Chiến Thắng không phải chịu án phí hành chính sơ thẩm, phúc thẩm.

[4] Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị Hội đồng xét xử không xét.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ khoản 2 Điều 241 của Luật Tố tụng hành chính;

1. Chấp nhận kháng cáo của người khởi kiện, sửa Bản án hành chính sơ thẩm số 06/2021/HC-ST ngày 25 tháng 3 năm 2021 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh và quyết định như sau:

Áp dụng các điều 193, 220, 225 và 227 Luật Tố tụng hành chính năm 2015;

điểm a khoản 1 Điều 66; điểm a khoản 1 Điều 69 Luật đất đai năm 2013.

Xử: Chấp nhận nội dung khởi kiện của Công ty CT.

Hủy Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 của Ủy ban nhân dân huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh và Quyết định kiểm đếm bắt buộc số 463/QĐ-CT ngày 26/02/2020 của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh.

Hủy các văn bản kiểm đếm liên quan đến Thông báo số 432/TB-UBND ngày 28/8/2017 của Ủy ban nhân dân huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh.

2. Về án phí:

- Người khởi kiện - Công ty CT không phải chịu án phí hành chính sơ thẩm, được hoàn trả lại số tiền 300.000 (ba trăm nghìn) đồng theo Biên lai số 0002152 ngày 21/5/2020 (do ông Lê Khả Phấn nộp); không phải chịu án phí hành chính phúc thẩm, được hoàn trả lại số tiền 300.000 (ba trăm nghìn) đồng tạm ứng án phí phúc thẩm tại Biên lai số 0002395 ngày 20/4/2021 đều của Cục thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh.

- Người bị kiện - Ủy ban nhân dân huyện Đ, tỉnh Quảng Ninh phải chịu 300.000 (ba trăm nghìn) đồng án phí hành chính sơ thẩm.

3. Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.