Hiện pháp luật không có quy định cụ thể về xử lý trong trường hợp người lao động tự ý bỏ việc.

Vấn đề trước tiên cần xác định là công ty muốn xử lý theo hướng nào?

Thứ nhất: Hướng đơn giản nhất là thỏa thuận cho thôi việc

Nếu không muốn thực hiện nhiều thủ tục và không phát sinh nghĩa vụ gì cho người lao động thì công ty gọi người lao động lên để ký vào biên bản thỏa thuận chấm dứt HĐ lao động.

Sau đó thanh toán tiền lương, chốt sổ bảo hiểm cho người lao động đến thời điểm họ nghỉ việc theo Điều 47 Bộ luật lao động, người lao động thực hiện thủ tục bàn giao (nếu có) theo thủ tục của công ty.

Thứ hai: Nếu trường hợp công ty muốn xử lý kỷ luật lao động, hoặc xử lý theo trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt HĐLĐ hoặc người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hơp đồng lao động:

- Nếu xử lý kỷ luật lao động thì phải thuộc các trường hợp được xử lý kỷ luật và phải tuân theo trình tự, thủ tục đúng quy định. 

Trước đây, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có Công văn số 646/LĐTBXH-CSLĐVL ngày 6/03/2003 về việc này với tinh thần hướng dẫn như sau:

"2. Khi người lao động tự ý bỏ việc liên tục từ 5 ngày trở lên mà không có lý do chính đáng, thì người sử dụng lao động gửi văn bản thông báo cho người lao động đến nơi làm việc để xem xét mối quan hệ lao động:

a. Nếu trong thời hạn 5 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo, người lao động đến nơi làm việc để đạt nguyện vọng được tiếp tục làm việc, thì người sử dụng lao động bố trí việc làm cho người lao động và tiến hành xử lý kỷ luật lao động. 

b. Nếu quá thời hạn 5 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo, người lao động không đến nơi làm việc và không báo cáo lý do vắng mặt, thì người sử dụng lao động trao đổi, thống nhất với Ban chấp hành công đoàn cơ sở, báo cáo cơ quan quản lý Nhà nước về lao động địa phương biết và xử lý như trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật./. "

Như vậy, sau thời hạn 5 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo, nếu người lao động quay lại làm việc thì công ty không được chấm dứt hợp đồng mà phải xem xét lý do nghỉ việc của người lao động. Nếu nghỉ việc không chính đáng thì có thể áp dụng hình thức sa thải (nếu trong nội quy có quy định về hành vi này). Khi áp dụng hình thức này phải đúng trình tự, nếu sai trình tự thì quyết định sa thải không có hiệu lực.

Nếu người lao động không đến nơi làm việc và không báo cáo lý do vắng mặt, thì công ty trao đổi, thống nhất với Ban chấp hành công đoàn cơ sở, báo cáo cơ quan quản lý Nhà nước về lao động địa phương biết và xử lý như trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật.

Lưu ý:

- Việc trao đổi với Ban chấp hành công đoàn nên lập thành biên bản, có chữ kí đầy đủ của người tham gia

- Quyết định chấm dứt hợp đồng lý do "người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng" nên có xác nhận của Đại diện ban chấp hành công đoàn cơ sở.

Mục đích của việc trên nhằm tạo cơ sở chứng minh nếu xảy ra tranh chấp về sau. Để tránh rủi ro tốt nhất trao đổi cơ quan quản lý lao động trước khi thực hiện.

Lúc này công ty mới ra quyết định chấm dứt hợp đồng từ thời điểm người lao động bỏ việc.

Theo quy định mới tại Bộ luật Lao động 2019 thì người sử dụng lao động có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong trường hợp lao động nghỉ 05 ngày liên tiếp không lý do.

Xác định xử lý theo hướng nào thì mới xác định về trách nhiệm, quyền lợi của người lao động.

Nếu như xử lý hướng người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái luật:

"Điều 40. Nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật

1. Không được trợ cấp thôi việc.

2. Phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động và một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo hợp đồng lao động trong những ngày không báo trước.

3. Phải hoàn trả cho người sử dụng lao động chi phí đào tạo quy định tại Điều 62 của Bộ luật này."

Người lao động đơn phương trái luật thì cũng không được hưởng trợ cấp thất nghiệp anh nhé.

Nếu như người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì người lao động vẫn được hưởng trợ cấp thôi việc và trợ cấp thất nghiệp (nếu đủ điều kiện);

Nếu như xử lý xử lý kỷ luật sa thải thì không được hưởng trợ cấp thôi việc, vẫn hưởng trợ cấp thất nghiệp (nếu đủ điều kiện hưởng).