Khi nhắc đến chế độ thai sản thì đối tượng được quy định cụ thể đa phần là lao động nữ. Tương tự như những chế độ ưu tiên khác thì lao động nữ sẽ được thanh toán tiền thai sản khi sinh con, qua đó khoản tiền thai sản sẽ giúp đỡ lao động nữ có một khoản trợ cấp.
Vậy khi nào thì lao động nữ hoặc đối tượng được hưởng chế độ thai sản sẽ được thanh toán tiền bảo hiểm thai sản và ngoài số tiền đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) thì người lao động (NLĐ) còn được nhận những khoản nào nữa?
Đối tượng hưởng chế độ thai sản
Để hưởng chế độ thai sản thì trên nguyên tắc loại trừ NLĐ nước ngoài, thì đối tượng được hưởng thai sản phải là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:
Thứ nhất, người làm việc theo các loại hợp đồng sau:
- HĐLĐ không xác định thời hạn.
- HĐLĐ xác định thời hạn.
- HĐLĐ theo mùa vụ.
- Hoặc một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 - 12 tháng.
Thứ hai, người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 01 - 03 tháng.
Thứ ba, cán bộ, công chức, viên chức.
Thứ tư, công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu.
Thứ năm, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp QĐND; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật CAND; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân.
Thứ sáu, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
(Căn cứ Điều 30 Luật Bảo hiểm xã hội 2014)
Điều kiện hưởng chế độ thai sản
Hiện nay, NLĐ cần đáp ứng các điều tại Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 thì mới có thể đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản. Qua đó, nhằm đảm bảo thực hiện đúng đối tượng và công bằng thì NLĐ cần đủ điều kiện sau:
(1) Lao động nữ đang mang thai.
(2) Lao động nữ sau sinh con.
(3) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ.
(4) NLĐ nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi.
NLĐ quy định tại mục (2), (3), (4) phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
NLĐ quy định tại mục (2) đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng BHXH từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
(5) Lao động nữ đặt vòng tránh thai, NLĐ thực hiện biện pháp triệt sản.
(6) Lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con.
Tiền trợ cấp thai sản bao gồm những khoản nào?
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định trong thời gian nghỉ thai sản mà NLĐ không đi làm sẽ được nhận tiền trợ cấp thai sản (chưa tính lương thực nhận) thì NLĐ còn nhận được nhận thêm một khoản tiền trợ cấp cho con là 2 tháng lương cơ sở hiện nay là 1.490.000 đồng/tháng tức 2.980.000 đồng/tháng. Sau ngày 01/7/2023 tiền lương cơ sở sẽ được điều chỉnh lên 1.800.000 triệu đồng.
Bên cạnh việc nhận tiền BHXH và tiền lương cơ sở thì NLĐ khi sinh con còn nhận tiền dưỡng sức sau khi sinh con. Tiền dưỡng sức sau sinh chỉ áp dụng đối với NLĐ sau khi nghỉ hết chế độ thai sản và đi làm lại.
Tháng đi làm lại phải đóng bảo hiểm và không được xin nghỉ không lương. Vậy là người lao động có thể được nhận tiền trợ cấp dưỡng sức sau khi sinh.
Theo đó, nếu NLĐ sinh thường được nghỉ dưỡng sức 5 ngày, sinh phẫu thuật được nghỉ 7 ngày, số ngày nghỉ tính cả ngày nghỉ lễ tết, nghỉ hằng tuần. Ngoài ra, mức trợ cấp 1 ngày được tính bằng 30% mức lương cơ sở, vậy một ngày người lao động nhận được gần 500.000 đồng.
Khi nào được thanh toán tiền bảo hiểm thai sản?
Căn cứ Điều 102 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định thời gian giải quyết chế độ thai sản được quy định như sau:
Trong thời hạn 45 ngày kể từ ngày trở lại làm việc, NLĐ có trách nhiệm nộp hồ sơ hưởng chế độ thai sản cho người sử dụng lao động
Sau đó, trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ từ NLĐ, người sử dụng lao động sẽ phải có trách nhiệm lập hồ sơ nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội.
Trường hợp NLĐ thôi việc trước thời điểm sinh con thì nộp hồ sơ và xuất trình sổ BHXH cho cơ quan bảo hiểm xã hội.
Cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết hồ sơ như sau:
Trường hợp người sử dụng lao động nộp hồ sơ, khi nhận được hồ sơ thì trong thời hạn 10 ngày cơ quan bảo hiểm xã hội phải giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động
Trường hợp người lao động thôi việc trước thời điểm sinh con nộp hồ sơ thì trong thời hạn 05 ngày làm việc cơ quan bảo hiểm xã hội phải giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động kể từ ngày nhận đủ hồ sơ
Lưu ý: Trường hợp cơ quan bảo hiểm xã hội không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người làm hồ sơ.
Như vậy, thời gian tối đa để NLĐ nhận tiền chế độ thai sản là khoảng 20 ngày. Nếu như quá thời gian trên mà người lao động không nhận được tiền hỗ trợ thai sản thì có thể liên hệ với bộ phận phụ trách bảo hiểm hoặc kiến nghị lên các cơ quan cao hơn.
