Vai trò của thẩm phán là giải quyết tranh chấp, bảo vệ công lý, vậy liệu họ có thể tham gia vào hoạt động tư vấn pháp lý cho pháp nhân thương mại để giúp các pháp nhân này tránh các rủi ro pháp lý hay không?

(1) Thẩm phán được quyền tư vấn pháp lý cho pháp nhân thương mại không?

Liên quan đến vấn đề này, Điều 104 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024 có quy định về những việc Thẩm phán không được làm, cụ thể bao gồm:

- Những việc pháp luật quy định cán bộ, công chức không được làm.

- Vi phạm quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp của Thẩm phán.

- Tư vấn cho bị can, bị cáo, đương sự hoặc người tham gia tố tụng khác về vụ án, vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết hoặc tham gia giải quyết.

- Can thiệp trái pháp luật vào việc xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc hoặc lợi dụng ảnh hưởng của mình tác động đến người có trách nhiệm xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc.

- Đem hồ sơ vụ án, vụ việc hoặc tài liệu trong hồ sơ vụ án, vụ việc ra khỏi cơ quan, trừ trường hợp vì nhiệm vụ được giao hoặc được sự đồng ý của người có thẩm quyền.

- Tiếp bị can, bị cáo, đương sự hoặc người tham gia tố tụng khác trong vụ án, vụ việc mà mình có thẩm quyền xét xử, giải quyết không đúng nơi quy định.

- Lạm dụng, lợi dụng quyền lực; sách nhiễu, trì hoãn, gây khó khăn, phiền hà cho người dân, bị can, bị cáo, đương sự, người tham gia tố tụng khác và người tiến hành tố tụng.

- Truy ép, gợi ý cho bị can, bị cáo, đương sự, người tham gia tố tụng khác và người tiến hành tố tụng cung cấp tài liệu, khai báo, trình bày sự việc không khách quan, trung thực.

- Vi phạm quy định của pháp luật về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

- Làm luật sư, công chứng viên, thừa phát lại, trọng tài viên, hòa giải viên, trợ giúp viên pháp lý, đấu giá viên, quản tài viên; tư vấn pháp lý cho pháp nhân thương mại; góp vốn vào công ty luật, văn phòng luật sư, văn phòng công chứng, văn phòng thừa phát lại, trung tâm trọng tài.

Như vậy, chiếu theo quy định trên, Thẩm phán Tòa án không được phép tư vấn pháp lý cho pháp nhân thương mại, cũng như không được làm các ngành nghề như làm luật sư, công chứng viên, thừa phát lại, quản tài viên,...v.v và cũng không được phép góp vốn vào công ty luật, văn phòng luật sư, văn phòng công chứng,...v.v.

Đây là những quy định mới xuất hiện tại Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024, các quy định này thể hiện sự nghiêm túc trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân và duy trì phẩm chất đạo đức nghề nghiệp của Thẩm phán.

Việc cấm các hành vi như tư vấn pháp lý cho pháp nhân thương mại hay can thiệp vào quá trình xét xử là cần thiết để tránh xung đột lợi ích và đảm bảo tính độc lập của hệ thống tư pháp.

(2) Trách nhiệm của Thẩm phán là gì?

Theo quy định tại Điều 103 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024, Thẩm phán có trách nhiệm thực hiện các việc sau:

- Trung thành với Tổ quốc, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, kiên quyết bảo vệ công lý.

- Tôn trọng Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân và chịu sự giám sát của Nhân dân.

- Xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; vô tư, khách quan trong xét xử; chấp hành quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp của Thẩm phán, giữ gìn uy tín của Tòa án.

- Bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo, bị hại, đương sự và những người tham gia tố tụng khác theo quy định của luật.

- Giữ bí mật nhà nước, bí mật công tác theo quy định của pháp luật.

- Học tập, nghiên cứu, rèn luyện, tích lũy kinh nghiệm để nâng cao kiến thức pháp luật, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng xét xử, đạo đức, bản lĩnh chính trị, nghề nghiệp và tính chuyên nghiệp của Thẩm phán.

- Tham gia bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng xét xử, kiến thức xã hội liên quan, về đạo đức, trách nhiệm và ứng xử của Thẩm phán theo quy định của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

- Chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Như vậy, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024 đã đưa ra những quy định rõ ràng về trách nhiệm của Thẩm phán, góp phần xây dựng một nền tư pháp vững mạnh, minh bạch và công bằng.

Những quy định này không chỉ bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn nâng cao uy tín và trách nhiệm của Thẩm phán trong hệ thống pháp luật, từ đó củng cố lòng tin của xã hội vào công lý.