Giao dịch dân sự là sự thoả thuận, thống nhất ý chí các bên, tuy nhiên không phải bao giờ các bên cũng tự nguyện thực hiện nghĩa vụ đã xác lập. Do đó, để bảo đảm quyền lợi các bên tham gia việc cần thiết phải có các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.
Hiện nay, có 09 biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ, bao gồm: cầm cố, thế chấp, đặt cọc, ký quỹ, ký cược, bảo lưu quyền sở hữu, tín chấp, bảo lãnh, cầm giữ tài sản. Trong đó, bảo lưu quyền sở hữu và cầm giữ tài sản là hai biện pháp bảo đảm mới đựợc bổ sung trong Bộ luật Dân sự 2015.
Giống nhau: Các biện pháp bảo đảm nghĩa vụ:
- Do các bên thoả thuận;
- Bổ sung cho hợp đồng chính;
- Ràng buộc các bên thực hiện nghĩa vụ đã xác lập;
- Chỉ áp dụng khi có sự vi phạm nghĩa vụ.
Khác nhau:
Tiêu chí |
Cầm cố |
Thế chấp |
Đặt cọc |
Ký quỹ |
Ký cược |
Bảo lưu quyền sở hữu tài sản |
Tín chấp |
Bảo lãnh |
Cầm giữ tài sản |
Cơ sở pháp lý |
Điều 309-316 |
Điều 317-327 |
Điều 328 |
Điều 330 |
Điều 329 |
Điều 331-334 |
Điều 344-345 |
Điều 335-343 |
Điều 346-350 |
Khái niệm |
Giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ |
Dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia |
Giao cho bên kia một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng |
Bên có nghĩa vụ gửi một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ |
Bên thuê tài sản là động sản giao cho bên cho thuê một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác trong một thời hạn để bảo đảm việc trả lại tài sản thuê |
Bên bán bảo lưu quyền sở hữu cho đến khi nghĩa vụ thanh toán được thực hiện đầy đủ thì mới chuyển giao cho bên mua |
Tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở có thể bảo đảm bằng tín chấp cho cá nhân, hộ gia đình nghèo vay một khoản tiền tại tổ chức tín dụng của pháp luật |
Người thứ ba cam kết với bên có sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ, nếu khi đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. |
Bên có quyền đang nắm giữ hợp pháp tài sản là đối tượng của hợp đồng song vụ được chiếm giữ tài sản trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. |
Chủ thể |
Bên cầm cố; Bên nhận cầm cố |
Bên thế chấp; Bên nhận thế chấp; Bên giữ tài sản (nếu có) |
Bên đặt cọc; Bên nhận đặt cọc |
Bên ký quỹ; Bên có quyền; Tổ chức tín dụng |
Bên ký cược; Bên nhận ký cược |
Bên bán (bên bảo lưu quyền sở hữu); Bên mua |
Bên cho vay; Bên vay; Tổ chức chính trị - xã hội cơ sở |
Bên bảo lãnh; Bên nhận bảo lãnh; Bên được bảo lãnh |
Bên cầm giữ; Bên bị cầm giữ |
Đối tượng |
Tài sản của bên cầm cố, như động sản, các loại giấy tờ có giá |
Tài sản của bên thế chấp, gồm: động sản, bất động sản, tài sản hình thành trong tương lai,… |
Tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác |
Tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá |
Tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác |
Tài sản của bên bán (quyền sở hữu tài sản) |
Tiền |
Tài sản của bên bảo lãnh |
Tài sản chiếm giữ hợp pháp của bên có quyền |
Bản chất |
Bắt buộc phải có sự chuyển giao tài sản |
Không chuyển giao tài sản, chỉ giao các loại giấy tờ chứng minh tình trạng pháp lý của tài sản |
Bảo đảm cho việc giao kết và thực hiện hợp đồng |
Tài sản không giao cho bên có quyền |
Bảo đảm bên thuê sẽ trả lại tài sản thuê |
Ghi nhận quyền sở hữu bên bán |
Bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thuộc trái quyền |
Bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thuộc trái quyền |
Bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của bên vi phạm |
Hình thức |
Phải lập thành văn bản |
Phải lập thành văn bản; Đối với trường hợp luật định phải công chứng, chứng thực |
Phải lập thành văn bản |
|
Không đòi hỏi phải lập thành văn bản |
|
Phải lập thành văn bản |
Phải lập thành văn bản; Đối với trường hợp luật định phải công chứngchứng thực |
|
Hiệu lực đối kháng với người thứ ba |
Có |
Có |
Không
|
Không
|
Không
|
Có |
Không
|
Không
|
Có |
Việc hiểu và nắm rõ quy định của từng biện pháp bảo đảm, cho phép lựa chọn, sử dụng biện pháp phù hợp, từ đó bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích của các bên tham gia giao dịch.