Trong quá trình thực hiện chức năng kiểm sát quyết định công nhận thuận tình ly hôn, VKS đã phát hiện việc vợ chồng chị N, anh T có con khi anh T mới hơn 13 tuổi.
Có con khi chồng mới hơn 13 tuổi
Năm 2014, chị N (sinh năm 1990) và anh T (sinh năm 1995; cùng ngụ huyện H, tỉnh Phú Yên) sau một thời gian tìm hiểu, được sự đồng ý của hai gia đình đã tổ chức lễ cưới và đăng ký kết hôn tại UBND xã.
Trước khi kết hôn, hai người có hai con chung là LKT (sinh năm 2008), LHT (sinh năm 2012), đến năm 2021 thì sinh thêm bé LTK.
Cuộc sống vợ chồng hạnh phúc cho đến hai năm gần đây thì phát sinh mâu thuẫn, bất đồng quan điểm, thường xuyên cãi nhau.
Theo chị N, anh T có quan hệ bất chính với người phụ nữ khác, hai vợ chồng đã ly thân một năm nay, hiện nay tình cảm vợ chồng đã hết. Do đó, chị N làm đơn đề nghị TAND huyện sớm giải quyết cho vợ chồng chị được ly hôn.
Ngày 18-2, TAND huyện H đã ra quyết định công nhận thuận tình ly hôn và sự thỏa thuận của các đương sự là chị N, anh T.
Qua công tác kiểm sát việc giải quyết ly hôn giữa chị N và anh T, thấy năm 2014 hai người tổ chức lễ cưới và đăng ký kết hôn theo quy định. Tuy nhiên, trước đó anh T và chị N đã có với nhau con chung là cháu LKT sinh ngày 20-10-2008.
Hồ sơ thể hiện anh T sinh tháng 1-1995, chị N sinh năm 1990 nên lúc hai người có con chung là cháu LKT thì anh T mới hơn 13 tuổi, còn chị T đã 18 tuổi.
Tranh cãi có xử lý hình sự hay không
Theo khoản 1 Điều 115 BLHS năm 1999, người nào đã thành niên mà giao cấu với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm.
Còn tại khoản 1 Điều 145 BLHS năm 2015 quy định: “Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 142 và Điều 144 của bộ luật này, thì bị phạt tù 1-5 năm”.
Do thời điểm chị N và anh T thực hiện hành vi giao cấu là trước năm 2015 nên theo quy định thì trường hợp này sẽ áp dụng BLHS năm 1999.
Thông thường, trong tội hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu với trẻ em, người phạm tội tham gia với vai trò là người thực hành đều là nam giới. Ở vụ việc nói trên thì ngược lại, chị N là người giao cấu với anh T (là trẻ em đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi).
Điều này đặt ra vấn đề pháp lý là: Chị N có phạm tội giao cấu với trẻ em hay không khi mà thời điểm hai người có con chung đầu lòng, anh T mới hơn 13 tuổi?
Quan điểm thứ nhất cho rằng Điều 115 BLHS năm 1999 chỉ quy định “người nào giao cấu với trẻ em…”, mà không quy định cụ thể “người nào” là nam hay nữ.
Ngoài ra, Nghị quyết 06/2019 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn về các tội liên quan đến xâm hại tình dục cũng không nêu rõ chủ thể của các tội này phải là nam hay nữ.
Do đó, chủ thể của tội xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi nói chung, tội giao cấu với trẻ em nói riêng không phân biệt là nam hay nữ.
Vì vậy, hành vi của chị N giao cấu với anh T là trẻ em chưa đủ 16 tuổi có thể coi là tội phạm và phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
Quan điểm thứ hai thì cho rằng tuy BLHS và nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao quy định như vậy nhưng tiền lệ tố tụng từ trước đến nay chưa thấy có trường hợp nào xử lý hình sự về các tội xâm hại tình dục nói chung, xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi nói riêng mà người phạm tội là phụ nữ ở vai trò người thực hành.
Các vụ án về loại tội này thì phụ nữ chỉ bị truy tố, xét xử với vai trò là đồng phạm (là người tổ chức, người xúi giục hoặc người giúp sức) hoặc là người đã thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác. Do đó, hành vi của chị N không bị xem xét xử lý về hình sự.
Có thể thấy việc một phụ nữ đủ 18 tuổi có hành vi giao cấu với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi như trường hợp của chị N nói trên là rất hiếm gặp trên thực tế.
Tuy nhiên, cần thiết phải có sự giải thích, hướng dẫn cụ thể hơn của cơ quan có thẩm quyền về vấn đề này để bảo đảm việc xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, tránh bỏ lọt tội phạm.
