Rút kinh nghiệm xét xử VAHS trong việc xác định hình phạt tù với người dưới 18 tuổi
1. Nội dung vụ án và quá trình giải quyết
Đêm ngày 19/11/2020, chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ nhặt giữa Võ Tấn Quang (Quang lùn) và Nguyễn Xuân Huy (Huy Ven), Nguyễn Cao Minh Trí (Tèo lực sỹ) đã chuẩn bị một khẩu súng AK (với hộp tiếp đạn có 04 viên đạn), Nguyễn Đức Việt Đăng chuẩn bị 01 khẩu súng tự chế, sau đó cùng Võ Tấn Quang, Phạm Hoàng Anh điều khiển xe mô tô đi tìm nhóm thanh niên Võ Lâm (nhóm Huy Ven) để đánh nhau. Đến khu vực ngã ba đường Đặng Dung - Duy Tân, thấy có nhóm thanh niên đang đuổi theo từ phía sau nghi ngờ là nhóm người của Huy Ven nên Nguyễn Cao Minh Trí đã lấy hộp tiếp đạn lắp vào súng, lên đạn và bắn 2 phát liên tục hướng lên trời; Nguyễn Đức Việt Đăng cũng lấy súng ra hướng ra sau bắn 01 phát. Sau khi bắn, thấy nhóm này vẫn đuổi theo nên Trí đã hướng nòng súng AK về phía nhóm thanh niên phía sau bắn một phát. Viên đạn do Trí bắn đã trúng vào bụng Trần Đức Trọng đang điều khiến xe mô tô đi phía sau cùng chiều gây thương tích với vết thương thủng dạ dày do hỏa khí, với tỷ lệ tổn thương 32%.
Sau khi gây án Trí đã giấu khẩu súng AK vào lùm cây bên đường và điện thoại báo cho Nguyễn Thành Giang (Tý), Quang cũng để xe mô tô lại rồi bỏ chạy. Nguyễn Đức Việt Đăng và Phạm Hoàng Anh đã đến vị trí cất giấu súng AK và lấy súng bỏ vào túi da màu đen kèm theo 02 viên đạn thể thao và 02 viên đạn AK đưa Nguyễn Thành Giang đem túi đựng súng đi cất giấu.
* Bản án hình sự sơ thẩm số 01/2022/HSST ngày 06/01/2022 của TAND tỉnh K đã tuyên các bị cáo phạm tội như sau:
- Áp dụng: điểm n khoản 1 Điều 123; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 5, khoản 3 Điều 57; Điều 58; Điều 38 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Cao Minh Trí 14 (mười bốn) năm tù về tội “Giết người”. Áp dụng: khoản 1 Điều 304; điểm s khoản 1 Điều 51; Điều 38 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Cao Minh Trí 03 (ba) năm tù về tội “Tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng”.
Áp dụng Điều 55 BLHS: Tổng hợp hình phạt với bị cáo Nguyền Cao Minh Trí: 17 (mười bảy) năm tù.
- Áp dụng: điểm n, p khoản 1 Điều 123; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51, khoản 3 Điều 57; Điều 58; Điều 38 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Võ Tấn Quang 11 (mưòi một) năm tù về tội “Giết người”.
- Áp dụng: điểm n khoản 1 Điều 123; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; khoản 3 Điều 57; Điều 58; Điều 38 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Phạm Hoàng Anh 09 (chín) năm tù về tội “Giết người”. Áp dụng: khoản 1 Điều 304; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 38 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Phạm Hoàng Anh 22 (hai mươi hai) tháng tù về tội “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng”.
Áp dụng Điều 55 BLHS: Tổng hợp hình phạt với bị cáo Phạm Hoàng Anh: 10 năm 10 tháng tù.
- Áp dụng: Điểm n khoản 1 Điều 123; điểm s khoản 1 Điều 51; khoản 2 Điều 101; khoản 3 Điều 102; Điều 58 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Đức Việt Đăng 06 (sáu) năm 06 (sáu) tháng tù về tội “Giết người”.
Áp dụng Điều 104 Bộ luật hình sự: Tổng hợp hình phạt với bản án số 67/2021/HS-ST ngày 17/6/2021 của TAND thành phố K bị cáo Nguyễn Đức Việt Đăng phải chịu hình phạt chung cho cả hai bản án là: 08 (tám) năm 06 (sáu) tháng tù.
- Áp dụng: khoản 1 Điều 304; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 38 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Thành Giang 24 (hai mươi bốn) tháng tù về tội “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng”. Thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt tạm giữ, tạm giam ngày 30/11/2020.
- Ngoài ra bản án còn tuyên về xử lý vật chứng và án phí và quyền kháng cáo theo quy định pháp luật.
* Bản án hình sự phúc thẩm số 66/2022/HS-PT ngày 21/3/2022 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã chấp nhận đơn kháng cáo của bị cáo Nguyền Đức Việt Đăng sửa một phần Bản án sơ thẩm số 01/2022/HSST ngày 06/01/2022 của TAND tỉnh K. Áp dụng: Điểm n khoản 1 Điều 123; điểm s khoản 1 Điều 51; Điều 57; khoản 2 Điều 101; khoản 3 Điều 102; Điều 58 Bộ luật hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Đức Việt Đăng 04 (bốn) năm tù về tội “Giết người”.
2. Vấn đề cần rút kinh nghiệm
Tòa án nhân dân tỉnh K quyết định hình phạt tù đối với bị cáo Nguyễn Đức Việt Đăng không đúng quy định pháp luật, vì: Nguyễn Đức Việt Đăng khi thực hiện hành vi phạm tội chỉ mới 15 tuổi 9 tháng 07 ngày, bị cáo phạm tội cùng với các đồng phạm khác thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt theo quy định tại Điều 57 BLHS. Hội đồng xét xử cấp sơ thẩm xử phạt bị cáo 06 năm 06 tháng tù về tội “Giết người” theo quy định tại khoản 1 Điều 123 BLHS, là có vi phạm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật để xét xử người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội chưa đạt theo quy định tại khoản 2 Điều 101 và khoản 3 Điều 102 Bộ luật hình sự.
“Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù”;
Khoản 3 Điều 102 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:
“Mức hình phạt cao nhất áp dụng đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội chưa đạt không quá một phần ba mức hình phạt cao nhất quy định tại Điều 100 và 101 của Bộ luật này”.
Theo những quy định trên thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng đối vói bị cáo Nguyễn Đức Việt Đăng là 04 năm tù. Bản án sơ thẩm tuyên phạt bị cáo 06 năm 06 tháng tù là vượt quá mức án tối đa mà luật quy định.