Theo Luật Đất đai 2024 thì những trường hợp nào có thể chuyển mục đích sử dụng đất mà không cần phải xin phép? Trường hợp này cần tuân thủ những nguyên tắc về quy hoạch nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

(1) Những trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất không cần phải xin phép

Tại Khoản 11 Điều 3 Luật Đất đai 2024 (dự kiến có hiệu lực thi hành từ 01/8/2024) có quy định chuyển mục đích sử dụng đất là việc người sử dụng đất thay đổi từ mục đích sử dụng đất này sang mục đích sử dụng đất khác theo quy định. 

Mặc dù tính đến thời điểm hiện tại chưa có những văn bản hướng dẫn cụ thể, tuy nhiên, tại Khoản 3 Điều 121 Luật Đất đai 2024 có quy định ngoài 07 trường hợp thuộc Khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai 2024 thì người dân sẽ không phải xin phép chuyển mục đích sử dụng từ cơ quan có thẩm quyền, cụ thể:

- Chuyển đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang loại đất khác trong nhóm đất nông nghiệp.

- Chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp.

- Chuyển các loại đất khác sang đất chăn nuôi tập trung khi thực hiện dự án chăn nuôi tập trung quy mô lớn.

- Chuyển đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang loại đất phi nông nghiệp khác được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất.

- Chuyển đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở.

- Chuyển đất xây dựng công trình sự nghiệp, đất sử dụng vào mục đích công cộng có mục đích kinh doanh sang đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp.

- Chuyển đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất thương mại, dịch vụ sang đất thương mại, dịch vụ.

Theo đó, nếu không thuộc 07 trường hợp đã kể trên, người dân có thể thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất mà không cần phải xin phép các cơ quan có thẩm quyền.

(2) Chuyển mục đích sử dụng đất không phải xin phép cần tuân thủ những nguyên tắc về quy hoạch nào?

Mặc dù việc chuyển mục đích không phải xin phép nhưng tại đây vẫn cần phải đăng ký biến động thế nên vẫn cần phải phù hợp với quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt. 

Theo đó, tại Điều 123 Luật Đất đai 2024 có quy định cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất là UBND cấp huyện. Còn đối với trường hợp còn lại thì sẽ thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh. Tuy nhiên, vẫn cần phải có các căn cứ nhất định khi xét chuyển mục đích sử dụng đất. 

Cụ thể, theo quy định tại khoản 3 và 5 Điều 116 Luật Đất đai 2024, căn cứ để chuyển mục đích sử dụng đất như sau: 

- Đối với đất thuộc các công trình, dự án dự kiến thực hiện trong năm; dự án bố trí đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số (nếu có).

- Diện tích đất để đấu giá quyền sử dụng đất, các dự án thu hồi đất trong năm, dự án tái định cư, đất sản xuất dự kiến bồi thường cho người có đất thu hồi thì căn cứ vào: Kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện đã được phê duyệt. 

Quyết định đầu tư theo quy định Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư Quyết định chấp thuận nhà đầu tư Văn bản phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư 

- Đối với dự án tại khoản 4 Điều 67 Luật Đất đai 2024 thì căn cứ vào: 

+ Quyết định đầu tư.

+ Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư.

+ Quyết định chấp thuận nhà đầu tư.

+ Văn bản phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư 

- Trường hợp là đất nông nghiệp trong khu dân cư, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất chuyển sang đất ở hoặc chuyển từ đất phi nông nghiệp không phải đất ở sang đất ở thì căn cứ theo quy hoạch sử dụng đất cấp huyện/quy hoạch chung/quy hoạch phân khu theo quy định về quy hoạch đô thị đã được phê duyệt. 

Như vậy, trường hợp chuyển mục đích sử dụng tuy không phải xin phép nhưng người dân vẫn cần phải tuân thủ theo nguyên tắc đảm bảo với quy hoạch cũng như kế hoạch sử dụng đất của khu vực như đã nêu trên.