Tình huống đặt ra là công ty có phát sinh ký hợp đồng lao động với một số người. Tuy nhiên, đơn vị trốn không đóng BHXH thì phần tiền lương trả cho người lao động có được ghi nhận chi phí tiền lương được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN hay không?
Theo đó, liên quan đến vấn đề này trước đây có Công văn 3884/TCT-CS năm 2013 chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp do Tổng cục Thuế ban hành hướng dẫn và quy định về ghi nhận chi phí hợp lý được trừ khi tính thu nhập chịu thuế TNDN tại Điều 4 Thông tư 96/2015/TT-BTC thì không có quy định nào về việc doanh nghiệp không đóng bảo hiểm xã hội cho nhân viên mình thì chi phí tiền lương trả cho họ không được tính vào chi phí được trừ. Ở đây chúng ta tách ra hai sự việc riêng rẽ:
– Liên quan đến vấn đề bảo hiểm xã hội: Nếu công ty không tham gia, đóng bảo hiểm cho người lao động nêu họ thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì doanh nghiệp sẽ bị phạt chậm nộp và truy thu bảo hiểm khi cơ quan bảo hiểm phát hiện ra doanh nghiệp không đóng bảo hiểm theo quy định tại Luật bảo hiểm. Trong một số trường hợp còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
– Liên quan đến chi phí hợp lý được trừ khi tính thu nhập chịu thuế TNDN, quy định hiện hành tại Thông tư 96/2015/TT-BTC thì chi phí tiền lương của doanh nghiệp nếu có đầy đủ chứng từ sẽ được tính vào chi phí được trừ. Liên quan tiền lương thì sẽ được ghi nhận trong Hợp đồng lao động, Thỏa ước lao động, quy chế tài chính của đơn vị,...
Các trường hợp phải tham gia BHXH bắt buộc được quy định tại Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 như sau:
Điều 2. Đối tượng áp dụng
1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:
a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;
...
h) Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương;
Theo đó, nếu đơn vị có ký HĐLĐ từ đủ 1 tháng trở lên mà không đóng BHXH cho họ thì bị xử lý về mặt BHXH theo nội dung đã trao đổi nêu trên, còn chi phí tiền lương vẫn được ghi nhận như thông thường.
