Dùng nhục hình là gì? Hành vi dùng nhục hình đối với phạm nhân bị xử lý như thế nào theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 và những đối tượng phạm tội này thường là ai?

Nhục hình là gì?

Dùng nhục hình được hiểu là hành vi của người có thẩm quyền trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đã dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc dùng các thủ đoạn khác gây tổn hại đến tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự đối với người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo, người bị kết án và những người tham gia tố tụng khác.

Vì là dùng nhục hình đối với phạm nhân nên chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt, chỉ có những người có thẩm quyền trong hoạt động như: điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hình sự như: Thủ trưởng, Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra; Viện trưởng, Phó viện trưởng Viện kiểm sát; Chánh án, Phó chánh án Toà án; Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thư ký Toà án, các cán bộ trong các Nhà tạm giữ, Trại tạm giam, Trại giam (Ban giám thị, Quản giáo) mới có thể thực hiện được tội phạm này.

Mức phạt đối với hành vi dùng nhục hình

Mức hình phạt đối với tội này được chia thành ba khung, cụ thể như sau:

Căn cứ theo Điều 373 Bộ luật Hình sự 2015 quy định người nào trong hoạt động tố tụng, thi hành án hoặc thi hành các biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc mà dùng nhục hình hoặc đối xử tàn bạo, hạ nhục nhân phẩm của người khác dưới bất kỳ hình thức nào thì bị phạt tù theo khung 1 của tội này.

Theo đó:

Khung 1: Có mức hình phạt là phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Khung 2: Phạm tội một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02-07 năm:

-  Phạm tội 02 lần trở lên;

-  Đối với 02 người trở lên;

-  Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

-  Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

-  Gây thương tích hoặc gây thiệt hại về sức khỏe cho người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 60%.

Khung 3: Phạm tội một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07năm đến 12 năm:

- Gây thương tích hoặc gây thiệt hại về sức khỏe cho người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên;

- Làm người bị nhục hình tự sát;

Khung 4: Phạm tội làm người bị nhục hình chết, thì bị phạt tù từ 12-20 năm hoặc tù chung thân.

Ngoài hình phạt tù thì hành vi phạm tội này còn bị áp dụng hình phạt bổ sung theo khoản 5 Điều 373 Bộ luật Hình sự 2015.

Như vậy, hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này, chỉ cần người phạm tội thực hiện hành vi dùng nhục hình là tội phạm đã hoàn thành. Khi đó, sẽ dựa trên mức độ, tính chất của hành vi phạm tội mà áp dụng một trong các khung phạt trên.

Ngoài ra, căn cứ vào Điều 10 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân:

“Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Không ai bị bắt nếu không có quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang”.

Việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, việc bắt, tạm giữ, tạm giam người phải theo quy định này. Theo đó, nghiêm cấm tra tấn, bức cung, dùng nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe của con người.“

–  Trong giai đoạn điều tra, việc hỏi cung bị can phải được thực hiện theo đúng trình tự quy định tại Điều 183 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Căn cứ vào Khoản 5 Điều 183 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên bức cung, dùng nhục hình đối với bị can thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.

–  Hình phạt đối với hành vi nhục hình bức cung được quy định tại Điều 373 nói trên và Điều 374 Bộ luật hình sự 2015 được sửa đổi bởi điểm t Khoản 1 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, như sau:

Người nào trong hoạt động tố tụng mà sử dụng thủ đoạn trái pháp luật ép buộc người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung phải khai ra thông tin liên quan đến vụ án, vụ việc, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Mức phạt cao nhất của tội này có thể tù chung thân trong trường hợp:

- Làm người bị bức cung chết;

- Dẫn đến làm oan người vô tội;

- Dẫn đến bỏ lọt tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; người thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Cũng theo Khoản 5 tại Điều 374 Bộ luật Hình sự 2015 quy định người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề từ 01- 05 năm.