Năm 2014 qua đi, nhiều biến đổi về kinh tế, chính trị, xã hội tác động ít nhiều đến cuộc sống người dân. Để kịp thời quản lý sự biến đổi đó, nhiều Luật được thay đổi để phù hợp với tình hình hiện nay. Cùng điểm qua các thông tin nổi bật có hiệu lực trong năm nay:
1/ Sửa đổi nhiều chính sách thuế
- Thuế thu nhập doanh nghiệp:
+ Dỡ bỏ trần chi quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới, tiếp tân, khánh tiết, hội nghị, hỗ trợ tiếp thị, hỗ trợ chi phí liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh 15% cho doanh nghiệp.
+ Áp dụng thuế suất 15% đối với TNDN trồng trọt, chăn nuôi, chế biến trong lĩnh vực nông nghiệp và thủy sản không thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
+ Khoản chi cho hoạt động giáo dục nghề nghiệp được tính là chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.
+ Mở rộng đối tượng áp dụng thuế suất 10% trong 15 năm đối với thu nhập của doanh nghiệp:
Từ thực hiện dự án đầu tư mới sản xuất sản phẩm thuộc Danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển thuộc một trong các tiêu chí:
* Hỗ trợ cho công nghệ cao theo quy định của Luật công nghệ cao.
* Hỗ trợ cho sản xuất sản phẩm các ngành: dệt - may; da - giầy; điện tử - tin học; sản xuất lắp ráp ô tô; cơ khí chế tạo mà các sản phẩm này tính 01/01/2015 trong nước chưa sản xuất được hoặc sản xuất được nhưng phải đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật của Liên minh Châu Âu (EU) hoặc tương đương
Từ thực hiện dự án đầu tư trong lĩnh vực sản xuất, trừ dự án sản xuất mặt hàng chịu thuế TTĐB và dự án khai thác khoáng sản, có quy mô vốn đầu tư tối thiểu 12.000 tỷ đồng, sử dụng công nghệ phải được thẩm định theo Luật công nghệ cao, Luật khoa học và công nghệ, thực hiện giải ngân tổng vốn đầu tư đăng ký không quá 5 năm kể từ ngày được phép đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư.
- Thuế thu nhập cá nhân:
+ Thu nhập của cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống không thuộc thu nhập chịu thuế.
+ Thu nhập từ tiền lương, tiền công của thuyền viên là người Việt Nam làm việc cho các hãng tàu nước ngoài hoặc các hãng tàu Việt Nam vận tải quốc tế; thu nhập của cá nhân là chủ tàu, cá nhân có quyền sử dụng tàu và cá nhân làm việc trên tàu từ hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp phục vụ hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản xa bờ được miễn thuế.
+ Cá nhân kinh doanh sẽ nộp thuế theo tỷ lệ doanh thu đối với từng lĩnh vực, ngành nghề sản xuất, kinh doanh:
a) Phân phối, cung cấp hàng hoá: 0,5%;
b) Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 2%
Riêng hoạt động cho thuê tài sản, đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số, đại lý bán hàng đa cấp: 5%;
c) Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hoá, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 1,5%;
d) Hoạt động kinh doanh khác: 1%.
+ Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản trong biểu thuế toàn phần được hưởng mức thuế suất 2%
- Thuế giá trị gia tăng: Chuyển mặt hàng phân bón; thức ăn gia súc, gia cầm và thức ăn cho vật nuôi khác; máy móc, thiết bị chuyên dùng cho sản xuất nông nghiệp từ đối tượng chịu thuế suất 5% sang đối tượng không chịu thuế.
- Thuế tài nguyên: Chuyển từ đối tượng được miễn thuế sang đối tượng không chịu thuế đối với nước thiên nhiên dùng cho nông nghiệp, lâm nghiệp, diêm nghiệp.
- Quản lý thuế:
+ Bỏ quy định phạt chậm nộp thuế 0.07%/ngày tính trên số tiền thuế chậm nộp vượt quá 90 ngày và giữ nguyên mức phạt chậm nộp 0.05%/ngày tính trên số tiền thuế chậm nộp.
+ Trường hợp người nộp thuế cung ứng hàng hoá, dịch vụ được thanh toán bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước nhưng chưa được thanh toán dẫn đến nợ thuế thì không phải nộp tiền chậm nộp nhưng không vượt quá số tiền ngân sách nhà nước chưa thanh toán.
Các quy định trên có hiệu lực kề từ 01/01/2015. (Căn cứ Luật sửa đổi các Luật về thuế 2014)
- Thuế xuất khẩu, nhập khẩu
Tiếp tục tăng thuế nhập khẩu đối với:
+ Xăng máy bay, trừ loại sử dụng làm nhiên liệu máy bay phản lực: 20% (tăng thêm 13%)
(Căn cứ Điều 1 Thông tư 213/2014/TT-BTC)
Giảm thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng:
+Xe ô tô có nội thất được thiết kế như căn hộ (mã hàng 8703.23.40; 8703.24.70) giảm từ 67% xuống còn 64%.
+Xe bốn bánh chủ động (mã hàng 8703.24.51, 8703.24.91) giảm từ 59% xuống còn 55%.
+Xe có động cơ để vận tải hàng hóa tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 5 tấn (mã hàng 8704.10.23) giảm từ 59% xuống còn 56%.
+Mô tô và xe đạp có động cơ phụ trợ, có hoặc không có thùng xe bên cạnh; mô tô thùng (mã hàng 8711.50.90) giảm 47% xuống 40%.
+Cá, đông lạnh, trừ phi-lê cá và các loại thịt khác thuộc nhóm 03.04 (mã hàng 0303.19.00) giảm từ 19% xuống còn 18%.
(Căn cứ Điều 1 Thông tư 173/2014/TT-BTC)
Hạt nhựa PolyPropylene dạng nguyên sinh dùng để sản xuất màng propylen định hướng hai chiều (BOPP) được hưởng mức thuế suất 0%.
(Căn cứ Điều 2 Thông tư 186/2014/TT-BTC có hiệu lực từ 22/01/2015).
2/ Không đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam sẽ không còn làm căn cứ bị mất quốc tịch Việt Nam
Quy định trên có hiệu lực kể từ ngày 26/06/2014.
Ngoài ra, người Việt Nam định cư ở nước ngoài chưa mất quốc tịch Việt Nam mà không có giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam thì đăng ký với cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài để được xác định có quốc tịch Việt Nam và cấp Hộ chiếu Việt Nam.
(Căn cứ Luật Quốc tịch Việt Nam 2014)
3/ Rút ngắn thời hạn nộp tờ khai hải quan
Từ 01/01/2015, thời gian nộp tờ khai hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu chậm nhất là 04 giờ trước khi phương tiện vận tải xuất cảnh; đối với hàng hóa xuất khẩu gửi bằng dịch vụ chuyển phát nhanh thì chậm nhất là 02 giờ.
(Căn cứ Luật Hải quan 2014)
4/ Siết chặt đào tạo nghề công chứng
Từ 01/01/2015, bắt đầu siết chặt đào tạo nghề công chứng, cụ thể:
- Tăng thời gian đào tạo công chứng lên 12 tháng;
- Tăng thời gian hành nghề lên 05 năm đối với thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên, luật sư đồng thời phải tham gia khóa bồi dưỡng nghề trong 03 tháng mới được miễn đào tạo nghề.
Văn phòng công chứng được phép chuyển nhượng nếu đã hoạt động được 02 năm; công chứng viên chuyển nhượng sẽ không được phép thành lập Văn phòng công chứng mới trong thời hạn 05 năm.
Đồng thời, mở rộng quyền cho công chứng viên:
- Thêm quyền công chứng bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài và ngược lại;
- Thêm quyền chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký trong giấy tờ, văn bản.
(Căn cứ Luật Công chứng 2014)
5/ Cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Quy định này tại Luật hôn nhân gia đình 2014 có hiệu lực từ 01/01/2015. Cụ thể:
- Vợ chồng có quyền nhờ người mang thai hộ khi đáp ứng đủ các điều kiện:
a) Có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản;
b) Vợ chồng đang không có con chung;
c) Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
- Người được nhờ mang thai hộ phải có các điều kiện:
a) Là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ;
b) Đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần;
c) Ở độ tuổi phù hợp và có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về khả năng mang thai hộ;
d) Trường hợp người phụ nữ mang thai hộ có chồng thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng;
đ) Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
6/ Điều kiện để người nước ngoài thường trú tại Việt Nam
Người nước ngoài được xét cho thường trú nếu có chỗ ở hợp pháp, có thu nhập ổn định bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam và thuộc các trường hợp sau:
- Người nước ngoài có công lao, đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam được nhà nước Việt Nam tặng huân chương hoặc danh hiệu vinh danh nhà nước,
- Người nước ngoài là nhà khoa học, chuyên gia đang tạm trú tại Việt Nam (phải được Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ quản lý nhà nước về lĩnh vực đó đề nghị),
- Người nước ngoài được cha, mẹ, vợ, chồng, con là công dân Việt Nam đang thường trú tại Việt Nam bảo lãnh (nhưng phải tạm trú tại Việt Nam liên tục từ 3 năm trở lên).
Quy định này có hiệu lực từ 01/01/2015. (Căn cứ Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014)
7/ Khám chữa bệnh trái tuyến vẫn được thanh toán BHYT
Từ ngày 01/01/2015, người có thẻ BHYT tự đi khám bệnh, chữa bệnh không đúng tuyến được thanh toán như sau:
(Trừ các đối tượng sau: Người dân tộc thiểu số và người thuộc hộ gia đình nghèo tham gia BHYT đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, người tham gia BHYT đang sinh sống tại xã đảo, huyện đảo)
- Bệnh viện tuyến trung ương: 40% chi phí điều trị nội trú.
- Bệnh viện tuyến tỉnh: 60% chi phí điều trị nội trú từ nay đến 31/12/2020. Kể từ 01/01/2021 là 100% chi phí điều trị nội trú.
- Bệnh viện tuyến huyện: 70% chi phí khám bệnh, chữa bệnh từ nay đến 31/12/2015. Kể từ 01/01/2016 là 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh.
Ngoài ra, trường hợp cấp cứu, người tham gia BHYT được khám bệnh, chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở khám chữa bệnh nào và phải xuất trình thẻ BHYT cùng với Chứng minh nhân dân Trẻ em dưới 06 tuổi chỉ phải xuất trình thẻ BHYT.
- Trường hợp chuyển tuyến điều trị, người tham gia BHYT phải có hồ sơ chuyển viện của cơ sở khám chữa bệnh. Nếu khám lại theo yêu cầu điều trị phải có giấy hẹn khám lại của cơ sở khám chữa bệnh.
(Căn cứ Luật bảo hiểm y tế sửa đổi 2014)
8/ Tăng thời hạn 30 năm giao đất nông nghiệp
Cụ thể: thời hạn giao đất cho hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp được tính chung là 50 năm; trường hợp thuê đất thì thời hạn tối đa không quá 50 năm.
Thời hạn đất được giao cho tổ chức sản xuất nông lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và nhằm mục đích thương mại, đầu tư… là không quá 50 năm.
Riêng các dự án vốn đầu tư lớn nhưng chậm thu hồi, dự án đầu tư vào địa bàn khó khăn thì thời hạn giao đất không quá 70 năm.
Quy định trên có hiệu lực từ 01/07/2014.
(Căn cứ Luật đất đai 2013)
9/ Thêm điều kiện để trở thành nhà thầu
Đối với tổ chức:
- Đã đăng ký trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia;
- Bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định tại Điều 6 của Luật đấu thầu 2013;
- Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu;
- Có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn;
- Phải liên danh với nhà thầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước đối với nhà thầu nước ngoài khi tham dự thầu quốc tế tại Việt Nam, trừ trường hợp nhà thầu trong nước không đủ năng lực tham gia vào bất kỳ phần công việc nào của gói thầu.
Đối với cá nhân thì điều kiện trở thành nhà thầu cũng được bổ sung quy định: không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu.
Quy định này có hiệu lực từ 01/07/2014. (Căn cứ Luật đấu thầu 2013)
10/ Bắt buộc đóng góp Quỹ phòng chống thiên tai
Quy định này có hiệu lực từ 01/05/2014, Cụ thể:
Tổ chức kinh tế (kể cả trong và ngoài nước) tại địa bàn; công dân Việt Nam từ 18 tuổi đến hết tuổi lao động có nghĩa vụ đóng góp bắt buộc vào Quỹ phòng chống thiên tai tại địa phương.
(Căn cứ Luật phòng, chống thiên tai 2013)
11/ NLĐ làm việc theo hợp đồng mùa vụ từ đủ 3 tháng trở lên phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp
Từ 01/01/2015, quy định trên có hiệu lực. Ngoài ra, người sử dụng lao động (kể cả sử dụng dưới 10 lao động) cũng phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
(Căn cứ Luật việc làm 2013)
12/ Từ 01/07/2014 được phép kinh doanh dịch vụ phòng cháy chữa cháy
Theo Luật phòng cháy, chữa cháy sửa đổi 2013, kinh doanh dịch vụ phòng cháy chữa cháy (PCCC) là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện mới.
Theo đó, kinh doanh dịch vụ PCCC bao gồm:
- Tư vấn thiết kế, thẩm định, giám sát; tư vấn kiểm tra, kiểm định kỹ thuật; thi công, lắp đặt hệ thống PCCC; tư vấn chuyển giao công nghệ PCCC; sản xuất, lắp ráp phương tiện, thiết bị PCCC;
- Huấn luyện, hướng dẫn về nghiệp vụ PCCC;
- Kinh doanh phương tiện, thiết bị, vật tư PCCC.
13/ Các trường hợp CQNN được từ chối tiếp công dân
Từ 01/7/2014, việc tiếp công dân phải bảo đảm công khai, dân chủ, kịp thời; thủ tục đơn giản, thuận tiện; giữ bí mật và bảo đảm an toàn cho người tố cáo; bảo đảm khách quan…
Tuy nhiên, có những trường hợp cho phép người tiếp công dân được quyền từ chối tiếp công dân:
- Người trong tình trạng say do dùng chất kích thích, người mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
- Người có hành vi đe dọa, xúc phạm cơ quan, tổ chức, đơn vị, người tiếp công dân, người thi hành công vụ hoặc có hành vi khác vi phạm nội quy nơi tiếp công dân;
- Người khiếu nại, tố cáo đã được tiếp, giải thích, hướng dẫn nhưng vẫn cố tình khiếu nại, tố cáo kéo dài;
- Trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
(Căn cứ Luật tiếp công dân 2013)
14/ NLĐ được quyền trực tiếp nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản
Quy định này có hiệu lực từ 01/01/2015. Trước đây, người lao động muốn yêu cầu mở thủ tục phá sản phải thông qua đại diện, theo quy định mới, người lao động có quyền trực tiếp nộp đơn.
(Căn cứ Luật Phá sản 2014)
15/ Bổ sung một số loại công trình được miễn giấy phép xây dựng
Từ 01/01/2015, thêm các loại công trình sau đây được miễn giấy phép xây dựng:
- Công trình thuộc dự án đầu tư XD được TTg, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND các cấp quyết định đầu tư
- Công trình XD tạm phục vụ cho công trình chính
- Công trình XD thuộc dự án KCN, KCX, Khu công nghệ cao có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được thẩm định và phê duyệt
- Nhà ở thuộc dự án phát triển đô thị, phát triển nhà ở có quy mô <7 tầng, diện tích sàn < 500m2 có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được phê duyệt
- Công trình sửa chữa, cải tạo làm thay đổi kiến trúc mặt ngoài không tiếp giáp với đường trong đô thị có yêu cầu về quản lí kiến trúc.
(Căn cứ Luật Xây dựng 2014)
16/ Sửa đổi Luật giao thông đường thủy nội địa
Từ 01/01/2015, Luật giao thông đường thủy nội địa sửa đổi 2014 có hiệu lực. Có một số điểm mới như sau:
- Cấm giao phương tiện cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường thủy nội địa.
- Nồng độ cồn tối đa cho phép khi điều khiển phương tiện hạ xuống còn 50 mg/100 ml máu hoặc 0,25 mg/1 lít khí thở.
- Phương tiện thủy nội địa không có động cơ trọng tải toàn phần từ 01 - 15 tấn phải có GCN đăng ký phương tiện thủy nội địa; ghi rõ số lượng người được phép chở…
