Tôi ký kết hợp đồng lao động với công ty R, với loại hợp đồng không thời hạn. Công ty giữ bằng gốc của tôi, và lập bản thỏa thuận sử dụng biện pháp bằng tiền để áp đặt người lao động nếu tôi nghỉ trước thời hạn, vì rất cần việc nên tôi có ký vào bản thỏa thuận. Tôi làm việc tại công ty hơn 3 năm thì do mẹ già ở quê nhà bị ốm nặng nên tôi xin nghỉ không lương 2 tháng theo đơn xin nghỉ việc không lương ngày 24-10-2015 để về chăm sóc mẹ già. Tôi về công ty để thanh toán số tiền còn lại mà công ty chưa trả lương cho tôi của năm 2015 thì lãnh đạo công ty lại giảm 50% tiền lương so với hợp đồng đã được ký kết và tôi phải đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) theo hình thức tự nguyện trong 2 tháng nghỉ việc không lương của năm 2015. Hết thời gian nghỉ việc không lương tôi trở lại công ty xin lãnh đạo bố trí tiếp tục công tác thì lãnh đạo công ty hứa chờ khi có việc sẽ bố trí. Đến nay hơn 3 tháng nhưng chờ mãi chẳng thấy việc đâu, tôi rất hoang mang khi chờ việc từ phía công ty nên tôi quyết định làm đơn chấm dứt hợp đồng ngày 7-3-2016 và yều cầu công ty chốt BHXH, hoàn trả toàn bộ hồ sơ và bằng đại học (gốc) và giải quyết chế độ chờ, nghỉ việc cho tôi. Sau hơn 30 ngày nộp đơn không thấy công ty R trả lời, tôi viết đơn khiếu nại gửi đến công ty nhưng sau 45 ngày cũng chẳng thấy công ty trả lời, tôi viết đơn khiếu nại lần 2 gửi cho công ty và Thanh tra Sở LĐ-TBXH. Sở LĐ-TBXH yêu cầu công ty giải quyết khiếu nại thì lúc này công ty mới viết thông báo mời tôi đến công ty để giải quyết. Ngày 13-4-2016, tôi về công ty để giải quyết khiếu nại theo đúng yêu cầu của công ty. Khi giải quyết khiếu nại tôi yêu cầu công ty viết biên bản làm việc có ý kiến hai bên một cách khách quan nhưng công ty không viết và thay vào đó là bản thông báo có ý kiến một chiều. Đến thời điểm hiện tại (ngày 22-4-2016) công ty không đồng ý giải quyết chế độ chờ việc, nghỉ việc, lương còn lại năm 2015 thậm chí không trả bằng gốc để tôi xin việc tại nơi làm việc mới nên tôi viết đơn này gửi luật sư tư vấn giúp. Vậy tôi xin được hỏi: Công ty R giữ bằng đại học (gốc) thì có đền bù thiệt hại khi tôi không có hồ sơ để xin việc tại nơi làm việc mới hay không? Tôi có phải trả khoản tiền theo bản thỏa thuận đó không? Chế độ chờ việc, nghỉ việc công ty không giải quyết có đúng không? Tôi có phải đóng BHXH 100% của các tháng chờ việc (đến nay đã hơn 6 tháng) theo yêu cầu của công ty có đúng không? Mong luật sư tư vấn giúp. Xin chân thành cảm ơn.
Theo Khoản 1, Điều 20, Bộ luật Lao động năm 2012, một trong những hành vi người sử dụng lao động không được làm khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động là giữ bản chính giấy tờ tuỳ thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động. Theo quy định này, bạn có thể yêu cầu công ty R hoàn trả ngay lập tức văn bằng gốc của bạn. Đối với vấn đề bồi thường thiệt hại vì không có hồ sơ để xin việc tại nơi làm việc mới, bạn có quyền khởi kiện dân sự công ty R và có nghĩa vụ chứng minh thiệt hại đã xảy ra đối với bạn.
Về thỏa thuận trừ tiền nếu nghỉ việc trước thời hạn, mặc dù không nắm rõ nội dung của bản thỏa thuận, nhưng chúng tôi cho rằng, về nguyên tắc, đây là một thỏa thuận trái luật nên bạn có thể yên tâm rằng, trong trường hợp bị trừ tiền, bạn có thể được pháp luật bảo vệ.
Căn cứ theo quy định tại Khoản 3, Điều 85, Luật BHXH năm 2014, người lao động không làm việc và không hưởng tiền lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì không đóng BHXH tháng đó. Thời gian này không được tính để hưởng BHXH, trừ trường hợp nghỉ việc hưởng chế độ thai sản. Như vậy, trong khoảng thời gian bạn không làm việc, thì cả hai bên, công ty và người lao động không phải tham gia BHXH.
Đối với việc xin nghỉ không lương 2 tháng, đây là một trường hợp tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động do hai bên thỏa thuận. Căn cứ theo Điều 33, Bộ luật Lao động năm 2012, trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày hết thời hạn tạm hoãn hợp đồng lao động, người lao động phải có mặt tại nơi làm việc và người sử dụng lao động phải nhận người lao động trở lại làm việc, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác. Do đó, nếu công ty bạn không bố trí công việc khi bạn quay trở lại thì công ty đã vi phạm các quy định của pháp luật.
Hiện nay, do bạn đã nộp đơn nghỉ việc và hai bên đang hoàn tất các thủ tục để chấm dứt hợp đồng lao động, do thông tin bạn đưa ra không đầy đủ nên chúng tôi đề nghị, nếu cảm thấy công ty giải quyết chưa hợp tình, hợp lý, bạn hãy nộp đơn đề nghị hòa giải đến Phòng LĐ-TBXH nơi công ty có trụ sở để hòa giải viên lao động vào cuộc. Khi đó, các vấn đề đúng - sai theo quy định của pháp luật hiện hành sẽ được làm sang tỏ hơn.
