Tiền án, tiền sự là gì? Phân biệt tiền án, tiền sự

Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp câu hỏi của chị như sau:

1. Tiền án là gì? Tiền sự là gì?

Pháp luật hiện hành chưa có văn bản nào quy định cụ thể về hai khái niệm này. Tuy nhiên trước đây, Nghị quyết 01-HĐTP ngày 18/10/1990 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (đã hết hiệu lực) có đề cập đến vấn đề này như sau:

“Người đã được xóa án thì không coi là có tiền án. Người đã được xóa kỷ luật, xóa việc xử phạt vi phạm hành chính (tức là đã được coi như chưa bị kỷ luật, chưa bị xử phạt vi phạm hành chính) thì không coi là có tiền sự. Đối với các quyết định xử lý của cơ quan, đoàn thể, tổ chức xã hội mà pháp luật chưa quy định thời hạn để được coi như chưa bị xử lý, nếu tính từ ngày ra quyết định xử lý đến ngày phạm tội đã quá 1 năm, thì không coi là có tiền sự nữa. Đối với các quyết định xử lý của cơ quan, đoàn thể, tổ chức xã hội mà pháp luật chưa quy định thời hạn để được coi như chưa bị xử lý, nếu tính từ ngày ra quyết định xử lý đến ngày phạm tội đã quá 1 năm, thì không coi là tiền sự nữa.”

Như vậy thông qua quy định trên, có thể hiểu:

“Tiền sự” là tình trạng một người bị xử lý kỷ luật, đã bị xử phạt hành chính, chưa được xóa kỷ luật, xóa việc xử phạt vi phạm hành chính hoặc chưa đáp ứng điều kiện về thời hạn để được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính. Nói cách khác, tiền sự được đặt ra do phát sinh trách nhiệm hành chính.

Tương tự vậy, “Tiền án” là tình trạng một người có hành vi vi phạm pháp luật, được đặt ra do phát sinh trách nhiệm hình sự, đã bị kết án nhưng chưa được xóa án tích. Tiền án được đặt ra do phát sinh trách nhiệm hình sự.

2. Thời hạn xóa tiền án, tiền sự

Người phạm tội đã bị kết án, đã được xóa án tích thì sẽ được coi như là không có tiền án, chưa từng bị kết án.

03 trường hợp được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 của Việt Nam bao gồm:

- Đương nhiên được xóa án tích (Điều 70 BLHS)

- Xóa án tích theo quyết định của tòa án (Điều 71 BLHS)

- Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt (Điều 72 BLHS)

Về cách tính thời hạn xóa án tích, Điều 73 BLHS quy định như sau:

- Thời hạn để xóa án tích quy định tại Điều 70 và Điều 71 của Bộ luật này căn cứ vào hình phạt chính đã tuyên.

- Người bị kết án chưa được xóa án tích mà thực hiện hành vi phạm tội mới và bị Tòa án kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật thì thời hạn để xóa án tích cũ được tính lại kể từ ngày chấp hành xong hình phạt chính hoặc thời gian thử thách án treo của bản án mới hoặc từ ngày bản án mới hết thời hiệu thi hành.

- Người bị kết án trong trường hợp phạm nhiều tội mà có tội thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích, có tội thuộc trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án thì căn cứ vào thời hạn quy định tại Điều 71 của Bộ luật này Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người đó.

- Người được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại cũng được coi như đã chấp hành xong hình phạt.

Một người khi được coi như chưa bị xử lý vi phạm hành chính thì sẽ được coi là không có tiền sự.

Điều 7 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định về thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính đối với cá nhân, tổ chức như sau:

- 06 tháng, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt cảnh cáo mà không tái phạm;

- 01 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hành chính khác mà không tái phạm;

- Từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà không tái phạm.

Ngoài ra đối với Cá nhân bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, thời hạn được coi là chưa bị xử ký hành chính như sau:

- 02 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính mà không tái phạm;

- 01 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính mà không tái phạm.

3. Phân biệt tiền án, tiền sự

Dưới đây là bảng phân tích lại một số điểm khác biệt cơ bản giữa hai khái niệm này như sau: