Thao túng thị trường chứng khoán bị xử lý ra sao năm 2024?

Chào chị, ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Thao túng thị trường chứng khoán là gì?

Thao túng thị trường chứng khoán có thể được hiểu là hành vi cố ý thực hiện các giao dịch mua bán chứng khoán sai quy định nhằm tạo ra cung cầu giả tạo, đẩy giá chứng khoán lên hoặc hạ một cách không có cơ sở kinh tế thực tế, gây tác động xấu đến thị trường và làm thiệt hại cho các nhà đầu tư.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 156/2020/NĐ-CP về các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán bao gồm:

“Thao túng thị trường chứng khoán” là việc thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán quy định tại khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán 2019, gồm một, một số hoặc tất cả các hành vi dưới đây:

- Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;

- Đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua, bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;

- Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;

- Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;

- Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;

- Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

-  Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng để thực hiện việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo; giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác mua, bán để thao túng giá chứng khoán; kết hợp hoặc sử dụng các phương pháp giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để thao túng giá chứng khoán. (Khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán 2019)

Như vậy, thao túng thị trường chứng khoán là hành vi cố ý tạo cung cầu giả tạo để đẩy giá chứng khoán lên hoặc xuống, gây thiệt hại đến thị trường và nhà đầu tư. Việc thao túng thị trường chứng khoán dẫn đến một số hậu quả như:

+ Làm sai lệch giá trị thực của chứng khoán, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

+ Gây mất niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán.

+ Gây mất ổn định thị trường chứng khoán.

2. Mức xử phạt hành chính đối với vi phạm thao túng thị trường chứng khoán

Theo quy định tại Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP sửa đổi bởi khoản 30 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP về mức xử phạt đối với hành vi vi phạm thao túng thị trường chứng khoán như sau:

- Phạt tiền 10 lần khoản thu trái pháp luật nhưng không thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định 156/2020/NĐ-CP đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán.

Trường hợp không có khoản thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo khoản thu trái pháp luật thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định 156/2020/NĐ-CP thì áp dụng mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định 156/2020/NĐ-CP để xử phạt.”

Đồng thời, ngoài việc phạt tiền 10 lần khoản thu trái pháp luật vi phạm thao túng thị trường chứng khoán còn phải chịu:

- Xử phạt bổ sung:

+ Đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ chứng khoán có thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, chi nhánh công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam có hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP;

+ Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán có thời hạn từ 18 tháng đến 24 tháng đối với người hành nghề chứng khoán có hành vi vi phạm quy định tại khoán 1 Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP.

- Buộc khắc phục hậu quả:

Buộc nộp lại khoản thu trái pháp luật có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP.

Ngoài ra, cá nhân, tổ chức có hành vi thao túng thị trường chứng khoán còn có thể chịu hình phạt tù lên đến 07 năm.

>> Xem thêm: Tội thao túng thị trường chứng khoán theo quy định Bộ luật Hình sự

3. Một vài vụ án về thao túng thị trường chứng khoán lớn nhất tại Việt Nam

Vụ án thao túng giá cổ phiếu FLC: Ông Trịnh Văn Q, cựu Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FLC, đã bị khởi tố và bắt tạm giam về tội thao túng thị trường chứng khoán. Ông Q bị cáo buộc đã bán chui 74,8 triệu cổ phiếu FLC vào ngày 10/1/2022, thu về khoảng 563 tỷ đồng. Hành vi này đã khiến giá cổ phiếu FLC giảm mạnh, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư.

Vụ án thao túng giá cổ phiếu Louis Holdings: Ông Đỗ Thành N, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Louis Holdings, đã bị khởi tố và bắt tạm giam về tội thao túng thị trường chứng khoán. Ông N bị cáo buộc đã sử dụng nhiều phương thức khác nhau để thao túng giá cổ phiếu của một số công ty thành viên của Louis Holdings, thu về lợi nhuận bất chính.

Vụ án thao túng giá cổ phiếu APS, API và IDJ: Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án hình sự Thao túng thị trường chứng khoán xảy ra tại Công ty cổ phần Chứng khoán châu Á Thái Bình Dương (mã Ck: APS), Công ty cổ phần Đầu tư châu Á Thái Bình Dương (mã Ck: API) và Công ty cổ phần Đầu tư IDJ Việt Nam (mã Ck: IDJ). Theo cơ quan điều tra, các bị can đã sử dụng nhiều tài khoản giao dịch để tạo ra cung cầu giả tạo, đẩy giá cổ phiếu APS, API và IDJ lên cao, thu về lợi nhuận bất chính.

Các vụ án này đã gây thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư và làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Để ngăn chặn tình trạng thao túng thị trường chứng khoán, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bản án liên quan đến chứng khoán như:

- Bản án về tranh chấp hợp đồng giao dịch ký quỹ chứng khoán số 84/2022/DS-ST

- Bản án về yêu cầu tuyên bố hợp đồng chứng khoán vô hiệu số 182/2022/DS-PT