Rút kinh nghiệm vụ án hành chính về phương án bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất

1. Nội dung vụ án

Nhà và quyền sử dụng đất tại thửa số 52, tờ bản đồ số 15, diện tích 114,3m (số xx Đinh Tiên H) và thửa số 51, tờ bản đồ số 15, diện tích 116,9m (30 Hùng V nay là xx Đinh Tiên H), thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk là của cụ Nguyễn T và cụ Tôn Nữ Thị H tạo lập khi còn sống, hai cụ có 05 người con được hưởng thừa kế, gồm: Nguyễn Thị Ngọc T, Nguyễn Thị Ngọc T, Nguyễn Anh T, Nguyễn Thị Ngọc N, Nguyễn Thị Ngọc N và Nguyễn Anh V là con riêng của ông Nguyễn T.

Bà Nguyễn Thị Ngọc N có con là Nguyễn Thái T, sinh năm 2002, có sổ hộ khẩu số 160036915, do Công an thành phố Buôn Ma Thuột cấp đổi ngày 29/7/2008, đăng ký hộ khẩu thường trú tại số nhà 30 Hùng V (tức xx Định Tiên Hoàng), ngoài nơi ở này thì hộ gia đình bà không có nơi ở nào khác. Do điều kiện kinh tế khó khăn nên gia đình đi làm ăn xa thỉnh thoảng mới về.

Bà Nguyễn Thị Ngọc N có con là Nguyễn Quốc H, có sổ hộ khẩu số 160036729, do Công an thành phố Buôn Ma Thuột cấp đổi ngày 29/7/2008, đăng ký hộ khẩu thường trú tại số nhà 30 Hùng V (tức xx Đinh Tiên H), ngoài nơi ở này thì hộ gia đình bà không có nơi ở nào khác. Do điều kiện kinh tế khó khăn nên gia đình đi làm ăn xa thỉnh thoảng mới về.

Ông Nguyễn Anh T có vợ là Nguyễn Thị Hồng, có con là Nguyễn Anh P, sinh năm 1998 và Nguyễn Anh Đ, sinh năm 2000, theo sổ hộ khẩu số 160416539, do Công an thành phố Buôn Ma T cấp ngày 18/8/2016, đăng ký hộ khẩu thường trú tại số nhà 30 Hùng V (tức xx Đinh Tiên H) và kinh doanh buôn bán hàng ăn sáng tại đây từ năm 2016 đến khi bị thu hồi đất.

Bà Nguyễn Thị Ngọc T có chồng là ông Du Hưng Th, có con là Du Thiện T, sinh năm 1993, đăng ký hộ khẩu thường trú xxx Hùng V, phường Tự An, thành phố Buôn Ma Thuột. Theo xác nhận ngày 02/3/2022 của Đội Thuế phường Tự An và của UBND phường Tự An, thì ông Du Hưng Th làm nghề kinh doanh tại 30 Hùng V (cũ) nay là xx Đinh Tiên H, thành phố Buôn Ma Thuột, MST: 6000175226, cấp ngày 10/10/1998; Giấy phép kinh doanh số 4CK-23/4/1997, do UBND thành phố Buôn Ma Thuột cấp, nay đã nghỉ kinh doanh.

Bà Nguyễn Thị Ngọc T và gia đình có chỗ ở tại 08 Đinh Tiên H, phường Tự An, thành phố Buôn Ma Th (thửa đất số 26, tờ bản đồ số 14, phường Tự An).

Ông Nguyễn Anh V và gia đình có chỗ ở tại 38 A Ma J, phường Tân L, thành phố Buôn Ma Th.

Ngày 11/9/2019, UBND thành phố Buôn Ma Th ban hành Quyết định số 6361/QĐ-UBND thu hồi 114,3 m2 tại thửa 52, tờ bản đồ số 15 và Quyết định số 6362/QĐ-UBND thu hồi 116,9m2 tại thửa 51, tờ bản đồ số 15 để xây dựng công trình Mở rộng Trung tâm văn hoá tỉnh Đắk Lắk. Cùng ngày 11/9/2019, UBND thành phố Buôn Ma Th ban hành Quyết định số 6370/QĐ-UBND về phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chi phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất để xây dựng công trình: Mở rộng Trung tâm văn hoá tỉnh Đắk Lắk (đợt 1), kèm theo “Bảng tính kinh phí chi tiết bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, công trình mở rộng Trung tâm văn hoá tỉnh Đắk Lăk", đối với phần giao đất tái định cư và hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho ông Nguyễn Anh T thì không có tên tái định cư cho hộ gia đình bà Nguyễn Thị Ngọc N và hộ gia đình bà Nguyễn Thị Ngọc N, đồng thời không phê duyệt về khoản tiền hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho hộ gia đình ông Nguyễn Anh T và hộ ông Du Hưng Th, có vợ là bà Nguyễn Thị Ngọc T. Ông Nguyễn Anh T không chấp nhận nên UBND thành phố Buôn Ma Th ban hành Quyết định cưỡng chế thu hồi đất và tiến hành cưỡng chế.

Ông Nguyễn Anh T khởi kiện yêu cầu Toà án nhân dân tỉnh Đắk Lắk giai quyết, vì cho rằng UBND thành phố Buôn Ma Th áp giá bồi thường đối với 02 thửa đất bị thu hồi và áp giá đối với 02 thửa đất tái định cư là không phù hợp, chưa thoả đáng; huy một phần “Bảng tính kinh phí chi tiết bồi thường khi Nhà nước ta hồi đất công trình mở rộng Trung tâm văn hoá tỉnh, thành phố Buôn Ma Thuột” ban hành kèm theo Quyết định số 6570/QĐ-UBND ngày 11/9/2017 của UBND Thành phố Buôn Ma Thuột đối với phần diện tích đất Ông: buộc UBND thành phố Buôn Ma Thuột phải áp giá bồi thường phù hợp với quy định và bố trí tái định cư cho Ông và các anh chị em thưởng trú tại nhà và đất bị thu hồi; xem xét lại giá đất giao tái định cư cho người có đất bị thu hải phù hợp vả công bằng, yêu cầu UBND thành phố Buồn Ma Th chịu trách nhiệm đối với quyết định trái pháp luật và bồi thường thiệt hại do hành vi cưỡng chế trái pháp luật gây ra; xử lý hành vi vi phạm của Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố Buôn Ma Th trong việc thực hiện thi hành công vụ trong lĩnh vực đất đai.

2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Theo khoản 2 Điều 6 Nghị định 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định: “Trường hợp trong hộ gia đình quy định tại Khoản 1 Điều này là trong hộ có nhiều thế hệ, nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất ở thu hồi nếu đủ điều kiện để tách thành từng hộ gia đình riêng theo quy định của phản luận về cư trả hoặc có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng một (01) thửa đất ở thu hồi thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ vào quỹ đất ở, nhà ở tái định cư và tình hình thực tế tại địa phương quyết định thức đất ở, và ở tái định cư cho từng hộ gia đình.", Tại thời điểm UBND thành phố Buôn Ma Thuột thu hồi các thửa đất của cụ Tuôi và cụ Huế thì trên thửa đất số 51, tờ bản đồ số 15, diện tích 116,9m" (30 Hùng V nay là xx Đinh Tiên H có nhiều gia đinh sinh sống như: Hộ gia đình ông Nguyễn Anh Tủ, hộ gia đình bà Nguyễn Thị Ngọc N và hộ gia đình bà Nguyễn Thị Ngọc N, đồng thời hộ gia đình ông Nguyễn Anh T còn kinh doanh buôn bán hàng ăn sáng tại đây từ năm 2016 tại thửa đất này; hộ gia đình ông Du Hưng Th làm nghề kinh doanh tại thửa đất số 52, tờ bản đồ số 15, diện tích 1143m (số xx Đinh Tiên H), nhưng quyết định số 6370/QĐ-UBND ngày 11/9/2017 của UBND thảnh phố Buôn Ma Thuột “Quyết định về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chi phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng công trình: Mở rộng Trung tâm văn hoá tỉnh Đắk Lắk (đợt 1), kèm theo “Bảng tính kinh phí chi tiết bổi thưởng, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, công trình mở rộng Trung tâm văn hoá tỉnh Đắk Lắk” không phê duyệt đối với phần giao đất tái định cư cho các hộ gia đình cùng chung sống tại thửa đất số 52, tờ bản đồ số 15, diện tích 114,3m" (số xx Đinh Tiên H) như đã nêu trên là chưa đúng quy định của pháp luật.

Theo quy định tại Điều 83 Luật đất đai và Điều 2 Nghị định 47/2014/NĐCP ngày 15/5/2014 của Chính phủ, thi hộ gia đình có đất ở kết hợp kinh doanh, dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân khi có đất bị thu hồi được Nhà nước hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm nhưng Quyết định số 6370/QĐ-UBND ngày 11/9/2017 của UBND thành phố Buôn Ma T chưa xem xét giải quyết khoản tiền hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho hộ gia đình ông Nguyễn Anh T tại thửa đất số 52, tờ bản đồ số 15 và hộ ông Du Hưng Th tại thủa đất số 51, tờ bản đồ số 15 30 Hùng V (cũ) nay là 16 4 Đinh Tiên H, thành phố Buôn Ma Thuột) là chưa đúng quy định của pháp luật.

Toà án cấp sơ thẩm xét xử quyết định bảo toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Anh T là chưa đúng với sự thật khách quan của vụ án.

Toà án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Anh T, Huỳ một phần Quyết định 6370/QĐ-UBND ngày 11/9/2019 của UBND thảnh phố Buôn Ma Thuột đối với phần giao đất tái định cư và họ trợ đào tạo, chuyễn đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho ông Nguyễn Anh T. Buộc UBND thành phố Buôn Ma Thuột xem xét giải quyết lại việc giao đất tái định cư và thực hiện việc xem xét hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho ông Nguyễn Anh T là người thừa kế của cụ Nguyễn Tuổi và Tôn Nữ Thị H theo đúng quy định của pháp luật.

Trong vụ án này, Viện kiểm sát nhân dân cấp sơ thẩm chưa phát hiện, chưa yêu cầu Toà cấp sơ thẩm xác minh, thu thập tài liệu, chứng chỉ để làm rõ đối với các hộ gia đình ông Nguyễn Anh T, bà Nguyễn Thị Ngọc Nhi tung, bà Nguyễn Thị Ngọc N cùng chung sống trên một thửa đất ở thu hồi như đã nêu trên, các hộ gia đình ông Nguyễn Anh T và hộ ông Du Hưng Th có đất ở kết hợp kinh doanh, dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân khi có đất bị thu hồi như đã nêu trên để từ đó đưa ra quan điểm giải quyết vụ án đúng đắn và đã đề nghị Toà án cấp sơ thẩm bác yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Anh T là chưa bảo đảm sự thật khách quan của vụ án.

Xem chi tiết Thông báo 28/TB-VKS-HC ngày 26/4/2022 tại file đính kèm.