Quy trình hiến tạng hợp pháp tại Việt Nam hiện nay

Chào anh, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Hiến tạng như thế nào thì hợp pháp?

Hiến tạng là hành động tự nguyện cho đi mô hoặc bộ phận cơ thể của mình (như tim, gan, thận, phổi, da, giác mạc,...) khi còn sống hoặc sau khi chết để cứu chữa người bệnh hoặc nhằm mục đích nhân đạo khác.

Theo quy định tại Điều 5 Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006 thì người từ đủ mười tám tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống, sau khi chết và hiến xác.

Theo đó, việc hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác phải tuân thủ các quy tắc sau (Điều 4 Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006):

- Tự nguyện đối với người hiến, người được ghép.

- Vì mục đích nhân đạo, chữa bệnh, giảng dạy hoặc nghiên cứu khoa học.

- Không nhằm mục đích thương mại.

- Giữ bí mật về các thông tin có liên quan đến người hiến, người được ghép, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định thêm về các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 11 Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006, bao gồm:

- Lấy trộm mô, bộ phận cơ thể người; lấy trộm xác.

- Ép buộc người khác phải cho mô, bộ phận cơ thể người hoặc lấy mô, bộ phận cơ thể của người không tự nguyện hiến.

- Mua, bán mô, bộ phận cơ thể người; mua, bán xác.

- Lấy, ghép, sử dụng, lưu giữ mô, bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại.

- Lấy mô, bộ phận cơ thể ở người sống dưới mười tám tuổi.

- Ghép mô, bộ phận cơ thể của người bị nhiễm bệnh theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định.

- Cấy tinh trùng, noãn, phôi giữa những người cùng dòng máu về trực hệ và giữa những người khác giới có họ trong phạm vi ba đời.

- Quảng cáo, môi giới việc hiến, nhận bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại.

- Tiết lộ thông tin, bí mật về người hiến và người được ghép trái với quy định của pháp luật.

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm sai lệch kết quả xác định chết não.

Như vậy, không phải chỉ cần người hiến tạng tự nguyện hiến thì sẽ được hiến tạng cho người khác. Mà việc hiến tạng này còn không được nhằm mục đích thương mại, vì mục đích nhân đạo, chữa bệnh, giảng dạy... và không thuộc các trường hợp bị pháp luật nghiêm cấm.

2. Thủ tục đăng ký hiến tạng đối với người còn sống

Căn cứ tại Điều 12 Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006 quy định về thủ tục đăng ký hiến tạng ở người sống như sau:

Bước 1: Người có đủ điều kiện hiến tạng theo quy định pháp luật bày tỏ nguyện vọng hiến tạng của mình với cơ sở y tế.

Bước 2: Khi nhận được thông tin của người có nguyện vọng hiến tạng, cơ sở y tế có trách nhiệm thông báo cho Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.

Bước 3: Khi nhận được thông báo về trường hợp hiến tạng, Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người có trách nhiệm thông báo cho cơ sở y tế quy định tại Điều 16 của Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006 để tiến hành các thủ tục đăng ký cho người hiến.

Bước 4: Khi nhận được thông báo của Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, cơ sở y tế lấy, ghép tạng có trách nhiệm sau đây:

- Trực tiếp gặp người hiến để tư vấn về các thông tin có liên quan đến hiến, lấy tạng người;

- Hướng dẫn việc đăng ký hiến theo mẫu đơn; thực hiện việc kiểm tra sức khỏe cho người hiến;

- Báo cáo danh sách người đăng ký hiến tạng ở người sống cho Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.

Việc đăng ký hiến tạng ở người sống có hiệu lực kể từ khi cơ sở y tế nhận đơn đăng ký hiến tạng ở người sống.

3. Người hiến tạng có những quyền lợi gì?

Theo quy định tại Điều 17 Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006, người đã hiến mô sẽ được chăm sóc, phục hồi sức khỏe miễn phí ngay sau khi thực hiện việc hiến mô tại cơ sở y tế. Ngoài ra, người đã hiến bộ phận cơ thể người còn có các quyền lợi sau đây:

- Được chăm sóc, phục hồi sức khỏe miễn phí ngay sau khi thực hiện việc hiến bộ phận cơ thể người tại cơ sở y tế và được khám sức khỏe định kỳ miễn phí;

- Được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí;

- Được ưu tiên ghép mô, bộ phận cơ thể người khi có chỉ định ghép của cơ sở y tế;

- Được tặng Kỷ niệm chương vì sức khỏe nhân dân theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế.