Quan hệ với người tâm thần một cách tự nguyện vẫn phạm tội hiếp dâm?

Cụ thể, tại bản án 37/2019/HSST ngày 16/05/2019 về tội hiếp dâm của Toà án nhân dân huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước như sau:

“Hoàng Huỳnh Đ thuê phòng số 05 nhà trọ “Nhật Thi” (nhà trọ) tại tổ 1, ấp 8, xã M, huyện Ch của bà Vũ Thị Nhật T làm chủ để sống một mình và đi làm công nhân tại Khu công nghiệp Minh Hưng III. Trong thời gian thuê phòng trọ, Đ biết chị Quách Thị Huệ Th (tên thường gọi là Bé), sinh ngày 17 tháng 6 năm 2001 bị bệnh tâm thần nên không thể giao tiếp, nói lớn và rõ nghĩa như người bình thường và đang sống cùng với cha, mẹ tại phòng trọ số 01 nhà trọ.

Khoảng 19 giờ, Đ đi bộ đến cửa hàng tạp hóa của anh Lợi mua 01 chai nước suối và thấy chị Th đang đứng gần phòng số 01. Sau đó, Đ cầm chai nước quay lại hỏi chị Th có uống nước không, chị Th lắc đầu (nghĩa là không uống), Đ hỏi tiếp: “có người yêu chưa?”, chị Th tiếp tục lắc đầu, Đ nói: “yêu anh nha”, chị Th gật đầu (nghĩa là đồng ý yêu Đ). Đ dùng điện thoại di động để soi đường đi trước, chị Th đi theo sau đến khu đất trống có nhiều bụi cỏ, lùm cây cạnh dãy nhà trọ của ông Lợi để quan hệ tình dục với chị Th...”

Tòa án đã tuyên bị cáo  Hoàng Huỳnh Đ phạm tội ‘’hiếp dâm’’, xử phạt bị cáo hai (02) năm tù.

Hành vi cấu thành tội phạm, mức hình phạt, khung hình phạt của tội hiếp dâm được quy định tại Điều 141 trong Bộ luật hình sự 2015 như sau:

Điều 141. Tội hiếp dâm

1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

c) Nhiều người hiếp một người;

d) Phạm tội 02 lần trở lên;

đ) Đối với 02 người trở lên;

e) Có tính chất loạn luân;

g) Làm nạn nhân có thai;

h) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

i) Tái phạm nguy hiểm.

...”

Trong trường hợp trên, Hoàng Huỳnh Đ đã lợi dụng tình trạng không tự vệ được của nạn nhân để cố ý quan hệ tình dục, nghĩa là có dấu hiệu của tội hiếp dâm. Trong một số trường hợp, có thể nạn nhân tâm thần vẫn có khả năng nhận biết được  hành vi của người khác nhưng do bị hạn chế về khả năng nhận thức nên đã không đánh giá hết được tính chất nguy hiểm cũng như hậu quả của hành vi đó, bởi vậy việc giao cấu với người tâm thần - dù nạn nhân tự nguyện- vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, khi một người quan hệ tình dục với một người bị bệnh tâm thần thì phải phân ra hai trường hợp.

- Nếu người đó biết rõ nạn nhân bị bệnh tâm thần mà vẫn cố tình quan hệ để thỏa mãn thì vẫn phạm tội hiếp dâm.

- Trường hợp, đối tượng thực hiện hành vi không biết nạn nhân bị tâm thần (giữa hai người không quen biết nhau từ trước và nạn nhân cũng không có bất cứ dấu hiệu bất thường gì để buộc người khác nhận biết là họ bị tâm thần) đồng thời hai bên tự nguyện quan hệ tình dục (nạn nhân đã đủ 18 tuổi trở lên) thì hành vi này có thể không cấu thành Tội hiếp dâm.

Nhiều người đối chiếu vào luật và cho rằng để cấu thành tội hiếp dâm phải có hành vi ‘’dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực” hoặc thủ đoạn khác để “giao cấu trái ý muốn” mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhưng, việc quan hệ tình dục giữa một người nam đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự với người nữ mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi luôn bị coi là hiếp dâm, bởi người mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi được coi là không có năng lực tự vệ.