Nguyên tắc xác định thiệt hại khi bị xâm phạm quyền tác giả

Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Nguyên tắc xác định thiệt hại do xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ

Theo quy định tại khoản 1 Điều 204 Luật sở hữu trí tuệ thiệt hại do hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, như sau:

- Thiệt hại về vật chất bao gồm các tổn thất về tài sản, mức giảm sút về thu nhập, lợi nhuận, tổn thất về cơ hội kinh doanh, chi phí hợp lý để ngăn chặn, khắc phục thiệt hại;

- Thiệt hại về tinh thần bao gồm các tổn thất về danh dự, nhân phẩm, uy tín, danh tiếng và những tổn thất khác về tinh thần gây ra cho tác giả của tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học; người biểu diễn; tác giả của sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, giống cây trồng.

Như vậy, dựa vào mức độ thiệt hại được xác định trên cơ sở các tổn thất thực tế, chứng cứ về thiệt hại do các bên cung cấp và tính toán mức độ thiệt hại mà chủ thể quyền sở hữu trí tuệ phải chịu do hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây ra.

2. Các căn cứ được coi là có tổn thất thực tế

 Theo quy định tại khoản 2 Điều 69 Nghị định 17/2023/NĐ-CP về các căn cứ được coi là có tổn thất thực tế, khi có đủ các căn cứ sau:

- Lợi ích vật chất hoặc tinh thần là có thực và thuộc về người bị thiệt hại: Lợi ích vật chất hoặc tinh thần là kết quả (sản phẩm) của quyền tác giả và người bị thiệt hại là người có quyền hưởng lợi ích vật chất hoặc tinh thần đó.

- Người bị thiệt hại có khả năng đạt được lợi ích: Người bị thiệt hại có thể đạt được (thu được) lợi ích vật chất hoặc tinh thần đó trong điều kiện nhất định nếu không có hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan xảy ra.

- Có sự giảm sút hoặc mất lợi ích của người bị thiệt hại sau khi hành vi xâm phạm quyền tác giả xảy ra so với khả năng đạt được lợi ích đó khi không có hành vi xâm phạm và hành vi xâm phạm là nguyên nhân trực tiếp gây ra sự giảm sút, mất lợi ích đó: Trước khi xảy ra hành vi xâm phạm, người bị thiệt hại đã có lợi ích vật chất hoặc tinh thần và sau khi hành vi xâm phạm xảy ra người bị thiệt hại bị giảm sút hoặc mất lợi ích mà họ đạt được trước khi có hành vi xâm phạm; giữa hành vi xâm phạm và sự giảm sút, mất lợi ích đó phải có mối quan hệ nhân quả.

Như vậy, để được bồi thường thiệt hại do quyền tác giả bị xâm phạm và bị tổn thất thì chủ sở hữu phải chứng minh được tổn thất thực tế đồng thời cần có đủ các căn cứ trên.

3. Các dạng thiệt hại khi bị xâm phạm đến quyền tác giả

(a) Thiệt hại về tinh thần

Theo quy định Điều 70 Nghị định 17/2023/NĐ-CP về thiệt hại về tinh thần, như sau:

- Các tổn hại về danh dự, nhân phẩm, uy tín, danh tiếng và tổn hại khác về tinh thần gây ra cho tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan do quyền tác giả bị xâm phạm dẫn đến bị tổn hại về danh dự, nhân phẩm, bị giảm sút hoặc mất đi sự tín nhiệm, uy tín, danh tiếng, lòng tin vì bị hiểu nhầm, thời gian chịu đựng tổn thất, mức độ đau thương, buồn phiền, mất mát về tình cảm và đến mức cá nhân, tổ chức vi phạm phải xin lỗi, cải chính công khai, bồi thường thiệt hại về mặt tinh thần.

(b) Thiệt hại về tài sản

Theo quy định Điều 71 Nghị định 17/2023/NĐ-CP về thiệt hại tài sản được xác định theo mức độ giảm sút hoặc bị mất về giá trị tính được thành tiền của đối tượng quyền tác giả.

(c) Giảm sút về thu nhập, lợi nhuận

Theo quy định Điều 72 Nghị định 17/2023/NĐ-CP về giảm sút về thu nhập, lợi nhuận:

- Thu nhập, lợi nhuận thu được do trực tiếp, gián tiếp khai thác, sử dụng đối tượng quyền tác giả;

- Thu nhập, lợi nhuận thu được do cho thuê đối tượng quyền tác giả là bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính;

- Thu nhập, lợi nhuận thu được do chuyển giao quyền sử dụng quyền tác giả;

- Thu nhập, lợi nhuận thu được do chuyển nhượng quyền sở hữu quyền tác giả.

Lưu ý: Các mức giảm sút này sẽ được xác định theo một hoặc các căn cứ tại khoản 2 Điều này.

(d) Tổn thất về cơ hội kinh doanh

Theo quy định khoản 2 Điều 73 Nghị định 17/2023/NĐ-CP về tổn thất về cơ hội kinh doanh, như sau:

Tổn thất về cơ hội kinh doanh là thiệt hại về giá trị tính được thành tiền của khoản thu nhập đáng lẽ người bị thiệt hại có thể có được khi thực hiện các khả năng quy định nhưng thực tế không có được khoản thu nhập đó do hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan gây ra.

4. Bản án tranh chấp liên quan đến sở hữu trí tuệ

- Bản án về tranh chấp tên miền số 1684/2018/KDTM-ST

- Bản án về tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ số 774/2019/DSPT

- Bản án về tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ số 213/2014/DS-ST

- Bản án 1158/2017/DS-ST ngày 06/09/2017 về tranh chấp quyền tác giả. 

Từ khóa: Quyền tác giả | Xác định thiệt hại | Sở hữu trí tuệ | Tổn thất thực tế | Các dạng thiệt hại | Bản án |