Người phạm tội dưới 16 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không?

Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Người phạm tội dưới 16 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không?

Căn cứ Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự:

Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.

Như vậy, người phạm tội dưới 16 tuổi, cụ thể là từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng theo quy định.

2. Người phạm tội dưới 16 tuổi bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những tội nào?

Căn cứ khoản 2 Điều 12 Bộ luật hình sự 2015 thì người phạm tội dưới 16 tuổi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự ở các tội sau đây 

(1) Tội giết người

(2) Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

(3) Tội hiếp dâm

(4) Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi

(5) Tội cưỡng dâm

(6) Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi

(7) Tội mua bán người

(8) Tội mua bán người dưới 16 tuổi

(9) Tội mua bán người dưới 16 tuổi

(10) Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản

(11) Tội cưỡng đoạt tài sản

(12) Tội cướp giật tài sản

(13) Tội trộm cắp tài sản

(14) Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản

(15) Tội sản xuất trái phép chất ma túy

(16) Tội tàng trữ trái phép chất ma túy

(17) Tội vận chuyển trái phép chất ma túy

(18) Tội mua bán trái phép chất ma túy

(19) Tội chiếm đoạt chất ma túy

(20) Tội tổ chức đua xe trái phép

(21) Tội đua xe trái phép

(22) Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử

(23) Tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử

(24) Tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác

(25) Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

(26) Tội khủng bố

(27) Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia

(28) Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự

3. Khi xét xử người dưới 16 tuổi phải đáp ứng nguyên tắc gì?

Căn cứ Điều 7 Thông tư 02/2018/TT-TANDTC quy định nguyên tắc xét xử vụ án hình sự có bị cáo, người bị hại dưới 18 tuổi như sau:

- Khi xét xử vụ án hình sự thuộc thẩm quyền của Tòa gia đình và người chưa thành niên xét xử tại Phòng xét xử thân thiện, Tòa án phải thực hiện các quy định sau đây:

+ Phòng xử án phải được bố trí thân thiện, bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người dưới 18 tuổi theo đúng quy định.

+ Thẩm phán mặc trang phục làm việc hành chính của Tòa án nhân dân (không mặc áo choàng);

+ Việc tổ chức phiên tòa và bảo vệ phiên tòa thực hiện theo quy định.

+ Đối với những vụ án có người bị hại là người dưới 18 tuổi bị xâm hại tình dục, bị bạo hành hoặc bị mua bán thì Tòa án phải xét xử kín;

+ Đối với những vụ án khác có yêu cầu của người dưới 18 tuổi, người đại diện của họ hoặc để giữ bí mật đời tư, bảo vệ người dưới 18 tuổi thì Tòa án cũng có thể xét xử kín nhưng phải tuyên án công khai theo quy định.

+ Không xét xử lưu động đối với vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi.

- Khi xét xử vụ án hình sự thuộc thẩm quyền của Tòa gia đình và người chưa thành niên xét xử tại Phòng xử án hình sự có bị cáo, người bị hại là người dưới 18 tuổi, Tòa án phải thực hiện như sau:

+ Việc tổ chức phiên tòa và bảo vệ phiên tòa thực hiện theo quy định.

+ Đối với những vụ án có người bị hại là người dưới 18 tuổi bị xâm hại tình dục, bị bạo hành hoặc bị mua bán thì Tòa án phải xét xử kín;

+ Đối với những vụ án khác có yêu cầu của người dưới 18 tuổi, người đại diện của họ hoặc để giữ bí mật đời tư, bảo vệ người dưới 18 tuổi thì Tòa án cũng có thể xét xử kín nhưng phải tuyên án công khai theo quy định.

+ Không xét xử lưu động đối với vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi.

Trân trọng!