Mục đích báo cáo tài chính là gì? Nguyên tắc và yêu cầu lập báo cáo tài chính năm 2025

Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Mục đích báo cáo tài chính là gì?

Báo cáo tài chính của đơn vị kế toán là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán được trình bày theo nguyên tắc và mẫu biểu quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC, phản ánh toàn bộ thông tin, số liệu các hoạt động kinh tế, tài chính phát sinh trong năm của đơn vị kế toán.

Theo quy định tại khoản 3 Điều 9 Thông tư 24/2024/TT-BTC thì mục đích của báo cáo tài chính như sau:

- Báo cáo tài chính dùng để cung cấp các thông tin về tình hình tài chính, kết quả hoạt động và các luồng tiền từ hoạt động của đơn vị kế toán cho lãnh đạo đơn vị, cơ quan có thẩm quyền và những đối tượng có liên quan để xem xét và đưa ra các quyết định phù hợp với tình hình tài chính của đơn vị kế toán.

- Thông tin trình bày trên báo cáo tài chính giúp tăng cường tính minh bạch và nâng cao trách nhiệm giải trình của đơn vị kế toán về việc tiếp nhận và sử dụng tất cả các nguồn lực tại đơn vị theo quy định của pháp luật.

- Báo cáo tài chính của đơn vị kế toán là thông tin cơ sở để hợp nhất báo cáo tài chính của đơn vị kế toán cấp trên và cung cấp thông tin, số liệu cho lập báo cáo tài chính nhà nước theo quy định.

- Ngoài các mục đích nêu trên, trường hợp cần sử dụng thông tin, số liệu trên báo cáo tài chính của đơn vị kế toán được lập theo quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC cho các mục đích cụ thể khác (ví dụ như mục đích tính thuế), thì người sử dụng báo cáo tài chính cần phải xem xét sự phù hợp của thông tin, số liệu trình bày trên báo cáo tài chính với các mục đích cụ thể cần sử dụng thông tin, số liệu.

Bên cạnh đó, đơn vị kế toán phải lập báo cáo tài chính trên cơ sở thông tin, số liệu đã khóa sổ kế toán vào ngày kết thúc kỳ kế toán năm (31/12). Đơn vị hạch toán phụ thuộc phải cung cấp thông tin, số liệu cho đơn vị kế toán để lập báo cáo tài chính theo quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC.

Như vậy, mục đích của việc lập báo cáo tài chính của các đơn vị kế toán như sau:

- Cung cấp thông tin về tình hình tài chính, kết quả hoạt động và lưu chuyển tiền tệ cho lãnh đạo, cơ quan quản lý để ra quyết định.

- Tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình trong tiếp nhận, sử dụng nguồn lực của đơn vị.

- Là cơ sở để hợp nhất báo cáo tài chính cấp trên và lập báo cáo tài chính nhà nước.

- Có thể sử dụng cho mục đích khác nhưng cần xem xét sự phù hợp.

- Lập báo cáo trên cơ sở số liệu đã khóa sổ cuối năm, đơn vị phụ thuộc cung cấp số liệu.

2. Nguyên tắc và yêu cầu lập báo cáo tài chính năm 2025

Theo đó, việc lập báo cáo tài chính cần đảm bảo một số nguyên tắc và yêu cầu theo quy định khoản 4 Điều 9 Thông tư 24/2024/TT-BTC, bao gồm:

- Báo cáo tài chính của đơn vị kế toán phải được lập căn cứ vào thông tin, số liệu kế toán sau khi đã khóa sổ kế toán.

- Báo cáo tài chính phải được lập đúng nguyên tắc, nội dung, phương pháp theo quy định và được trình bày nhất quán giữa các kỳ kế toán. Trường hợp trình bày không nhất quán, thì đơn vị kế toán phải thuyết minh rõ lý do.

- Báo cáo tài chính phải được phản ánh một cách trung thực, khách quan về nội dung và giá trị các chỉ tiêu báo cáo; trình bày theo một cấu trúc chặt chẽ, có hệ thống về tình hình tài chính, kết quả hoạt động và các luồng tiền từ hoạt động của đơn vị kế toán. Đơn vị kế toán phải thuyết minh đầy đủ các thông tin, số liệu đã trình bày trên Báo cáo tình hình tài chính, Báo cáo kết quả hoạt động, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC.

- Thông tin, số liệu trình bày trên báo cáo tài chính theo quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC phải bao gồm toàn bộ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong phạm vi đơn vị kế toán. Số liệu trình bày trên các chỉ tiêu của báo cáo tài chính phải phù hợp và thống nhất với số liệu đã ghi sổ kế toán các tài khoản tương ứng. Việc bỏ sót thông tin, số liệu các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong năm không trình bày trên báo cáo tài chính của đơn vị kế toán được coi là hành vi để ngoài sổ kế toán.

Báo cáo tài chính của đơn vị kế toán phải bao gồm thông tin tài chính của bản thân đơn vị kế toán và các đơn vị hạch toán phụ thuộc. Riêng các giao dịch nội bộ phát sinh trong năm của đơn vị kế toán phải được loại trừ hết trước khi lập báo cáo tài chính theo quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC.

- Báo cáo tài chính phải được lập kịp thời, đúng thời gian quy định, nội dung thông tin, số liệu phải được trình bày rõ ràng, dễ hiểu, tin cậy, thông tin, số liệu phải được phản ánh liên tục, số liệu của kỳ này phải kế tiếp số liệu của kỳ trước.

- Nghiêm cấm mọi hành vi can thiệp làm thay đổi thông tin, số liệu trình bày trên báo cáo tài chính đã được nộp cho cơ quan có thẩm quyền hoặc đã được công khai. Trường hợp phải điều chỉnh thông tin, số liệu trình bày trên báo cáo tài chính đã được nộp cho cơ quan có thẩm quyền hoặc đã được công khai, thì phải đảm bảo các nguyên tắc điều chỉnh thông tin, số liệu theo quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC và văn bản hướng dẫn có liên quan.

Như vậy, việc lập báo cáo tài chính cần đảm bảo một số nguyên tắc yêu cầu như: Lập trên cơ sở số liệu đã khóa sổ kế toán; Đúng nguyên tắc, nội dung, phương pháp quy định, trình bày nhất quán giữa các kỳ; Phản ánh trung thực, khách quan, cấu trúc chặt chẽ về tình hình tài chính, hoạt động và lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh đầy đủ; Cấm can thiệp làm thay đổi số liệu báo cáo, điều chỉnh theo nguyên tắc quy định…

Trân trọng!