Luật Đất đai 2024: Đa dạng phương án bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất

Chào chị, ban biên tập xin giải đáp như sau:

Ngày 18/01/2024 tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội khoá XV đã thông qua Luật Đất đai 2024 với nhiều nội dung mới. Trong đó, Luật Đất đai 2024 đã quy định đa dạng nhiều phương án bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

1. Luật Đất đai 2024: Đa dạng phương án bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất

Tại Điều 91 Luật Đất đai 2024 quy định nhiều phương án, nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, cụ thể:

(1) Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, lập thời và đúng quy định của pháp luật; vì lợi ích chung, sự phát triển bền vững, văn minh và hiện đại của cộng đồng, của địa phương; quan tâm đến đối tượng chính sách xã hội, đối tượng trực tiếp sản xuất nông nghiệp.

(2) Việc bồi thường về đất được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Trường hợp người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Đối với người có đất thu hồi nếu có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở thì được xem xét bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.

(3) Chủ sở hữu tài sản theo quy định của pháp luật dân sự mà bị thiệt hại về tài sản thì được bồi thường thiệt hại; chủ cơ sở sản xuất kinh doanh phải ngừng sản xuất, kinh doanh do Nhà nước thu hồi đất thì được xem xét hỗ trợ.

(4) Nhà nước có trách nhiệm hỗ trợ cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản để tạo điều kiện cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản có việc làm, có thu nhập, ổn định đời sống, sản xuất.

(5) Khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; đồng thời phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho một hoặc nhiều dự án.

(6) Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư để bảo đảm chủ động trong việc bố trí tái định cư cho người có đất thu hồi. Việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất.

(7) Khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại Điều 78 và Điều 79 Luật Đất đai 2024 mà phần diện tích còn lại của thửa đất sau thu hồi nhỏ hơn diện tích tối thiểu theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về diện tích tối thiểu tại khoản 2 Điều 220 Luật Đất đai 2024, nếu người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất thì Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất và thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, quản lý diện tích đất này theo quy định của pháp luật.

Kinh phí bồi thường, hỗ trợ trong trường hợp thu hồi đất quy định tại khoản này được tính vào kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án đầu tư.

So với quy định hiện nay tại Điều 74 Luật Đất đai 2013, việc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất được thực hiện thông qua 02 phương án, cụ thể:

(1) Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 75 Luật Đất đai 2013 thì được bồi thường.

(2) Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.

Đồng thời, việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định của pháp luật.

Như vậy, Luật Đất đai 2024 đã quy định nhiều phương án bồi thường hơn khi Nhà nước thu hồi đất, bao gồm bằng đất, bằng tiền, bằng nhà ở, đất khác mục đích sử dụng. Đồng thời, người có đất bị thu hồi được lựa chọn hình thức bồi thường bằng tiền nếu không muốn nhận bồi thường bằng đất.

2. Đối tượng áp dụng Luật Đất đai 2024 khi có hiệu lực?

Theo đó, tại Điều 2 Luật Đất đai 2024 không có sự thay đổi về đối tượng áp dụng Luật Đất đai so với các đối tượng theo quy định hiện hành, cụ thể:

- Cơ quan nhà nước thực hiện quyền hạn và trách nhiệm đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai, thực hiện nhiệm vụ thống nhất quản lý nhà nước về đất đai.

- Người sử dụng đất.

- Các đối tượng khác có liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất.

Trân trọng!

Từ khóa: Nhà nước thu hồi đất | phương án bồi thường khi bị thu hồi đất | tái định cư | nhà ở | Luật Đất đai sửa đổi | Luật Đất đai 2024 | Đối tượng áp dụng Luật Đất đai sửa đổi 2024 |