Theo khoản 8 Điều 4 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định liên hiệp hợp tác xã là tổ chức có tư cách pháp nhân do ít nhất 03 hợp tác xã là thành viên chính thức tự nguyện thành lập, hợp tác tương trợ trong sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng lực tham gia thị trường, góp phần xây dựng cộng đồng xã hội phát triển bền vững; thực hiện quản trị tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ.
Như vậy, liên hiệp hợp tác xã có ít nhất 03 hợp tác xã là thành viên chính thức tự nguyện thành lập, hợp tác tương trợ trong sản xuất, kinh doanh.
Theo khoản 1 Điều 35 và khoản 1 Điều 36 Luật Hợp tác xã 2023 thì thành viên chính thức liên hiệp hợp tác xã có những quyền và nghĩa vụ như sau:
Thứ nhất, về quyền của thành viên chính thức liên hiệp hợp tác xã:
- Được liên hiệp hợp tác xã cung ứng sản phẩm, dịch vụ, việc làm;
- Được phân phối thu nhập theo quy định của Luật này và Điều lệ của liên hiệp hợp tác xã;
- Được hưởng phúc lợi của liên hiệp hợp tác xã;
- Được tham dự hoặc bầu đại biểu tham dự Đại hội thành viên;
- Được biểu quyết nội dung thuộc thẩm quyền của Đại hội thành viên;
- Ứng cử, đề cử thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu;
- Kiến nghị, yêu cầu Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên giải trình về hoạt động của liên hiệp hợp tác xã;
- Yêu cầu Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên triệu tập Đại hội thành viên bất thường;
- Được cung cấp thông tin cần thiết liên quan đến hoạt động của liên hiệp hợp tác xã; được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao trình độ nghiệp vụ phục vụ hoạt động của liên hiệp hợp tác xã;
- Ra khỏi liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật này và Điều lệ;
- Được trả lại một phần hoặc toàn bộ phần vốn góp theo quy định của Luật này và Điều lệ;
- Được nhận giá trị tài sản còn lại của liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật này và Điều lệ;
- Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện theo quy định của pháp luật;
- Quyền khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ.
Thứ hai, về nghĩa vụ của thành viên chính thức liên hiệp hợp tác xã:
- Góp đủ, đúng thời hạn phần vốn góp đã cam kết theo quy định của Điều lệ;
- Sử dụng sản phẩm, dịch vụ của liên hiệp hợp tác xã đã đăng ký hoặc góp sức lao động theo thỏa thuận với liên hiệp hợp tác xã;
- Chịu trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài chính của liên hiệp hợp tác xã trong phạm vi phần vốn góp;
- Bồi thường thiệt hại do mình gây ra cho liên hiệp hợp tác xã theo quy định của pháp luật;
- Tuân thủ tôn chỉ, mục đích, Điều lệ, quy chế của liên hiệp hợp tác xã, nghị quyết Đại hội thành viên và quyết định của Hội đồng quản trị đối với tổ chức quản trị đầy đủ hoặc Giám đốc đối với tổ chức quản trị rút gọn;
- Nghĩa vụ khác theo quy dinh của pháp luật và Điều lệ.
Theo khoản 1 Điều 37 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định về các trường hợp chấm dứt tư cách thành viên chính thức, bao gồm:
- Thành viên chấm dứt tồn tại, giải thể, phá sản;
- Liên hiệp hợp tác xã chấm dứt tồn tại, giải thể, phá sản;
- Thành viên tự nguyện ra khối liên hiệp hợp tác xã;
- Thành viên bị khai trừ theo quy định của Điều lệ;
- Thành viên không sử dụng sản phẩm, dịch vụ hoặc không góp sức lao động trong thời gian liên tục theo quy định của Điều lệ;
- Tại thời điểm cam kết góp đủ vốn, thành viên không thực hiện góp vốn hoặc góp vốn thấp hơn vốn góp tối thiểu quy định trong Điều lệ.
Ngoài ra, tại khoản 4 Điều 37 Luật Hợp tác xã 2023 cũng có nêu thẩm quyền quyết định chấm dứt tư cách thành viên, giải quyết quyền, nghĩa vụ đối với thành viên trong trường hợp chấm dứt tư cách thành viên thực hiện theo quy định của Luật Hợp tác xã 2023 và Điều lệ của liên hiệp hợp tác xã.