Hết thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế thì Tòa án có thụ lý không? Tuyển tập bản án về hết thời hiệu khởi kiện thừa kế

1. Hết thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế thì Tòa án có thụ lý không?

Tại Công văn 1083/VKSTC-V9 năm 2024 giải đáp vướng mắc trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình có một nội dung như sau: 

Hỏi: Theo khoản 2 Điều 184 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì: “Tòa án chỉ áp dụng quy định về thời hiệu theo yêu cầu áp dụng thời hiệu của một bên hoặc các bên với điều kiện yêu cầu này phải được đưa ra trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ việc”.

- Quy định trên có áp dụng đối với tranh chấp về thừa kế tài sản không? (VKS Sơn La)

- Khoản 1 Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Hết thời hiệu khởi kiện 30 năm thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Vậy khi nguyên đơn khởi kiện mà thời hiệu khởi kiện đã hết thì Tòa án có thụ lý giải quyết vụ án chia thừa kế không? (VKS Thanh Hóa)

Trả lời:

- Quy định tại khoản 2 Điều 184 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 được áp dụng đối với tất cả các vụ án.

- Khi nguyên đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế mà không có bên nào yêu cầu áp dụng thời hiệu khởi kiện thì Tòa án thụ lý, giải quyết vụ án theo thủ tục chung, cho dù Toà án biết rõ thời hiệu khởi kiện đã hết. Trường hợp có yêu cầu áp dụng thời hiệu theo khoản 2 Điều 184 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 mà Tòa án xét thấy thời hiệu khởi kiện đã hết thì đình chỉ việc giải quyết vụ án. Trường hợp các đương sự có yêu cầu Tòa án xác định người được hưởng di sản thì Toà án căn cứ khoản 1 Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015 để xác định di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.

Ví dụ: Ông A chết ngày 01/01/1990, để lại di sản là thửa đất có diện tích 100m2 do con trai út đang quản lý, sử dụng. Ngày 01/01/2022, người con trai cả yêu cầu chia di sản thừa kế của ông A là QSD thửa đất trên. Trường hợp này, thời hiệu khởi kiện đã hết (ngày 10/9/2020 hết thời hiệu khởi kiện) nhưng không có ai yêu cầu áp dụng thời hiệu thì Tòa án thụ lý, giải quyết vụ án theo thủ tục chung. Trường hợp có yêu cầu áp dụng thời hiệu theo khoản 2 Điều 184 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì Toà án đình chỉ việc giải quyết vụ án. Trường hợp có đương sự yêu cầu Tòa án xác định người được hưởng di sản thì Tòa án xác định thửa đất trên thuộc về người con trai út.

Như vậy, theo quy định trên thì khi vụ án chia di sản thừa kế hết thời hiệu khởi kiện mà nguyên đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế, đồng thời không có bên nào yêu cầu áp dụng thời hiệu khởi kiện thì Tòa án vẫn thụ lý, giải quyết tranh chấp chia di sản thừa kế theo thủ tục chung.

Chỉ khi một trong các bên đương sự có yêu cầu áp dụng thời hiệu mà Tòa án xét thấy thời hiệu khởi kiện đã hết thì mới đình chỉ việc giải quyết vụ án.

2. Tuyển tập bản án về hết thời hiệu khởi kiện thừa kế

Dưới đây, là tuyển tập bản án về hết thời hiệu khởi kiện thừa kế: