Hết thời hiệu, bên cho vay còn được khởi kiện đòi lại tiền?

Dưới đây là một trường hợp điển hình của “trường hợp pháp luật có quy định khác” - khi đã hết thời hiệu nhưng vẫn được quyền yêu cầu khởi kiện. Cụ thể:

Tại Bản án 149/2017/DS-PT ngày 27/09/2017 của Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ xét xử phúc thẩm công khai vụ án tranh chấp hợp đồng vay tài sản giữa nguyên đơn bà Trần Tuyết M với bị đơn ông Trần Duy T.

"Ngày 11/3/2009 bà M có vay của Ngân hàng TMCP M số tiền 40.000.000 đồng, lãi suất 0,85%/tháng, thời hạn vay 36 tháng, khoảng nửa tháng sau, bà Mai có cho ông Trần Duy T mượn lại 10.000.000 đồng để mua máy tính laptop, ông T có nghĩa vụ trả lãi và trả vốn hàng tháng cho bà M theo tiền vốn gốc tương ứng cùng với lãi suất vay tại Ngân hàng để bà M trả lại cho Ngân hàng. Thế nhưng, sau khi hết hạn thanh toán ngân hàng, ông T chỉ trả được khoản tiền lãi là 2.635.000 đồng (thay vì phải trả số tiền 10.000.000 đồng x 0,85%/tháng x 36 tháng = 3.060.000 đồng), số tiền lãi còn lại bà M cho ông T.

Việc cho mượn trên không có làm giấy tờ gì, bà M có ghi âm bằng điện thoại, thể hiện ông T thừa nhận có mượn bà M 10.000.000 đồng, nhưng do điện thoại của bà M bị hỏng nên bà M không cung cấp cho Tòa án được.

Vào ngày 21/01/2017 tại Ban hòa giải khu vực T, phường T, quận O, thành phố Cần Thơ ông T chỉ thừa nhận có mượn bà M 5.000.000 đồng.

Bà M yêu cầu ông Trần Duy T phải trả số tiền 10.000.000 đồng không yêu cầu tính lãi".

Căn cứ vào các tài liệu chứng cứ có trong vụ án, lời khai của người làm chứng, Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ xác định ông T có vay của bà M 10.000.000 đồng và buộc ông Trần Duy T có nghĩa vụ trả cho bà Trần Tuyết Mai số tiền 10.000.000 đồng.

Đặc biệt, đối với thời hiệu của vụ án, Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ đưa ra nhận định như sau: Do tại biên bản hòa giải tại khu vực T, phường T, quận O ngày 21/01/2017 thì ông T thừa nhận có mượn của bà M 5.000.000 đồng. Đối chiếu với Điều 157 Bộ luật dân sự năm 2015 thì đây là trường hợp được tính bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện. Do đó, thời hiệu khởi kiện được tính từ ngày 22/01/2017, tính đến ngày bà M nộp đơn khởi kiện 13/3/2017 chưa hết 03 năm, vẫn còn thời hiệu khởi kiện.

Điều 157. Bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự

1. Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự bắt đầu lại trong trường hợp sau đây:

a) Bên có nghĩa vụ đã thừa nhận một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;

b) Bên có nghĩa vụ thừa nhận hoặc thực hiện xong một phần nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;

c) Các bên đã tự hòa giải với nhau.

2. Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự bắt đầu lại kể từ ngày tiếp theo sau ngày xảy ra sự kiện quy định tại khoản 1 Điều này.

Theo quy định của pháp luật, thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp đòi lại tiền cho vay nói riêng và tài sản cho vay nói chung sẽ là 3 năm.

Mặc dù đã hết thời hiệu khởi kiện, tuy nhiên bên có nghĩa vụ là ông T đã thừa nhận một phần nghĩa vụ của mình đối với bà M, thuộc trường hợp quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 157 về bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện, cho nên tòa án vẫn thụ lý vụ việc này.

Như vậy, nếu thuộc một trong những trường hợp quy định tại Điều 157 Bộ luật dân sự 2015, thì dù đã hết thời hiệu nhưng vẫn được bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện, bên cho vay vẫn có quyền khởi kiện lên tòa án có thẩm quyền để đòi lại tài sản cho vay.

Ngoài ra, đối với thời hiệu khởi kiện, cần lưu ý một số trường hợp về không áp dụng thời hiệu khởi kiện. Thời hiệu khởi kiện không áp dụng trong trường hợp sau đây:

- Yêu cầu bảo vệ quyền nhân thân không gắn với tài sản.

- Yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp quy định khác.

- Tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai.

- Trường hợp khác do luật quy định.