Hàng hóa sau thông quan thì cơ quan hải quan được phép kiểm tra không?

Chào anh, Ban biên tập xin được giải đáp như sau:

1. Thông quan là gì?

Theo quy định tại khoản 21 Điều 4 Luật Hải quan 2014 thì "Thông quan là việc hoàn thành các thủ tục hải quan để hàng hóa được nhập khẩu, xuất khẩu hoặc đặt dưới chế độ quản lý nghiệp vụ hải quan khác."

Như vậy, thông quan có thể được hiểu là một trong các giai đoạn của quá trình nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam. Thông thường để hàng hóa và phương tiện được thông quan phải đáp ứng một số điều kiện như chứng từ, hóa đơn, kiểm tra thực tế hàng hóa, phương tiện và các nghĩa vụ về thuế, phí, lệ phí. Sau khi thông quan thì hàng hóa được xem là đã nhập khẩu vào Việt Nam. Tuy nhiên hàng hóa sau thông quan vẫn có thể bị cơ quan nhà nước kiểm tra, nhằm mục đích đảm bảo sự tuân thủ pháp luật của chủ sở hữu hàng hóa nhập khẩu.

2. Hàng hóa đã được thông quan thì cơ quan hải quan được phép kiểm tra không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 77 Luật Hải quan 2014 sửa đổi bổ sung quy định:

Điều 77. Kiểm tra sau thông quan

1. Kiểm tra sau thông quan là hoạt động kiểm tra của cơ quan hải quan đối với hồ sơ hải quan, sổ kế toán, chứng từ kế toán và các chứng từ khác, tài liệu, dữ liệu có liên quan đến hàng hóa; kiểm tra thực tế hàng hóa trong trường hợp cần thiết và còn điều kiện sau khi hàng hóa đã được thông quan.

Việc kiểm tra sau thông quan nhằm đánh giá tính chính xác, trung thực nội dung các chứng từ, hồ sơ mà người khai hải quan đã khai, nộp, xuất trình với cơ quan hải quan; đánh giá việc tuân thủ pháp luật hải quan và các quy định khác của pháp luật liên quan đến quản lý xuất khẩu, nhập khẩu của người khai hải quan.

2. Kiểm tra sau thông quan được thực hiện tại trụ sở cơ quan hải quan, trụ sở người khai hải quan.

Trụ sở người khai hải quan bao gồm trụ sở chính, chi nhánh, cửa hàng, nơi sản xuất, nơi lưu giữ hàng hóa.

3. Thời hạn kiểm tra sau thông quan là 05 năm kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan.

Việc kiểm tra hàng hóa sau thông quan được áp dụng khi đủ điều kiện sau:

+ Khi cơ quan hải quan thấy trong trường hợp cần thiết

+ Còn thời hạn 05 năm kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan

Hàng hóa sau thông quan sẽ được kiểm tra tại trụ sở của cơ quan hải quan hoặc trụ sở của người khai hải quan, việc kiểm tra tại các địa điểm trên sẽ được thực hiện theo trình tự, thủ tục nhất định. Vậy, hàng hóa sau thông quan thì cơ quan hải quan vẫn có thể được phép kiểm tra nếu đáp ứng đủ các điều kiện.

3. Các trường hợp cơ quan hải quan kiểm tra hàng hóa sau thông quan

Một số trường hợp kiểm tra sau thông quan, được quy định tại Điều 78 Luật Hải quan 2014 sửa đổi bổ sung với nội dung như sau:

- Kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan và quy định khác của pháp luật liên quan đến quản lý xuất khẩu, nhập khẩu.

+ Đây là trường hợp khi cơ quan hải quan nhận được tin báo từ hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hàng hóa. Cơ quan sẽ tiến hành kiểm tra hàng hóa trong trường hợp hàng hóa còn thời hạn kiểm tra sau thông quan.

- Kiểm tra sau thông quan được thực hiện trên cơ sở áp dụng quản lý rủi ro, mà không có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

+ Áp dụng cơ sở quản lý rủi ro có thể hiểu là việc cơ quan hải quan tiến hành áp dụng hệ thống các biện pháp, quy trình nghiệp vụ nhằm xác định, đánh giá và phân loại mức độ rủi ro đối với cá nhân, tổ chức. Thông thường sẽ sử dụng quy chế phân luồng hàng hóa và khả năng tuân thủ pháp luật của từng cá nhân, tổ chức để làm cơ sở kiểm tra hàng hóa sau thông quan.

- Kiểm tra việc tuân thủ pháp luật của người khai hải quan.

+ Kiểm tra việc tuân thủ pháp luật của người khai hải quan thông thường là kiểm tra theo chuyên đề của cơ quan hải quan theo định kỳ. Việc kiểm tra này nhằm mục đích rà soát kỹ lưỡng về việc tuân thủ pháp luật của người khai hải quan.

Như vậy, cơ quan hải quan được phép kiểm trà hàng hóa, ngay cả khi hàng hóa đã được thông quan, nhằm mục đích đánh giá sự trung thực, tính đúng đắn của chứng từ và sự tuân thủ pháp luật đối với chủ sở hữu hàng hóa nhập khẩu.