Công tác xã hội là gì? Hành nghề công tác xã hội phải đáp ứng điều kiện gì từ ngày 15/10/2024?

Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 110/2024/NĐ-CP về công tác xã hội, có hiệu lực thi hành từ ngày 15/10/2024. Trong đó có quy định về điều kiện mà người hành nghề công tác xã hội phải đáp ứng.

1. Công tác xã hội là gì?

Tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 110/2024/NĐ-CP quy định, công tác xã hội là hoạt động hỗ trợ cá nhân, nhóm, gia đình và cộng đồng giải quyết các vấn đề xã hội. 

Đối tượng công tác xã hội là cá nhân, nhóm, gia đình và cộng đồng có nhu cầu sử dụng dịch vụ công tác xã hội. Dịch vụ công tác xã hội là dịch vụ do tổ chức, cá nhân đủ điều kiện cung cấp hoạt động công tác xã hội thực hiện nhằm hỗ trợ giải quyết các vấn đề xã hội của cá nhân, nhóm, gia đình và cộng đồng (Quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 3 Nghị định 110/2024/NĐ-CP).

Trong đó, tại khoản 4 Điều 3 Nghị định 110/2024/NĐ-CP, hành nghề công tác xã hội là những hoạt động nghề nghiệp chuyên nghiệp, trực tiếp thực hiện chuyên môn sâu (hoạt động phòng ngừa, can thiệp, trị liệu, chăm sóc, phục hồi hỗ trợ phát triển, tư vấn, tham vấn, hỗ trợ tâm lý cho đối tượng công tác xã hội) của người làm công tác xã hội được cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký hành nghề công tác xã hội. 

2. Hành nghề công tác xã hội phải đáp ứng điều kiện gì từ ngày 15/10/2024? 

Căn cứ tại Điều 31 Nghị định 110/2024/NĐ-CP, công dân Việt Nam thường trú tại Việt Nam, người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài tuân thủ Hiến pháp và pháp luật Việt Nam có phẩm chất đạo đức tốt, có đủ điều kiện sau đây được hành nghề công tác xã hội: 

-  Đã tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng, đại học, sau đại học chuyên ngành công tác xã hội, xã hội học, tâm lý học, giáo dục đặc biệt hoặc chuyên ngành khoa học xã hội khác theo quy định của pháp luật. 

- Bảo đảm sức khỏe để hành nghề công tác xã hội. 

- Không thuộc trường hợp quy định tại Điều 32 Nghị định 110/2024/NĐ-CP và trường hợp khác theo quy định của pháp luật xử lý vi phạm hành chính. 

- Có giấy chứng nhận đăng ký hành nghề công tác xã hội do cơ quan nước có thẩm quyền cấp còn hiệu lực. 

Theo đó, các trường hợp bị cấm hành nghề công tác xã hội được quy định tại Điều 32 Nghị định 110/2024/NĐ-CP bao gồm:

- Người bị kết án mà chưa được xóa án tích. 

- Bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc, trường giáo dưỡng hoặc giáo dục tại xã, phường, thị trấn. 

- Đang trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự. 

- Mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự và trường hợp khác theo quy định của pháp luật. 

3. Nghiêm cấm lợi dụng hành nghề công tác xã hội để trục lợi

Căn cứ tại Điều 10 Nghị định 110/2024/NĐ-CP quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong công tác xã hội, gồm:

- Cung cấp, công bố, tiết lộ, phá hủy thông tin, dữ liệu cá nhân của đối tượng mà không được sự đồng ý của đối tượng hoặc người giám hộ hoặc người đại diện trừ trường hợp cơ quan, cá nhân có thẩm quyền yêu cầu theo quy định của pháp luật. 

- Từ chối cung cấp dịch vụ công tác xã hội cho đối tượng cần sự bảo vệ khẩn cấp, trừ trường hợp bất khả kháng theo quy định của pháp luật. 

- Lợi dụng việc cung cấp dịch vụ công tác xã hội để trục lợi hoặc có hành vi vi phạm pháp luật. 

- Lợi dụng hành nghề công tác xã hội để trục lợi chế độ, chính sách của nhà nước và sự hỗ trợ, giúp đỡ của tổ chức, cá nhân. 

- Thu các khoản chi phí, lợi ích ngoài khoản thù lao và chi phí được thỏa thuận thống nhất với tổ chức, cá nhân trong hợp đồng cung cấp dịch vụ công tác xã hội, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

- Lợi dụng hành nghề công tác xã hội, cung cấp dịch vụ công tác xã hội để xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. 

Như vậy, hành vi lợi dụng hành nghề công tác xã hội để trục lợi chế độ, chính sách của nhà nước và sự hỗ trợ, giúp đỡ của tổ chức, cá nhân là một trong những hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.