Chuyển, nhập hoặc tách vụ án hình sự để tiến hành điều tra trong trường hợp nào?

Chào anh, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Chuyển vụ án hình sự để tiến hành điều tra trong trường hợp nào?

Chuyển vụ án để điều tra được quy định tại Điều 169 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

- Viện kiểm sát cùng cấp quyết định việc chuyển vụ án để điều tra khi thuộc một trong các trường hợp:

+ Cơ quan điều tra cùng cấp xét thấy vụ án không thuộc thẩm quyền điều tra và đề nghị chuyển vụ án;

+ Cơ quan điều tra cấp trên rút vụ án để điều tra;

+ Điều tra viên bị thay đổi là Thủ trưởng Cơ quan điều tra;

+ Viện kiểm sát đã yêu cầu chuyển vụ án mà Cơ quan điều tra không thực hiện.

- Việc chuyển vụ án ra ngoài phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc ngoài phạm vi quân khu do Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu quyết định.

- Thẩm quyền chuyển vụ án để điều tra:

+ Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền phải ra quyết định chuyển vụ án;

+ Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định chuyển vụ án, Viện kiểm sát phải gửi quyết định đó đến Cơ quan điều tra đang điều tra vụ án, Cơ quan điều tra có thẩm quyền tiếp tục điều tra vụ án, bị can hoặc người đại diện của bị can, người bào chữa, bị hại và Viện kiểm sát có thẩm quyền.

+ Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định chuyển vụ án, Cơ quan điều tra đang điều tra vụ án có trách nhiệm chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền để tiếp tục điều tra.

+ Thời hạn điều tra được tính tiếp từ ngày Cơ quan điều tra nhận được hồ sơ vụ án cho đến hết thời hạn điều tra vụ án theo quy định của Bộ luật này.

Lưu ý: Trường hợp hết thời hạn điều tra mà không thể kết thúc việc điều tra thì Viện kiểm sát có thẩm quyền xem xét, quyết định gia hạn điều tra theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

Ngoài ra, theo Khoản 1 Điều 29 Thông tư liên tịch 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP hướng dẫn cụ thể việc chuyển vụ án để điều tra, truy tố theo thẩm quyền; nhập, tách vụ án hình sự như sau:

- Trong thời hạn 03 ngày, kể từ ngày có căn cứ xác định vụ án không thuộc thẩm quyền điều tra, Cơ quan điều tra đang điều tra vụ án trao đổi, thống nhất với Viện kiểm sát cùng cấp để có văn bản gửi Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền, kèm theo các tài liệu xác định thẩm quyền điều tra để trao đổi về việc chuyển hồ sơ vụ án để điều tra theo thẩm quyền.

- Trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản trao đổi, Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra phải trao đổi với Viện kiểm sát cùng cấp để có văn bản trả lời.

Tùy từng trường hợp, việc chuyển vụ án được xử lý như sau:

+ Trường hợp Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra nhất trí tiếp nhận hồ sơ vụ án để điều tra thì Cơ quan điều tra đang điều tra có văn bản đề nghị chuyển vụ án gửi Viện kiểm sát cùng cấp để quyết định việc chuyển vụ án theo thẩm quyền;

+ Trường hợp Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra không nhất trí tiếp nhận hồ sơ vụ án để điều tra thì phải có văn bản nêu rõ lý do; nếu lý do không có căn cứ thì Cơ quan điều tra đang điều tra vụ án có văn bản đề nghị chuyển vụ án gửi Viện kiểm sát cùng cấp để quyết định việc chuyển vụ án theo thẩm quyền, Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra phải tiếp nhận hồ sơ vụ án khi có quyết định chuyển vụ án của Viện kiểm sát; nếu lý do không nhất trí do tranh chấp về thẩm quyền điều tra, thì Cơ quan điều tra đang điều tra vụ án phối hợp cùng Viện kiểm sát cùng cấp báo cáo, đề nghị Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp xem xét giải quyết về thẩm quyền điều tra theo quy định tại khoản 3 Điều 166 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Như vậy, viện kiểm sát cùng cấp có thẩm quyền quyết định chuyển vụ án điều tra trong các trường hợp cơ quan điều tra đề nghị, cấp trên rút vụ án, thay đổi thủ trưởng điều tra hoặc Viện kiểm sát yêu cầu mà cơ quan điều tra không thực hiện. Việc chuyển vụ án ra ngoài tỉnh, thành phố hoặc ngoài quân khu do Viện kiểm sát cấp tỉnh hoặc quân khu quyết định. Trong vòng 3 ngày kể từ khi nhận đề nghị, Viện kiểm sát phải ra quyết định chuyển vụ án. Đồng thời trong vòng 24h kể từ quyết định, phải gửi cho các cơ quan liên quan, trong vòng 3 ngày kể từ nhận quyết định, cơ quan điều tra phải chuyển hồ sơ vụ án cho cơ quan có thẩm quyền.

Thời hạn điều tra được tính lại từ khi cơ quan có thẩm quyền nhận hồ sơ. Hết thời hạn mà chưa xong thì Viện kiểm sát xem xét gia hạn theo thủ tục chung.

2. Nhập hoặc tách vụ án hình sự trong trường hợp nào?

Nhập hoặc tách vụ án hình sự để tiến hành điều tra được quy định tại Điều 170 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

- Cơ quan điều tra có thể nhập để tiến hành điều tra theo thẩm quyền trong cùng một vụ án khi thuộc một trong các trường hợp:

+ Bị can phạm nhiều tội;

+ Bị can phạm tội nhiều lần;

+ Nhiều bị can cùng thực hiện một tội phạm hoặc cùng với bị can còn có những người khác che giấu tội phạm hoặc không tố giác tội phạm, tiêu thụ tài sản do bị can phạm tội mà có.

- Cơ quan điều tra chỉ được tách vụ án trong trường hợp cần thiết khi không thể hoàn thành sớm việc điều tra đối với tất cả các tội phạm và nếu việc tách đó không ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện của vụ án.

- Quyết định nhập hoặc tách vụ án phải gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định.

Lưu ý: Trường hợp không nhất trí với quyết định nhập hoặc tách vụ án của Cơ quan điều tra thì Viện kiểm sát ra quyết định hủy bỏ và nêu rõ lý do.

Như vậy, Cơ quan điều tra có thể nhập vụ án để điều tra khi bị can phạm nhiều tội, phạm tội nhiều lần hoặc có đồng phạm. Đồng thời cơ quan điều tra chỉ được tách vụ án khi thật cần thiết, không làm ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan. Ngoài ra, cơ quan điều tra phải thông báo quyết định nhập hoặc tách vụ án cho Viện kiểm sát trong 24 giờ. Viện kiểm sát có thể hủy bỏ quyết định này nếu không nhất trí.